Një veshje ultra-të zezë për satelitët mund të ndalojë dëmimin e fotografive astronomike

Cdo çdo natë, ndërsa teleskopët në mbarë botën hapin kupolat e tyre për të studiuar kozmosin, astronomët detyrohen të përballen me një formë të papritur të ndotjes: shiritat e bardhë të ndritshëm që prerë nëpër imazhet e tyre.

Këto shenja të ndritshme shkaktohen nga satelitët. Në veçanti, numri në rritje i “megakonstelacioneve” të lançuara në orbitën e ulët të Tokës (LEO). Këto mega-konstelacione përbëhen nga shumë, ndonjëherë qindra, satelitë. Ato janë të destinuara të punojnë si një sistem, duke ofruar shërbime të tilla si akses global në internet. Kompanitë tregtare që operojnë me mega-konstelacione përfshijnë SpaceX, Amazon dhe OneWeb.

Shenjat në imazhet astronomike nuk janë vetëm për estetikë. Ato mund të dëmtojnë të dhënat e ndjeshme astronomike, të gjenerojnë sinjale të rreme, dhe madje të shkaktojnë alarme për ngjarje që nuk ndodhën kurrë.

Tani mund të ketë një zgjidhje të pjesshme për shenjat e ndritshme që shqetësojnë astronomët. Një mbulesë ultra-e zezë mund të aplikohet vetë satelitëve, duke zbutur shenjat që ata lënë në imazhe. Ky material, i quajtur Vantablack 310, absorbon më shumë se 99.99% të dritës së dukshme.

Vëzhgimet moderne astronomike varen nga imazhet me ekspozim të gjatë, duke mbledhur dritë të dobët nga galaktikat e largëta, planetët jashtë sistemit tonë diellor, ose supernovae për disa minuta ose orë. Kur një satelit kalon në fushën e shikimit gjatë asaj kohe, ai reflekton diellin në teleskop, duke krijuar një shenjë të mbushur plotësisht nëpër imazh.

Ndikimi është tashmë i konsiderueshëm. Studiuesit në Vera C Rubin Observatory në Chile – një teleskop kryesor i sondazhit që do të revolucionarizojë kuptimin tonë për Universin – vlerësojnë se mbi 30% e imazheve të perëndimit të diellit të teleskopit tashmë përmbajnë të paktën një shenjë sateliti. Dhe nuk është vetëm astronomia e dritës së dukshme që është në rrezik.

Teleskopët radio, detektorët infrared, dhe madje observatorët e valëve gravitacionale po raportojnë ndërhyrje në rritje nga satelitët – duke përfshirë dritën e refektuar, emisionet e panevojshme radio, dhe forma të tjera të ndotjes. Mbulesa ultra-e zezë sigurisht nuk do të zgjidhë këto probleme. Do të duhet të gjenden zgjidhje të tjera për këto forma të tjera të ndërhyrjes.

Lexoni më shumë: A mund të ndryshojnë imazhet e para nga teleskopi Vera Rubin mënyrën se si shikojmë hapësirën për mirë?

Një qiell i mbushur

Me më shumë se 16,000 satelitë aktivë tashmë në orbitë dhe dhjetëra mijëra të tjerë të planifikuar, qiellët po bëhen gjithnjë e më të ngarkuar. Ndërsa këto konstelacione ofrojnë përfitime të mëdha, duke përfshirë aksesin global në internet, përgjigjen ndaj fatkeqësive, monitorimin bujqësor dhe vëzhgimin e klimës, ato gjithashtu kërcënojnë qartësinë e vëzhgimeve astronomike.

Satelitët në orbitën e ulët të Tokës (zakonisht në lartësi 500km-600km) shpesh janë të dukshëm me sy të lirë menjëherë pas perëndimit të diellit ose para lindjes së diellit. Për teleskopët e ndjeshëm, ato mund të jenë dhjetë deri në 100 herë më të ndritshëm se kufijtë e rekomanduar të vendosur nga Bashkimi Ndërkombëtar Astronomik.

Unë jam pjesë e një ekipi kërkuesish në Universitetin e Surrey që po eksplorojnë Vantablack 310 si një mbulesë gjenerate të re për të ulur ndriçimin e satelitëve. Provimet po kryhen nga shkencëtarë britanikë në bashkëpunim me Qendrën Hapësinore Surrey dhe inovatorët e materialeve Surrey NanoSystems.

Fillimisht zhvilluar për sistemet optike me kontrast të lartë – si instrumente që duhet të vëzhgojnë sinjale të dobëta pranë atyre shumë të ndritshme – mbulesa absorbon më shumë se 99.99% të dritës së dukshme.

Në vitin 2026, Vantablack 310 do të testohet në orbitë për herë të parë mbi Jovian 1, një CubeSat – një satelit i vogël rreth madhësisë së një kuti cereale. Ai u zhvillua në Universitetin e Surrey dhe u lançua si pjesë e programit të Britanisë së Madhe Jupiter, një iniciativë e udhëhequr nga universiteti që trajnon studentët në dizajnimin, testimin dhe operimin e satelitëve në botën reale, ndërkohë që mbështet kërkime të avancuara hapësinore.

Misioni do të vlerësojë se si performon mbulesa nën kushtet e ashpra në hapësirë, siç janë ndryshimet e temperaturës, rrezatimi ultraviolet dhe goditjet nga mikro-meteoroidet. Nëse është e suksesshme, ajo mund të zvogëlojë ndjeshëm sa ndriçojnë satelitët për teleskopët – duke bërë që shiritat që lënë pas të jenë shumë më të dobët dhe më të lehtë për t’u hequr nga imazhet astronomike.

Mbulesat ultra-të zeza nuk do ta bëjnë satelitët të padukshëm. Edhe objekti më i errët në orbitë do të reflektojë pak dritë. Por qëllimi nuk është padukshmëria – është pajtueshmëria. Ulja e ndriçimit të satelitëve nën kufijtë kryesorë siguron që vëzhgimet shkencore të mbeten të vlefshme.

Ajo që është në rrezik është më shumë se vetëm të dhëna astronomike të pastra. Qielli i natës është një nga burimet më të vjetra të përbashkëta të njerëzimit – një burim njohurish shkencore, trashëgimie kulturore dhe kuptimi shpirtëror gjatë kohës dhe gjeografisë. Nga legjenda e yjeve të popujve vendas deri te sistemet e lashta të navigimit, qielli i natës gjithmonë na ka ndihmuar të kuptojmë vendin tonë në univers.

Observatorët e financuar publikisht në vendet me të ardhura të ulëta – ku ende ekzistojnë shumë prej qiellzave më të errëta në botë – janë gjithashtu në mënyrë disproporcionale të prekur, pavarësisht se ato vende kanë pak ndikim në vendimet që ndikojnë në qiellin e tyre.

Kuptimi i çështjes vetëm si një shqetësim teknik për institucionet elitare e shmang thelbin. Kjo është gjithashtu për barazinë, aksesin dhe drejtësinë mjedisore. Kush ka të drejtë të aksesojë qiellin, dhe kush vendos se si ai ndryshohet, janë pyetje globale që kërkojnë zgjidhje gjithëpërfshirëse.

Merr lajmet nga ekspertë të vërtetë, drejtpërdrejt në kutinë tënde postare. Regjistrohu në buletinin tonë të përditshëm për të marrë të gjitha mbulimet më të fundit të The Conversation UK për lajmet dhe kërkimet, nga politika dhe biznesi deri te arti dhe shkenca.