Batman Fillon 20 vjet: Trilogjia e Nolan-it sfidoi pushtetin, por akoma mbështeti sistemin

Trilogjia e Christopher Nolan-it, The Dark Knight, shpesh vlerësohet për sjelljen e realizmit të ashpër dhe temave më të thella politike në filma superheronjsh. Kur u lançua Batman Begins në vitin 2005, ai ri-imagjinoi Gotham si një qytet i shkatërruar nga korrupsioni, pabarazia dhe kolapsi institucional.

Trilogjia mund të përmbajë antagonistë të maskuar dhe pajisje të avancuara teknologjike, por në thelb, ajo trajton atë që ndodh kur sistemet që kanë për detyrë të mbrojnë njerëzit fillojnë të dështojnë. Gjatë gjithë trilogjisë, secili prej antagonistëve kryesorë zbulohet një aspekt të ndryshëm të disfunksionit të Gotham-it.

Në Batman Begins, Ra’s al Ghul (Liam Neeson) e sheh Gotham-in si të pashpresë për shpëtim, duke besuar se shkatërrimi i tij është rruga e vetme për ringjallje. Në The Dark Knight, Jokeri (Heath Ledger) tregon sa e brishtë është rendi moral dhe shoqëror i qytetit, duke e shtyrë qytetarët në prag të kaosit dhe manipulimit. Pastaj në The Dark Knight Rises, Bane (Tom Hardy) shfrytëzon zemërimin e klasës për të organizuar një revolucion të dhunshëm, duke fajësuar elitën e pasur të Gotham-it për padrejtësinë sistematike.

Ndërsa këta antagonistë ngritin pyetje serioze rreth themeleve të qytetit, filmat në fund të fundit shmangin mbështetjen e sfidave të tyre. Përkundrazi, ata ripërcaktojnë që institucionet e Gotham-it, pavarësisht mangësive, duhet të mbijetojnë. Ndryshimi radikal, sugjeron trilogjia, është më i rrezikshëm se korrupsioni ekzistues.

Po kërkoni diçka të mirë? Shkëlqeni në zhurmë me një përzgjedhje të kujdesshme të lançimeve më të fundit, ngjarjeve të drejtpërdrejta dhe ekspozitave, drejtpërdrejt në inbox-in tuaj çdo dyjavë, të premteve. Abonohu këtu.

Batman (Christian Bale) është qendër e këtij mesazhi. Ai nuk punon për të ndryshuar strukturat e prishura të Gotham-it. Përkundrazi, ai përpiqet t’i mbajë ato nga rrëzimi i plotë. Në The Dark Knight, ai përballet me chaos-in e Jokerit duke përdorur masa ekstreme, përfshirë mbikëqyrjen masive. Edhe pse është i shqetësuar nga kjo, filmi e paraqet atë si të nevojshme.

Në The Dark Knight Rises, rebelimi i Bane-it shfrytëzon frikërat e vërteta për pabarazi dhe korrupsion. Por në vend që t’i trajtojë ato shqetësime seriozisht, historia i paraqet ato si një kërcënim që Batman duhet ta mbyllë. Në vend që të ofrojë shpresë për një sistem më të mirë, filmi siguron shikuesit se ai ekzistues, edhe pse i mangët, është ende më i miri.

Ndërsa trilogjia duket se sfidon autoritetin dhe pushtetin institucional, ajo ofron në mënyrë efektive një mesazh qetësues në vend të një mesazhi radikal. Filozofi Slavoj Žižek argumentoi se The Dark Knight transformon një gënjeshtër në një forcë stabilizuese.

Kjo përfaqësohet në vendimin e Batman-it për të lejuar publikun të besojë se ai është përgjegjës për krimet e Harvey Dent-it (Aaron Eckhart), duke ruajtur reputacionin e Dent-it për të mbajtur shpresën në sistemin ligjor të Gotham-it. Siç i thotë Batman Komisionerit Gordon (Gary Oldman): “Ndonjëherë e vërteta nuk është e mjaftueshme. Ndonjëherë njerëzit meritojnë më shumë. Ndonjëherë njerëzit meritojnë që besimi i tyre të shpërblehet.”

Kuptimi është i qartë: disa të vërteta janë shumë të rrezikshme, dhe mbajtja e besimit publik është më e rëndësishme se sa të ekspozosh dështimin sistemik. Filmat shqyrtojnë status quo-n, por vetëm brenda kufijve të sigurisë. Ata propozojnë që problemet e shoqërisë mund të menaxhohen nga individë të jashtëzakonshëm, në vend të reformave strukturore.

Duke bërë këtë, ata e paraqesin institucionet e mangëta jo si entitete për t’u shkatërruar, por si shtylla që duhet të mbahen, edhe nëse vetëm simbolikisht.

Heronj individualë mbi ndryshimin kolektiv

Ju mund të shihni ndikimin e trilogjisë në filma më të vonshëm si Joker (2019) dhe The Batman (2022). Të dyja eksplorojnë kolapsin e shoqërisë dhe çfarë ndodh me njerëzit që janë të kapur në mes.

Por si filmat e Nolan-it, ato fokusohen tek personazhe të vetmuar, jo zgjidhje kolektive. Ato vazhdojnë modelin që tregon se gjërat janë të prishura, ndërsa ende besojnë se një hero i vetëm mund t’i rregullojë.

Dy dekada pas Batman Begins, trashëgimia e trilogjisë ndihet më e rëndësishme se kurrë. Ndërsa debatet mbi të vërtetën, besimin institucional dhe ekstremizmin politik vazhdojnë të dominojnë titujt botërorë, filmat e Nolan-it rezonojnë me portretizimin e një shoqërie në prag të rrëzimit. Në një epokë të shoqërisë së zhgënjyer dhe të ndjenjës në rritje se “sistemi” është i prishur, trilogia e The Dark Knight eksploron idenë e pakëndshme se institucionet mund të jenë të mangëta, por të nevojshme – dhe se stabiliteti ndonjëherë kërkon mit, jo të vërtetën.

Duke e pozicionuar Batman-in si një figurë morale e vetme që ruan rendin me kosto të mëdha personale, trilogjia pasqyron një dëshirë të gjerë për udhëheqje të fortë në mes të dështimeve institucionale. Por gjithashtu zbulohet një tendencë shqetësuese në kulturën popullore për të ofruar katarsis pa ndryshim, shqyrtim pa pasoja. Si shikues, na inkurajojnë të pranojmë thellësinë e problemeve shoqërore – por jo të kërkojmë zgjidhje.

Në atë kuptim, The Dark Knight mbetet jo vetëm një histori tërheqëse të superheronjve, por edhe një pasqyrë për luftërat tona të vazhdueshme me pushtetin, të vërtetën dhe pyetjen e vështirë nëse institucionet tona ia vlejnë të ruhen, ose janë thjesht të vetmet që kemi.