Sanksionimi i ministrave ekstremistë izraelitë është një fillim, por Australia dhe aleatët e saj duhet të bëjnë më shumë

Qeveria Australiane po vendos sanksione financiare dhe udhëtimi ndaj dy ministrave të djathtë ekstremë izraelitë: Itamar Ben-Gvir (ministri i sigurisë kombëtare) dhe Bezalel Smotrich (ministri i financave).

Kjo është një zhvillim i rëndësishëm. Ndërsa Australia më parë ka vendosur sanksione ndaj shtatë vendbanuesve izraelitë individualë, Ben-Gvir dhe Smotrich janë qytetarët izraelitë më të lartë profil që përballen me këto sanksione.

Organizatat e shoqërisë civile prej kohësh kanë kërkuar sanksione ndaj këtyre ministrave dhe të tjerëve në kabinetin izraelit.

Ministrja e Jashtme e Australisë Penny Wong më parë refuzoi kërkesat e tilla duke thënë se “të shkuarit vetëm nuk na çon askund”. Këto sanksione të fundit janë vendosur nga një koalicion i pesë shteteve: Australia, Kanadaja, Zelanda e Re, Norvegjia dhe Mbretëria e Bashkuar.

Një deklaratë e përbashkët nga ministrat e jashtëm të këtyre vendeve thotë se Ben Gvir dhe Smotrich “kanë nxitur dhunë ekstreme dhe abuzime serioze të të drejtave të njeriut palestinez”.

Duke shpjeguar më tej sanksionet, Wong i tha ABC se Smotrich dhe Ben-Gvir janë “avokatët më ekstremë të ndërmarrjes së paligjshme dhe të dhunshme të vendbanimeve izraelite”.

Një histori e deklaratave të dhunshme

Nuk ka dyshim se të dy burrat janë ekstremistë.

Ben-Gvir, i cili është përgjegjës për forcën policore të Izraelit, ishte i dënuar për nxitje raciste në vitin 2007.

Si ministër i sigurisë kombëtare, ai ka ndarë mijëra armë sulmi tek kolonistët e Bregut Perëndimor. Ai gjithashtu ka u lavdëruar se ai ka përkeqësuar “kushtet e tmerrshme” të të burgosurve palestinezë.

Smotrich ka mbikëqyrur një zgjerim dramatik të kolonive të paligjshme në Bregun Perëndimor. Ai është premtuar të aneksojë territorin palestinez të okupuar, në shkelje të së drejtës ndërkombëtare.

Ai gjithashtu ka ankuar që askush nuk do të lejonte Izraelin “të shkaktojë vdekjen e dy milionë civilëve nga uria, edhe pse kjo mund të jetë e justifikuar dhe morale deri sa të kthehen pengjet tona.”

Muajin e kaluar, ai ka argumentuar se “deri sa të kthehet i fundit peng, nuk duhet të dërgojmë as edhe ujë” në Gaza.

Deklarata bashkëpunëtorë nga ministrat e jashtëm shpjegon se Ben-Gvir dhe Smotrich janë sanksionuar për “nxitje të dhunës kundër palestinezëve në Bregun Perëndimor”.

Deklarata vëren se këto masa “nuk mund të shihen në izolim nga katastrofa në Gaza”. Megjithatë, ajo gjithashtu shpreh “mbështetje të palëkundur për sigurinë e Izraelit” dhe premton të “ vazhdojë të punojë me qeverinë izraelite”.

Nuk vëren se Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë ka gjetur se palestinezët në Gaza janë ballafaquar me një rrezik të mundshëm të gjenocidit.

Asnjëherë nuk e bën të qartë se Ben-Gvir dhe Smotrich nuk janë fruta të këqija; ata janë anëtarë thelbësorë të qeverisë së djathtë ekstreme izraelite që është përgjegjëse për shkatërrimin e Gazës dhe urinë e popullit të saj.

Në fakt, vetëm këtë javë, një raport i komisionit të pavarur të gjetjes së fakteve të OKB-së gjeti se Izraeli po kryen “krim kundër njerëzimit të shfarosjes” në Gaza, ndër krime të tjera lufte.

Çfarë janë sanksionet Magnitsky?

Smotrich dhe Ben-Gvir janë sanksionuar nën Ligjin për Sanksionet Autonome të vitit 2011. Ky ligj jep ministrit të jashtëm fuqi të gjerë diskrecionale për të vendosur sanksione.

Në vitin 2021, qeveria australiane përmirësoi këtë ligj për t’u lejuar qeverisë të vendosë sanksione ndaj “temave” të veçanta, si p.sh.:

• shkelje serioze ose abuzime serioze të të drejtave të njeriut
• kërcënime ndaj paqes dhe sigurisë ndërkombëtare
• veprime që minojnë qeverisjen e mirë ose sundimin e ligjit, duke përfshirë korrupsionin e rëndë.

Këto sanksione të synuara për shkeljet e të drejtave të njeriut shpesh quhen “sanksione stil Magnitsky” pas avokatit rus Sergei Magnitsky, i cili vdiq në paraburgim pasi denoncoi korrupsionin e rëndë në Rusi. Ato lejojnë një qeveri të ngrijë pasuritë e individëve dhe të vendosë ndalime të udhëtimit për individë dhe entitete të caktuara, jo vetëm për vendet.

Që nga hyrja në fuqi, Australia ka vendosur sanksione në stilin Magnitsky ndaj shumë udhëheqësve ushtarakë rusë, anëtarëve të juntës së Mianmarit, dhe komandantit të përgjithshëm të Ushtrisë Iraniane.

Por Australia nuk vendos vetëm sanksione ndaj individëve nga këto vende. Ajo gjithashtu vendos sanksione në nivel vendi ndaj Rusisë, Mianmarit dhe Iranit.

Këto sanksione më të gjera kufizojnë të gjitha tregtinë me armë, duke përfshirë armët, municionin, automjetet dhe pajisjet ushtarake, si dhe pjesë këmbimi dhe aksesorë.

Australia mund – dhe duhet – të bëjë më shumë

Qendra Australiane për Drejtësinë Ndërkombëtare, e cila kishte lobuar për qeverinë për të sanksionuar Smotrich dhe Ben-Gvir, e mirëpriti vendimin. Ajo e quajti atë:

një demonstrim i rëndësishëm i përkushtimit të Australisë për të mbajtur ligjin ndërkombëtar dhe të drejtat e njeriut.

Por drejtuesja e përkohshme e qendrës, Lara Khider, theksoi nevojën për veprime të mëtejshme konkrete. Kjo përfshin “vendosjen e një embargoje të plotë dy-rrugës për armët ndaj Izraelit”.

Në të vërtetë, sanksionet nuk janë vetëm mjete politike ose diplomatike që shtetet mund t’i zbatojnë sipas diskrecionit të tyre. Ligji ndërkombëtar mund të kërkojë që shtetet të zbatojnë sanksione, siç është përmes një rezolute të Këshillit të Sigurimit të OKB-së.

Në korrik të vitit të kaluar, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë deklaroi se pushtimi i Izraelit në Bregun Perëndimor dhe Gaza, përfshirë vendosjen e një regjimi të ndarjes racore, është i paligjshëm.

Në atë opinion këshillues, gjykata gjithashtu sqaroi detyrimet ligjore të të gjitha shteteve në lidhje me pushtimin e Palestinës nga Izraeli. Këto detyrime përfshijnë obligimin e të gjitha shteteve për “marrjen e hapave për të parandaluar marrëdhëniet tregtare ose të investimeve që ndihmojnë në mbajtjen e situatës së paligjshme”.

Asgjë më pak se një embargo tregtar dhe armësh në të dyja drejtimet është e mjaftueshme tani. Ashtu si Australia vendos sanksione të tilla ndaj Rusisë, Mianmarit dhe Iranit, duhet ta bëjë të njëjtën edhe për Izraelin.