Alzheimeri: Bakteri që shkakton ulçera stomaku mund të mbrojë truain, tregon hulumtimi ynë i ri

Çdo tre sekonda, dikush në botë zhvillon demencë. Sëmundja e Alzheimerit është forma më e zakonshme e demencës, duke përfaqësuar midis 60% dhe 70% e të gjitha rasteve.

Megjithatë, shkencëtarët kanë bërë përparime të rëndësishme në kuptimin e sëmundjes, por ende nuk ka kurë. Kjo është pjesërisht sepse sëmundja e Alzheimerit ka shumë shkaqe – shumë prej të cilave janë ende jo plotësisht të kuptuara.

Dy proteina që mendohet gjerësisht se luajnë role qendrore në sëmundjen e Alzheimerit janë amiloidi-beta dhe tau. Amyloidi-beta formon pllakë ngjitëse në jashtëqelizat e trurit. Kjo ndërpret komunikimin midis neuroneve. Tau grumbullohet brenda qelizave të trurit, ku përkulet në nyje. Kjo çon në vdekjen e qelizave. Këto pllaka dhe nyje janë shenjat kryesore të sëmundjes së Alzheimerit.

Kuptimi i kësaj, i njohur si hipoteza e amiloidit, ka formuar kërkimin për dekada dhe ka çuar në trajtime që synojnë të largojnë amiloidin nga truri. Medikamentet me antikorpe monoklonale janë miratuar vitet e fundit për këtë qëllim.

Por ato funksionojnë vetëm në fazat e hershme të sëmundjes. Nuk e kundërvihen dëmit ekzistues dhe mund të shkaktojnë efekte anësore serioze si ënjtje dhe gjakderdhje në tru. Më e rëndësishmja, ato synojnë vetëm amiloidin-beta, duke lënë pa trajtim tau-në.

Por në një kthesë befasuese, hulumtimi i fundit i publikuar nga kolegët e mi dhe unë ka zbuluar se një proteinë nga Helicobacter pylori – një bakter i njohur më së shumti për shkaktimin e ulcerave në stomak – mund të bllokojë grumbullimin toksik të të dyja amyloid-beta dhe tau. Kjo gjetje e papritur mund të tregojë për një strategji të re për luftën kundër sëmundjes së Alzheimerit.

Merr lajmet nga ekspertë të vërtetë, drejtpërdrejt në kutinë tuaj postare. Regjistrohu në buletinin tonë të përditshëm për të marrë të gjitha mbulimet më të fundit të The Conversation UK për lajme dhe kërkime, nga politika dhe biznesi deri te arte dhe shkenca.

Zbulimi ynë filloi me një pyetje shumë të ndryshme. Fillimisht po studionim se si H pylori ndërvepron me mikrobet e tjerë. Disa baktere formojnë komunitete mbrojtëse të quajtura biofilm, të cilat varen nga grumbullimet amyloidike (të ngjashme në strukturë me plaket që formohen në tru) si një strukturë mbështetëse. Kjo na bëri të mendojmë: a mund të ndikojë H pylori në biofilmët bakterialë duke ndërhyrë gjithashtu në grumbullimet amyloidike tek njerëzit?

Ne u kthye tek një proteinë e njohur shumë si H pylori e quajtur CagA. Ndërsa gjysma e proteinës dihet se shkakton efekte të dëmshme në qelizat njerëzore (quhet rajoni C-terminal), gjysma tjetër (rajoni N-terminal i proteinës) mund të ketë vetitë mbrojtëse. Për habinë tonë, ky fragment N-terminal, i quajtur CagAN, reduktoi në mënyrë dramatike formimin e të dy amyloidëve bakterialë dhe biofilmëve në speciet bakteriale Escherichia coli dhe Pseudomonas.

Inkurajuar nga këto rezultate, ne testuam nëse i njëjti fragment proteinik mund të bllokojë grumbullimin e proteinave njerëzore amyloid-beta. Për ta bërë këtë, ne inkubuam molekulat e amyloid-beta në laborator: disa u trajtuan me CagAN, ndërsa të tjerët u lanë si zakonisht. Pastaj ndoqëm formimin e amyloidit duke përdorur një lexues fluorescence dhe një mikroskop elektronik.

Ne gjetëm se mostrat e trajtuara kishin shumë më pak formim të grumbullimeve amyloid gjatë periudhës së testimit. Edhe në koncetracione shumë të ulëta, CagAN pothuajse plotësisht ndaloi formimin e amyloid-beta-së në grumbuj amyloid.

Për të kuptuar se si funksiononte CagAN, përdorëm rezonancën magnetike bërthamore (që na lejon të shikojmë se si molekulat ndërveprojnë me njëra-tjetrën) për të shqyrtuar se si ndërvepron proteina me amyloid-beta. Gjithashtu përdorëm modelimin kompjuterik për të hetuar mekanizmat e mundshëm. Mrekullisht, CagAN gjithashtu ndaloi grumbullimin e tau – duke sugjeruar se vepron mbi shumë proteina toksike të përfshira në sëmundjen e Alzheimerit.

Pengimi i sëmundjes

Studimi ynë na tregoi se një fragment nga proteina e Helicobacter pylori mund të pengojë në mënyrë efektive grumbullimin e dy proteinave që janë të përfshira në sëmundjen e Alzheimerit. Kjo sugjeron që proteinat bakteriale – ose ilaçet e modeluara pas tyre – mund të pengojnë ndonjëherë shenjat më të hershme të Alzheimerit.

Më shumë se kaq, përfitimet mund të shtrihen përtej sëmundjes së Alzheimerit.

Në eksperimente të tjera, fragmenti i një bakterie të njëjtë bllokoi grumbullimin e IAPP (një proteinë e përfshirë në diabetin e tipit 2) dhe alpha-synuclein (e lidhur me sëmundjen e Parkinsonit). Të gjitha këto kushte janë të shkaktuara nga grumbullimi i grupeve toksike të amiloidit.

Që një fragment i vetëm bakterial mund të ndërhyjë me kaq shumë proteina sugjeron potencial të mrekullueshëm terapeutik. Edhe pse këto kushte prekin pjesë të ndryshme të trupit, ato mund të lidhen përmes ndërveprimeve mes proteinave amiloide – një mekanizëm i përbashkët që CagAN mund të ndihmojë të prishë.

Sigurisht, është e rëndësishme të jemi të qartë: kjo kërkim është ende në një fazë të hershme. Të gjitha eksperimentet tona janë kryer në mjedise laboratorike, jo akoma në kafshë ose njerëz. Megjithatë, gjetjet hapin një rrugë të re.

Studimi ynë gjithashtu zbuloi mekanizmat bazë për mënyrën se si CagAN bllokoi formimin e amiloidit-beta dhe tau nga formimi i grupeve amiloide. Një nga mënyrat se si kjo ndodhi ishte duke parandaluar proteinat të bashkohen për të formuar grumbuj. Ata gjithashtu parandaluan formimin e grupeve të vogla, të parakohshme të amiloidit. Në të ardhmen, do të vazhdojmë studimin e mekanizmave të detajuar dhe do të vlerësojmë efektet në modelet e kafshëve.

Këto rezultate gjithashtu nxisin një pyetje: a mund të ketë H pylori, që është parë gjatë kohës vetëm si i dëmshëm, gjithashtu një anë mbrojtëse? Disa studime kanë sugjeruar një lidhje midis infeksionit H pylori dhe sëmundjes së Alzheimerit, megjithatë marrëdhënia mbetet e paqartë. Zbulimi ynë shton një shtresë të re në këtë diskutim, duke sugjeruar që një pjesë e H pylori mund të ndërhyjë në ngjarjet molekulare që çojnë në sëmundjen e Alzheimerit.

Kjo do të thotë se në të ardhmen, mund të duhet të marrim një qasje më të saktë dhe të personalizuar. Në vend që të synojmë të eliminojmë plotësisht H pylori me antibiotikë, mund të jetë më e rëndësishme të kuptojmë, në kontekste të ndryshme biologjike, cilat pjesë të bakterit janë të dëmshme, dhe cilat mund të jenë në fakt të dobishme.

Ndërsa mjekësia vazhdon të ecë drejt saktësisë më të madhe, qëllimi mund të mos jetë më të shkatërrojë çdo mikrobi, por të kuptojë se si disa prej tyre mund të punojnë me ne në vend që kundër nesh.