A mund të të njohë macja juaj nga era?

A keni menduar ndonjëherë nëse macja juaj është në gjendje t’ju njohë? Dhe nëse po, si mund t’ju dallojë nga njerëzit e tjerë?

Kërkimet kanë treguar se vetëm 54 % e macjeve mund të njohin njerëzit vetëm duke parë fytyrën e tyre. Një studim i publikuar më 28 maj 2025 në revistën shkencore PLOS One sugjeron se macet janë në gjendje të na njohin edhe nga era jonë. Kjo aftësi nuk ishte studiuar më parë dhe na jep informacion mbi lidhjet që ndërtohen midis njerëzve dhe macjeve.

Macet shpesh kanë reputacion të trishtuar për të qenë të largët ose indiferentë ndaj njerëzve që i rrethojnë, por një numër në rritje i studimeve tregon të kundërtën. Tani dihet se macet mësojnë emrat që u japim dhe se shumica prej tyre preferojnë ndërveprimin social me njerëzit sesa ushqimin, një zgjedhje që edhe qenët kanë vështirësi ta bëjnë.

Studimi, i kryer nga Yutaro Miyairi dhe kolegët e tij nga universiteti i bujqësisë në Tokio, fokusohet në aftësinë e 30 macjeve për të dalluar pronarin e tyre nga një person i panjohur duke u bazuar vetëm në erë.

Për këtë studim, shkencëtarët i prezantuan macjeve tubat prej plastike që përmbanin pambukë të lagur të fërkuar nën sqetull, pas veshit dhe midis gishtërinjve ose të pronarit të tyre, ose të një njeriu që ata nuk e kishin takuar kurrë. Si kontroll, u prezantuan macjeve pambukë të pastër (pra pa erë njerëzore).

Kur macet na pranojnë në grupin e tyre shoqëror

Rezultatet treguan se macet kaluan më shumë kohë duke nuhatur tubat me erën e njerëzve që nuk i njihnin, krahasuar me kohën që kaluan duke nuhatur ato të pronarit të tyre ose të kontrollit.

Një kohë më e shkurtër nuhatjeje sugjeron se kur macet takojnë erën e zotit të tyre, ato e njohin shpejt dhe kalojnë te diçka tjetër. Përkundrazi, kur bëhet fjalë për mostra të marra nga një person i panjohur, macja nuhat më gjatë, duke përdorur ndjeshmërinë e saj të mprehtë të nuhatjes për të mbledhur informacion mbi erën.

Ngjarje të ngjashme janë vërejtur më parë: katicat nuhasin erën e femrave të panjohura më gjatë se ajo e nënës së tyre, dhe macet e rritur nuhasin jashtëqitjen e maceve të panjohura më gjatë se ajo e maceve të grupit të tyre shoqëror. Rezultatet e këtij studimi të ri mund të tregojnë se edhe ne jemi pjesë e këtij grupi shoqëror.

Studimi gjithashtu zbuloi se macet kishin tendencë të nuhasin erërat e njohura me hundën e majtë, ndërsa erërat e panjohura më shpesh nuhaseshin me hundën e djathtë. Kur macet bëhen të njohura me një erë pas nuhatjes së saj për një kohë të caktuar, ato kalojnë nga hunda e djathtë tek ajo e majtë.

Kjo tendencë është vërejtur gjithashtu tek qentë. Sipas kërkimeve aktuale, kjo preferencë për hundët mund të tregojë se macet përpunojnë dhe rendisin informacionet e reja duke përdorur hemisferën e djathtë të trurit të tyre, ndërsa hemisfera e majtë merr përsipër kur një përgjigje e zakonshme është e vendosur.

Ndjesia e erës është e rëndësishme për macet

Macet mbështeten te ndjesia e erës për të mbledhur informacione rreth botës që i rrethon dhe për komunikim.

Ndërveprimi i aromave (përmes fërkimit të faqeve dhe pastrimit të ndërsjellë) lejon të njohësh macet nga rrethi shoqëror, të mbash bashkimin e grupit dhe të identifikosh macet jo të njohura ose kafshët e tjera që mund të paraqesin kërcënim ose duhet të evitohen.

Aromat e njohura gjithashtu mund të jenë rekomanduese për macet, duke ulur stresin dhe ankthin dhe duke krijuar një ndjenjë sigurie në mjedisin e tyre.

Kur ktheheni nga pushimet, nëse vini re që macja juaj është e distancuar dhe vepron sikur ju jeni i huaj, ndoshta është sepse ndieni një aromë të huaj. Provoni të bëni dush duke përdorur kozmetikët tuaj të zakonshëm dhe vishni rrobat e përditshme. Aromat e njohura duhet t’ju ndihmojnë ju dhe macjes tuaj, të rikuperoni më shpejt dinamikën tuaj të vjetër.

Mos harroni se nëse macja juaj kalon shumë kohë duke nuhatur dikë tjetër, nuk është sepse e preferon atë. Me shumë mundësi është sepse aromë juaj i është bërë e njohur dhe kërkon më pak përpjekje prej saj. Në vend që të jetë diçka e re dhe interesante, ajo mund të ketë një efekt edhe më pozitiv: të ndihmojë macen tuaj të ndjehet si në shtëpi.