Fjalimi i fundit i Grigory Melkonyants në gjykatë është një 'Ode to Joy'

Regjisori i ‘Golos,’ një lëvizje ruse e vullnetarëve që monitorojnë zgjedhjet, u dënuar me pesë vjet në një kolonii penale

Origjinalisht i publikuar në Global Voices

Screenshot from the video YouTube të gjykimit të Grigory Melkonyants. Kanali DW Russian YouTube. Përdorim i drejtë.

Në Gjykatën e Rrethit Basmanny të Moskës, gjyqi kundër bashkë-kryetarit të lëvizjes së vëzhgimit të zgjedhjeve Golos, Grigory Melkonyants, i akuzuar për organizimin e punës së një organizate “të papranueshme”, ka përfunduar. Më 14 maj, Gjyqtarja Evgenia Nikolaeva nga Gjykata e Rrethit Basmanny e dënoi atë me pesë vjet në një kolonii penale të regjimit të përgjithshëm. Golos publikoi deklaratën e tij përfundimtare, e cila është përkthyer dhe redaktuar për qartësi nga Global Voices. 

Your Honor, esteemed participants in the proceedings, dear friends.

Sot është një ditë e gëzuar për mua. Me afërimin e vendimit, gjykimi ynë po përfundon. Kjo ka qenë një përvojë tërheqëse. Kam dëgjuar fjalë të mrekullueshme, ndonjëherë emocionale, të folura nga njerëz që dëshmuan si dëshmitarë; kam lexuar letra të mbushura me ngrohtësi dhe kam marrë karta postare të mahnitshme. Ndonjëherë, ndihej sikur ishte një festë e vërtetë — sikur të isha një i ftuar nderi në një jubile, dhe jo një i akuzuar.

Njëzet e një muaj më parë, më 17 gusht 2023, filloi një kapitull i ri dhe tërheqës i jetës sime. Që atëherë, kam kaluar nëpër një kërkim, një arrestim, një institucion të përkohshëm paraburgimi, tre qendra paraburgimi para-trial, dymbëdhjetë qeli, mbi njëqind shokë qelish, dhe njëzet e gjashtë seanca gjyqësore. E vlerësoj shumë këtë përvojë, sepse ajo erdhi me një çmim të madh. Por mbi të gjitha, më dha mundësinë të kujtoj rrugën time dhe të zbuloj shumë për një botë që më parë nuk e kisha vënë re mjaftueshëm.

Kam parë se si burgu shkatërron jetët e njerëzve duke i privuar ata nga gëzimi dhe, kështu, nga lumturia. Sepse gëzimi i jetës është lumturia e vërtetë.

Mos u befasoni nga ky fjalë — “gëzim.” Ndoshta mund të pyesni, çfarë gëzimi mund të ketë në situatën time, në errësirën e izolimit në burg, kur për muaj të tërë nuk shihni familjen tuaj, miqtë, kolegët? Është gëzimi që vjen nga fakti se, duke kaluar këtë proces gjyqësor, kam bërë më të fortë dhe nuk kam humbur besimin tim në kauzën që kam përkushtuar gjithë jetën time.

Këtu, në robëri, kam takuar shumë njerëz të cilët ndoshta kurrë nuk do të takoja në jetë normale — njerëz me përvoja të ndryshme jete, nivele të ndryshme arsimimi, dhe të dënuar nën të gjitha llojet e artikujve. Çdo ditë, duhet të gjejmë mënyra për të pajtuar mendimet se si të jetojmë së bashku: si të organizojmë punët në qeli, nëse duhet ta ajrosim ose jo, ku të marrim një frigorifer ose një çajnik. Në thelb, ne vazhdimisht mbajmë referenda të vogla dhe arrijmë në konsensus.

Ajo që më ndihmon shumë në burg është fakti se unë jam optimist — në çdo situatë, përpiqem të gjej diçka të mirë, dhe përpiqem të mbështes të tjerët. Në këtë, ndjehem i ngjashëm me heroinën e një romani, vajzën jetim Poliana. Babai i saj, një ministër, e mësoi atë “lojën e lumturisë” — të gjejë në çdo gjë diçka për të gëzuar dhe të kërkojë shkaqe për optimizëm — dhe prej atëherë, ajo mësoi lojën për të gjithë rreth saj. Kjo nuk do të thotë se duhet të mohojmë problemet, por të kërkojmë mënyra për t’i zgjidhur ato dhe për të nxjerrë përvojë të dobishme prej tyre.

Provoni të luani vetë “lojën e lumturisë”, sepse, nëse mendoni për të, secili prej nesh ka vetëm momentin aktual që po jeton, dhe nuk ka kohë tjetër kur jeta nuk do të ishte ky moment. Dhe nuk ka rëndësi ku jeni në këtë moment: në shtëpi ose në ekzil, në pushim ose në punë, në një apartament ose në një trafik të ngarkuar, në një qendër votimi ose në një qeli burgu — ky moment duhet të jetojë me gëzim dhe me një shpirt pozitiv. Ekziston vetëm tani, prandaj quhet “i tashmi”.

Pra, periudha e burgut është për mua, si person dhe si avokat, shumë frytdhënëse. Kam kthyer vëmendjen te krijimtaria: Kam filluar të vizatoj, të bëj kolazhe dhe artizanate, të shkruaj poezi. Kam parë rishtazi njerëzit, marrëdhëniet, proceset.

Kam filluar të gëzohem më shumë nga rrjedha e vetë jetës — në punë, në krijimtari, në lirinë intelektuale. Sepse një person mund të jetë i mbyllur, por mendimi nuk mund të mbyllet, nuk mund të ndalohet, nuk mund të merret larg. Udhëtimi im nuk mund të merret larg, asgjë nga ajo që ka qenë dhe mbetet bota ime. Ndoshta për dikë mund të duket e mërzitshme, por pa ligje të drejta dhe procedura të qarta, kuptimplotë, shoqëria që të gjithë e ëndërrojmë është e pamundur. Mendoj për këtë vazhdimisht, dhe jam i sigurt se nuk jam i vetëm. Ajo që na bashkon është një dëshirë e pathyeshme për të menduar, për të reflektuar mbi atë që mund ta bëjë botën më të mirë, dhe dëshira për të dhënë kontributin tonë të vogël.

Por le të konsiderojmë gëzimin nga një kënd tjetër. A mund të ndjejë njeriu gëzim të vërtetë nga mashtrimi, nga gënjeshtra, nga persekutimi i një personi të pafajshëm? Çfarë gëzimi mund të ketë në ndjekjen e këtij rasti? Një rast që duhej të kishte rënë poshtë edhe në fazën paraprake të shqyrtimit. Një rast që askush nuk donte ta hapte, i hedhur nga një agjenci në tjetrën. Një rast jo i ndërtuar mbi prova, por mbi supozime dhe injorancën e autoriteteve hetimore për bazat e së drejtës civile, administrative dhe penale. Një rast që ka parë tetë hetues të ndryshëm. Kjo padrejtësi — persekutimi i një personi të pafajshëm — është pikërisht ajo që rrjedh gëzimin nga ata të përfshirë në të.

Por unë nuk kam urrejtje ndaj askujt. Aftësia për të falur dhe për të lënë pas të keqen, edhe në situata ku ndjen se nuk je në gjendje ta bësh këtë, e bën faljen një moment të gëzuar në jetë.

Gjykatë e nderuar,

Hetuesit kanë ndërtuar një situatë unike. Për herë të parë në historinë e vendit tonë, ata dëshirojnë ta caktojnë si vendngjarje të krimit sallën e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve të Rusisë, dhe të deklarojnë një person që ka folur aty si ekspert, si një kriminel.

Si avokat, unë nuk kuptoj pse jam këtu, dhe pse jam akuzuar në këtë rast. Dhe më e rëndësishmja, unë nuk kuptoj pse unë duhet të provoj pafajësinë time, në vend që hetuesit të provojnë fajësinë time, siç kërkohet nga Neni 49 i Kushtetutës së Rusisë. Ky rast mungon në të vërtetë me ndonjë fakt të krimit. Megjithatë, unë jam i detyruar të provoje një fakt negativ: që lëvizja “Golos” nuk është një ndarje strukturore e organizatës ndërkombëtare ENEMO, aktivitetet e së cilës janë konsideruar të padëshiruara në Rusi; dhe të provoje se unë nuk kam organizuar aktivitetet e ENEMO duke folur në një tryezë rrethore në Komisionin Qendror të Zgjedhjeve.

Në fund të fundit, ishin autoritetet shtetërore dhe faktet e ngurta ato që ndihmuan për të provuar pafajësinë time. Nga përgjigjja e parë zyrtare e Ministrisë së Drejtësisë së Rusisë, rezulton se ENEMO nuk ka ndarje strukturore në vendin tonë. Nga përgjigjja e dytë e Ministrisë së Drejtësisë, është e qartë se aktivitetet e lëvizjes Golos nuk janë deklaruar kurrë të papranueshme. Asnjë vendim gjyqësor ose tjetër nuk ka ndaluar ose kufizuar aktivitetet e Golos. Së fundi, fakti që ENEMO dhe Golos janë dy organizata të ndryshme konfirmohet nga vendimet e autoriteteve shtetërore kompetente, të cilat i përfshinë ato në dy regjistra të veçantë: ENEMO, në listën e organizatave që aktivitetet e tyre konsiderohen të papranueshme, dhe Golos, në regjistrin e ashtuquajtur “agjentë të huaj.”

Del se i gjithë prokuroria është ndërtuar mbi informacione të pabazuara dhe të pasakta të dhëna nga operativët, që nuk kanë asnjë vlerë dëshmuese, dhe mbi fabrikimin e mëvonshëm të përfundimeve që deformojnë përmbajtjen e dokumenteve të dorëzuara në rast.

Në këtë pikë, duhet të hyjë në fuqi garancia kushtetuese — parimi që dyshimet e papajtueshme në lidhje me fajësinë e një personi duhet të interpretohen në favor të të akuzuarit, gjë që padyshim duhet të çojë në një lirim. Le të jetë se sot, vendimet e tilla përbëjnë vetëm 0.26 përqind në gjithë vendin. Por kjo do të thotë se janë të mundshme, dhe nuk është gjithmonë, kur jepet vendimi, që gjykata operon nën supozimin se fajësia është një përfundim i parashikuar.

Miqtë!

Unë jam një qytetar i Rusisë. E dua vendin tim, dhe i respektoj në mënyrë të veçantë të drejtat dhe liritë kushtetuese. Jam mirënjohës sinqerisht përparaardhësve tanë për këto fitore të vështira. Sot, të drejtat dhe liritë mund të duken të zakonshme, por sa ndryshe perceptohen në burg, dhe sa ashpër kupton këtu se nuk mjafton t’i fitosh ato një herë, me djersë dhe gjak, ato duhet të mbrohen dhe të qëndrojnë gjithmonë.

Për këtë arsye, gëzimi im i madh ishte në punën për propozime për të siguruar të drejtat zgjedhore nën kushtet e paraburgimit. Për shembull, si mund të nënshkruajë një i paraburgosur në mbështetje të kandidatit? Si mund të bëjë një donacion në fondin e fushatës? Si mund të marrë materiale zgjedhore nga kandidatët? Si duhet të verifikohet në mënyrë të duhur identiteti i një të paraburgosuri kur merr një fletëvotim? Si mund të sigurohet votimi jashtë territorit? Si mund të prezantohet vëzhgimi efektiv? Të gjitha këto janë jashtëzakonisht të rëndësishme sepse një person i mbajtur në paraburgim ruan të gjitha të drejtat e votimit deri sa të dënohet dhe të shkojë për të vuajtur dënimin. Kjo shpesh harrohet. Gjatë këtyre muajve të vëzhgimit të përqendruar dhe reflektimit, kam arritur të gjej shumë zgjidhje të mira.

Nuk e di sa do të zgjasë burgu im, por jam i sigurt se herët a vonë do të jem i lirë dhe do të ribashkohem me të dashurit dhe miqtë e mi. Dhe pritja për atë plotëson zemrën time me gëzim. Jam i lumtur që, edhe në burg, mund të flas me nënën time në telefon, të shkëmbej letra me njerëz të mirë, të takohem me avokatët e mi, dhe të vazhdoj të angazhohem në punën që besoj.

Sigurisht, jam thellësisht i shqetësuar për fatin e lëvizjes Golos, të cilës i kam kushtuar 12 vjet të jetës sime. Nuk mund ta di se çfarë do të bëhet me të pas vendimit të dhënë. Por e di që gjatë këtyre viteve, qindra mijëra njerëz të arsimuar dhe të ndershëm janë bërë vëzhgues zgjedhjesh. Këta mijëra bashkëqytetarë të mi, ndërsa unë kam qenë pas hekurave, nuk kanë humbur kohë. Ata kanë vazhduar, me shumë përfitim për vendin tonë, të mbrojnë të drejtat e votimit dhe të monitorojnë zgjedhjet. Gjatë kësaj kohe, janë zhvilluar pothuajse nëntë mijë fushata zgjedhore në të gjithë Rusinë. Kjo është një përvojë unike e vetë-organizimit qytetar, një shembull frymëzues i virtytit qytetar. Dhe unë ndihem i mbushur me gëzim që jam pjesë e kësaj komuniteti.

Ka ata që dyshojnë nëse zgjedhjet e ndershme janë të mundura, që pyesin nëse është e vlefshme të marrësh pjesë. Këto janë pyetje të drejta. Në momentet e dyshimit, nuk duhet harruar se qeniet njerëzore janë të papërfunduara — dhe kështu janë edhe zgjedhjet. Në zgjedhje, zbulohet të gjitha mangësitë njerëzore me të cilat luftojmë gjatë gjithë jetës sonë. Secili prej nesh, çdo ditë, bën zgjedhje midis mirësisë dhe mizorisë, dashurisë dhe urrejtjes, besnikërisë dhe tradhtisë, forcës dhe dobësisë, bujarisë dhe lakmisë, së vërtetës dhe gënjeshtrës, optimizmit dhe indiferencës, përulësisë dhe krenarisë, sinqeritetit dhe interesit personal, gëzimit dhe dëshpërimit, angazhimit dhe indiferencës.

Për të bërë zgjedhjet e duhura — për të ngritur nivelin e ndershmërisë dhe të arsyes së përbashkët — kjo është rruga jonë. Zgjedhjet nuk mund t’i bëjnë vetë ato të ndershme. Zgjedhjet e ndershme i bëjnë njerëzit. Nga njerëz të lumtur. Vëzhgo. Merr pjesë. Gëzo më shumë në jetë, ngrit nivelin e ndershmërisë dhe të arsyes së përbashkët — pikë për pikë, hap për hap, ditë për ditë.

Faleminderit që më dëgjuat kaq me durim. Në përfundim, dua të shpreh nga zemra mirënjohjen time për familjen time, mbrojtësit e mi, kolegët e mi, dhe shumë njerëz të mirë që më mbështesin dhe nuk më lejojnë të përballem vetëm me padrejtësinë. Për mua, kjo do të thotë që ajo që kam bërë është e nevojshme dhe e rëndësishme për njerëzit, dhe se nuk është bërë në vain.

Faleminderit!