Wursita: Rruga drejt promovimit të gjuhës javane në hapësirat digjitale

Gjuha Javanese është një gjuhë Austronese e gjerëisht e folur por e papërfillur dhe e nën-reprezentuar

Fillimisht publikuar në Global Voices

Wursita Dita 1. CC BY-SA 4.0. Nga Imam Ahmad. Përdorur me leje.

Pjesëmarrës nga Yogyakarta dhe qytetet përreth u mblodhën në Sleman nga 24 deri më 25 maj 2025, për të eksploruar metoda efektive dhe mjetet digjitale për të promovuar gjuhën Javanese. Gjuha Javanese është gjuha më e madhe në familjen Austronese sipas numrit të folësve vendas, dhe megjithatë mbetet një nga gjuhët më të mëdha në botë pa njohje zyrtare. Si një gjuhë e minoritetit, Javanese përballet me sfida të tilla si humbja ndërgeneracionale e gjuhës, nën-reprezentimi në media, dhe stigma sociale e vazhdueshme.

Ngjarja, “Wursita,” u organizua përmes një bashkëpunimi midis Rising Voices dhe Komunitetit Wikimedian të Yogyakarta (ky autor, Fandy Aprianto Rohman, dhe Sahmu Hidayat), në partneritet me Zyren Rajonale të UNESCO-së në Jakarta, Wikimedia Indonesia, dhe Babad.id. Emri ‘Wursita’ u zgjodh për shkak të kuptimit të tij, fjalës ose rrëfimit, dhe lidhjes së tij nostalgjike, pasi është gjithashtu një titull i zakonshëm për librat e shkollës fillore të gjuhës, duke na kujtuar për rifreskimin e gjuhës sonë amtare.

Gjatë dy ditëve, pjesëmarrësit thelluan kuptimin e tyre për mënyrën se si aktivizmi digjital mund të mbështesë rivitalizimin dhe avokatinë e gjuhës javaneze. Ata reflektuan mbi përvojat e tyre duke përdorur gjuhën javaneze, identifikuan ndryshimet që synonin të ndikojnë, eksploruan qasje të përshtatshme, dhe rishikuan shembuj të rëndësishëm. Bazuar në taktikat e zgjedhura nga kutia e mjeteve, ata zhvilluan plane të përshtatura me aftësitë dhe shqetësimet e tyre. Në ditën e dytë, ata filluan të mësonin hapa praktikë për krijimin dhe mirëmbajtjen e llogarive të mediave sociale në gjuhën javaneze, ndërsa gjithashtu morën udhëzime për shkrimin në gjuhën javaneze. Në fund të punëtorisë, pjesëmarrësit u prezantuan me një konkurs të vogël infografikash.

Dita 1: Lidhu zërat e njerëzve

Në ditën e parë të punëtorisë, pjesëmarrësit fillimisht u ftuan të reflektonin mbi mënyrën se si përjetojnë gjuhën javaneze. Më pas, ata ndanë përvojat e tyre në grupe të vogla. Një përfaqësues nga çdo grup më pas ndau pikat kryesore të diskutimeve të tyre me klasën, duke përfshirë disa histori të qeshura dhe të ndjeshme, si: “Ndjehem krenar duke folur javaneze për të marrë një marrëveshje më të mirë me tregtarët lokalë,” ose “Ndjehem i ngurrues të flas javaneze me të moshuarit sepse ata mund të presin që unë të flas përsosmërisht Krama (niveli i lartë, ose forma zyrtare dhe ‘e sjellshme’ e gjuhës javaneze).”

Në seancën e ardhshme, pjesëmarrësit u inkurajuan të shkruanin shpresat e tyre për të ardhmen e gjuhës javaneze duke përdorur AnswerGarden. Përgjigjja kryesore ishte një fjalë e vetme: lestari, e cila përkthehet si “përjetshëm” ose “të qëndrueshëm.” Përgjigjet e tjera të vogla por të rëndësishme përfshinin: “mos korrigjo shumë,” “të bëhet gjuha e mësimit në shkolla,” dhe “pa diskriminim ndaj formave ‘të ulëta’ [më pak formale] ose dialekteve të ndryshme.” Pak para pushimit të drekës, pjesëmarrësit u kërkuan të identifikonin sfidat që përballen, të kategorizuara në tetë fusha që varionin nga çështjet gjuhësore deri te ato ekonomike.

Wursita Day 1. CC BY-SA 4.0. Nga Imam Ahmad. Përdorur me leje.

Më vonë, në ditën e parë, organizuam një kuiz për thyerjen e akullit ku pjesëmarrësit duhet të gjenin katër proverba javaneze frymëzuese duke përdorur vetëm shenja vizuale. Kjo aktivitet riktheu energjinë në dhomë duke theksuar gjithashtu rëndësinë kulturore të idiomave javaneze. Idioma më e vështirë për t’u kuptuar — gjithashtu një që rrallë përdoret — ishte “Luwih becik pager mangkok, tinimbang pager témbok,” të cilën një pjesëmarrës e identifikoi saktë dhe e shpjegoi si, “Siguria e vërtetë fitohet duke u kujdesur për njëri-tjetrin në vend që të ndajmë njerëzit.”

Pastaj, workshop-i vazhdoi me një sesion mbi “Lëvizjet Digjitale dhe Strategjitë e Ruajtjes së Gjuhës,” bazuar në Iniciativat Digjitale për Gjuhët Indigjene, duke përdorur shembuj të orientuar drejt gjuhës javaneze. Më pas, pjesëmarrësit filluan të punonin në hartat e tyre personale rrugore, të cilat do të prezantoheshin në ditën tjetër.

Këtu është një video që përshkruan