Kimikate e dëmshme shpesh migrojnë në ushqimet në konservë – ja si t’i shmangni ato

Një mik për ata që janë të zënë, të lodhur dhe të sëmurë, një element thelbësor i jetës universitar, dhe themeli i çdo seti të mbijetesës ose pajisje kampingu. Flasim, natyrisht, për konserva, një mënyrë për të ruajtur lloje të ndryshme ushqimesh dhe pije ndërsa gjithashtu mbajnë të paprekura ushqyesit dhe shijen.

Kjo metodë ruajtjeje është pjesë e sistemit tonë ushqimor për dekada, dhe një nga virtytet e saj është që këto enë prej metali mund të shpenzojnë vite në dollapët tanë para se të prishen.

Kjo ka bërë që njerëzit të shohin konservat si një mënyrë të sigurt për të ruajtur ushqimin. Megjithatë, për të siguruar sigurinë e tyre, duhet të kuptojmë më thellë ndërveprimet kimike të mundshme midis enëve dhe ushqimit.

Përderisa nuk vini re dëmtime ose rrudha në produktet e konservuara, zakonisht mund të qetësoheni se ajo që është brenda është e sigurt. Shumë njerëz shmangin konservat me dëmtime, dhe kjo është e drejtë, pasi dëmtimet mund të shkaktojnë perforacione të vogla që nuk janë gjithmonë të dukshme me sy të lirë. Kjo mund të lejojë bakteret të hyjnë, duke kontaminuar potencialisht ushqimin brenda.

Megjithatë, çështjet e sigurisë së ushqimit të shkaktuara nga përbërësit e konservave vetë shpesh janë injoruar, ose të paktën nuk janë trajtuar mjaftueshëm. Kjo përfshin, për shembull, ekspozimin e mundshëm ndaj substancave të rrezikshme nga vaji i tonit të konservuar nga vaji i tonit të konservuar.

Por cilat janë substancat që po flasim? Dhe mbi të gjitha, cilat rreziqe mund të ekspozohemi potencialisht?

Konservat metalik zakonisht përmbajnë mbulesa polimerike që veprojnë si një pengesë midis ushqimit dhe metalit. Kjo mbulesë parandalon korrozionin e konservës, dhe parandalon ndryshimet në shijen, teksturën ose cilësinë e ushqimit.

Megjithatë, disa nga përbërësit e konservës mund të arrijnë akoma në ushqim përmes një procesi të quajtur migrim. Kjo mund të ndikojë në cilësinë e produktit dhe, në disa raste, paraqet një rrezik potencial për shëndetin e konsumatorit, ose duke konsumuar sasi të konsiderueshme, ose përmes ekspozimit kumulativ gjatë gjithë jetës së tyre.

Ndërhyrësit endokrine në konserva

Në grupin e kërkimit FoodChemPack, në Fakultetin e Farmacisë të Universitetit të Santiago de Compostela, studiojmë mbulesat e konservave metalike, për pije dhe ushqim të konservuar. Ky punim bëhet si pjesë e disa projekteve (MIGRAEXPO, MIGRACOATING, BACFood4Expo dhe ACHED), në bashkëpunim me Agjencinë Spanjolle për Sigurinë Ushqimore dhe Ushqimin (AESAN).

Në punën tonë, kemi zbuluar shumë mbulesa që përmbanin resina epoksi të nxjerra nga bisfenoli A diglicidil eteri (BADGE), i cili sintetizohet nga epichlorohydrin dhe bisfenoli A (BPA), një ndërhyrës endokrine. Këto kimikate ndërhyjnë në sistemin hormonal, duke ndihmuar në zhvillimin e sëmundjeve metabolike si diabeti ose obeziteti, dhe gjithashtu, ndër të tjera, mund të ndikojnë në sistemin riprodhues.

Ky përbërës i rrezikshëm u ndalohet për përdorim në shishe për foshnje në vitin 2011, dhe gjatë shumë viteve autoritetet evropiane zvogëluan sasinë maksimale që popullsia e përgjithshme duhet të ekspozohet. Në fillim të këtij viti, Këshilli i Bashkimit Evropian plotësisht ndaloi përdorimin e BPA-së dhe derivatëve të tij në materialet e kontaktit me ushqimin.

Më shumë lexoni: BE-ja ka ndaluar BPA-të: ja çfarë duhet të dini rreth këtij përbërësi toksik të zakonshëm

Ton: i thjeshtë, në vaj, ose i marinuar?

Në pijet e studiuara (pije alkoolike, pije energjie, pije të gazuara dhe ujë mineral), u gjet se migrimi i këtyre përbërësve të derivuar nga bisfenoli A ishte i ulët. Megjithatë, në ushqimet e konservuara, veçanërisht ato me përmbajtje të lartë yndyre, vërehej nivele më të larta të migrimit.

Konsentrimet e një përbërësi tjetër të quajtur cyclo-di-BADGE ishin më të larta në konserva me tonë që përmbanin domate, marinadë ose vaj sesa tonë të thjeshtë. Ndërsa BPA, ky përbërës nuk është ende i rregulluar, kryesisht për shkak të mungesës së informacionit toksikologjik.

Duke u bazuar në këtë gjetje, ne nuk e konsiderojmë praktikë të mirë ripërdorjen e lëngjeve nga konservat – për të veshur makaronat ose sallatat, për shembull – pasi kjo mund të rrisë ekspozimin ndaj këtyre substancave.

Për më tepër, është vërejtur se ngrohja e ushqimit direkt në konservë – diçka që zakonisht bëhet në kontekste të veçanta si kamping – mund të rrisë migrimin e këtyre përbërësve. Kjo është sepse nxehtësia shpejton transferimin e substancave nga brenda në ushqim, gjë që mund të rrisë rreziqet për shëndetin.

Sa e thith trupin tonë?

Në studimet e fundit kemi gjetur që biokapaciteti i këtyre substancave – domethënë sasia që mund të thithet nga trupi – rritet ndjeshëm kur ato konsumohen me ushqime yndyrore.

Për të arritur në këtë përfundim, ne simulonim mënyrën se si sistemi ynë tretës i përpunon këto përbërës. Ne përdorëm protokollin in vitro të tretjes gastrointestinale INFOGEST i cili, ndër të tjera, simulon përbërjen e pështymës dhe ujërave gastrointestinale, kohëzgjatjen e çdo faze, temperaturën dhe vlerat e pH-së së trupit.

Kjo na tregoi se si grupet e ndryshme të popullsisë janë të ekspozuara ndryshe ndaj këtyre substancave, kryesisht në varësi të pH-së bazale të stomakut. Kjo është zakonisht rreth 1.5 tek të rriturit, por më pak acide në fëmijë dhe të moshuar.

Në shumicën e rasteve, sasia e zbuluar ishte brenda limiteve të përcaktuara nga Komisioni Evropian. Megjithatë, është e rëndësishme të merret parasysh ekspozimi i mundshëm përmes rrugëve të ndryshme dhe ekspozimi kumulativ gjatë gjithë jetës. Pas të gjitha, një person mund të jetë në kontakt me të njëjtën substancë përmes mjeteve të ndryshme – jo vetëm përmes ujit ose ushqimit, por edhe përmes rrugëve të tjera si frymëmarrja ose absorbcioni përmes lëkurës. Kjo mund të rrisë totalin e ekspozimit ndaj substancës në trup.

Edhe në nivele të ulëta, ekspozimi gjatë periudhave të gjata mund të ketë efekte negative, veçanërisht tek ata më të pambrojtur.

Këto gjetje aktuale, si dhe ato që do të vijnë, do të lejojnë njerëzit të bëjnë vendime të informuara dhe të marrin masa paraprake. Kjo vlen për mënyrën se si përdorim këtë lloj paketimi, për shembull mos ngrohni konat drejtpërdrejt mbi zjarr gjatë kampimit, dhe për mënyrën se si konsumojmë përmbajtjen, si p.sh. mos përdorni vaj nga konservat për të shërbyer sallata. Këto hapa relativisht të vegjël mund të kontribuojnë në një dietë më të sigurt dhe më të shëndetshme në plan afatgjatë.