Testimi ndër intervale: çelësi për ruajtjen e informacionit në kujtesën afatgjatë

Thënie “praktika bën mjeshtë” thekson rëndësinë e përsëritjes për të zotëruar një aftësi. Ky parim gjithashtu aplikohet për mësimin e fjalorit dhe materialeve të tjera. Për të luftuar ndërgjegjen tonë natyrale për të harruar informacion, është thelbësore ta rivendosim atë në kujtesën tonë. Por, sa shpesh?

Kërkimi në psikologjinë njohëse jep përgjigje për këtë pyetje. Megjithatë, është gjithashtu e rëndësishme të kuptohet parimet bazë të mësimit afatgjatë për t’i aplikuar ato në një mënyrë të dobishme dhe të personalizuar.

Efekti i hapësirës

Ka dy parime kryesore për mësimin e informacionit në afat të gjatë.

Së pari, testoni veten për mënyrën e të mësuarit dhe rivlerësimit të përmbajtjes. Është shumë më efektive ta bëni këtë duke përdorur karta pyetje-dhe-përgjigje se thjesht të ripërshkruani materialin. Pas çdo përpjekjeje për të rikujtuar pjesë të informacionit, rivlerësoni atë që nuk mund të rikuperohej.

Parimi i dytë është të shpërndani rivlerësimet në kohë. Ky fenomen, i njohur si “efekti i hapësirës”, sugjeron se kur rivlerësimet e përmbajtjes së veçantë janë të kufizuara në, për shembull, tri seanca, është më mirë t’i shpërndani ato në periudha më të gjata kohore (p.sh., çdo tre ditë) sesa më të shkurtra (çdo ditë).

Rivlerësimi i materialit në intervale të gjata kërkon më shumë përpjekje, sepse është më e vështirë të rikujtohet informacioni pas tre ditësh sesa një. Megjithatë, është pikërisht kjo përpjekje që forcon kujtimet dhe promovon mbajtjen afatgjatë.

Kur bëhet fjalë për mësimin, duhet të jemi të kujdesshëm ndaj lehtësisë: të mbash lehtë një mësim sot nuk tregon sa mund të mbash mend atë në një muaj, edhe pse kjo ndjesi e lehtësisë mund të na bëjë të besojmë gabimisht se rivlerësimi është i panevojshëm.

Robert Bjork nga Universiteti i Kalifornisë krijoi termin “vështirësi e dëshirueshme” për të përshkruar një nivel optimal të vështirësisë midis dy ekstremeve. Ekstremi i parë përkon me një mësim shumë të lehtë (dhe prandaj jo efektiv në afat të gjatë), ndërsa ekstreme e dytë përkon me një mësim shumë të vështirë (dhe prandaj jo efektiv dhe demotivues).

Gjetja e ritmit të duhur

Ka një kufi sa kohë mund të kalojë ndërmjet rikuperimeve të informacionit. Pas një vonese të gjatë, si një vit, informacioni do të jetë shumë i ulët në kujtesë dhe do të jetë i vështirë, nëse jo i pamundur, për t'u rikujtuar. Kjo situatë mund të shkaktojë emocione negative dhe na detyron të fillojmë mësimin nga e para, duke e bërë të pavlefshme përpjekjen tonë të mëparshme.

Çelësi është të identifikosh intervalin e duhur midis rikuperimeve, duke siguruar që ai të mos jetë shumë i gjatë dhe as shumë i shkurtër. Intervali ideal ndryshon në varësi të disa faktorëve, si lloji i informacionit që duhet të mësohet ose historia e atij mësimi. Disa softuerë mësimi përdorin algoritme që marrin parasysh këta faktorë, për të testuar çdo pjesë të informacionit në kohën “e përsosur”.

Ka edhe metoda me letër dhe laps. Metoda më e thjeshtë është të ndjekësh një orar “shkallëzuar”, i cili përdor intervale gjithnjë e më të gjata ndërmjet seancave. Kjo teknikë përdoret në “méthode des J” (metoda e ditëve), me të cilën disa studentë mund të jenë të njohur. Efektiviteti i kësaj metode qëndron në forcimin gradual të kujtesës.

Një email javor në anglisht që përmban ekspertizë nga studiues dhe kërkues. Ai ofron një hyrje në diversitetin e kërkimeve që vijnë nga kontinenti dhe shqyrton disa nga çështjet kryesore me të cilat përballen vendet evropiane. Merr buletinin!

Kur mëson diçka për herë të parë, mbajtja është e brishtë, dhe përmbajtja e memoruar duhet të aktivizohet shpejt për të mos u harruar. Çdo rikthim forcon kujtesën, duke lejuar që mundësia e ardhshme e rikthimit të shtyhet. Një tjetër pasojë është se çdo rikthim është mesatarisht i vështirë, gjë që vendos mësuesin në një nivel të “të dëshirueshëm” të vështirësisë.

Ja një shembull i një orari të zgjeruar për një pjesë të dhënë të përmbajtjes: Dita 1, Dita 2, D5, D15, D44, D145, D415, etj. Në këtë orar, gjatësia e intervalit trefishohet nga një seancë në tjetrën: 24 orë midis Dites 1 dhe Dites 2, pastaj tre ditë midis D2 dhe D5, dhe kështu me radhë.

Gradualisht duke përfshirë njohuri të reja

Nuk ka konsensus shkencor mbi orarin optimal të intervaleve. Megjithatë, kryerja e rikthimit të parë në ditën pas momentit fillestar të mësimit (pra, në D2) duket e dobishme, pasi një gjumë nate lejon trurin të rindërtohet dhe/ose të forcojë njohuritë e mësuara ditën e mëparshme. Intervalet e mëvonshme mund të rregullohen sipas kufizimeve individuale.

Kjo metodë është fleksibël; nëse është e nevojshme, një seancë mund të shtyhet disa ditë para ose pas datës së planifikuar pa ndikuar në efektivitetin afatgjatë. Është parimi i rikuperimit të rregullt ai që është kyç këtu.

Orari i zgjeruar gjithashtu ka një avantazh të konsiderueshëm praktik në atë që lejon integrimin gradual të informacionit të ri. Për shembull, përmbajtja e re mund të prezantohet në D3, sepse asnjë seancë për përmbajtjen fillestare nuk është planifikuar për atë ditë. Shtimi i përmbajtjes gradualisht e bën të mundur memorimin e sasive të mëdha të informacionit në mënyrë të qëndrueshme pa kaluar më shumë kohë duke e studiuar atë.

Metoda tjetër bazohet në sistemin e kutisë Leitner. Në këtë rast, gjatësia e intervalit para rikuperimit të ardhshëm varet nga rezultati i përpjekjes për të rikuperuar informacion nga memoria. Nëse përgjigjja u rikuperua lehtësisht, rikuperimi i ardhshëm duhet të ndodhë në një javë. Nëse përgjigjja u rikuperua me vështirësi, atëherë duhet të kalojnë tre ditë para testit të ardhshëm. Nëse përgjigjja nuk mund të rikuperohet, testimi i ardhshëm duhet të ndodhë në ditën pasues. Me përvojë, do të jeni në gjendje të përshtatni këto intervale dhe të zhvilloni sistemin tuaj të veçantë.

Në shkurt, mësimi efektiv dhe i qëndrueshëm nuk kërkon vetëm që të bëhet një përpjekje e caktuar për të rikuperuar informacion nga memoria, por edhe një përsëritje e rregullt e këtij procesi, në intervale të përshtatshme, për të parandaluar procesin e harresës.