Nga premtimet në pushtet: Pikat kryesore nga Ministriali i Bashkimit Afrikan-Evropian 2025 në Bruksel

Partneriteti EU-AU po evoluon: Më pak për bamirësi, më shumë për zgjedhje

Origjinalisht botuar në Global Voices

Përmbledhja e 6-të e Samitit të Bashkimit Evropian/Bashkimit Afrikan në Bruksel. Nga e majta në të djathtë:
Ursula von der Leyen, Presidente e Komisionit Evropian, Jean-Michel Sama Lukonde, Kryeministër i Republikës Demokratike të Kongos; Charles Michel, President i Këshillit Evropian, dhe Emmanuel Macron, President i Francës.  Imazh nga EC – Shërbimi Audiovizual në Wikimedia Commons (CC BY 4.0).

Më 21 maj 2025, Unioni Afrikane (AU) dhe Bashkimi Evropian (BE) u mblodhën në Bruksel për takimin e tyre të tretë ministërial, duke bashkuar përfaqësues nga pothuajse 80 vende për të vlerësuar progresin dhe për të formësuar rrugën drejt samitit të 7-të AU-BE që është planifikuar për më vonë këtë vit.

Ndërsa dy blloqet përgatiten të shënojnë 25 vjetorin që nga samiti i tyre të parë në Kajro në vitin 2000, interesat nuk kanë qenë kurrë më të larta. Ndërsa marrëdhënia ka qenë gjatë kohës e paekuilibruar, kryesisht e bazuar në një marrëdhënie “dhurues-marrës” marrëdhënie, dialogjet e fundit tregojnë një kthesë drejt përgjegjësisë së përbashkët, investimit të ndërsjellë dhe zgjidhjeve të përbashkëta.

Me EUR 309 miliardë në Investimet e Drejtpërdrejta të Jashtme (FDI) në Afrikë në vitin 2022, BE-ja e ka bërë Afrikën një prioritet strategjik. Qendra e kësaj është Paketa e Investimeve Globale për Afrikën-Europën, një angazhim prej 150 miliardë euro për të nxitur projekte në energjinë e gjelbër, infrastrukturën digjitale, shëndetin, arsimin dhe më gjerë.

Nga vizioni tek zbatimi

Në këtë sfond, partneriteti AU-BE bazohet në katër shtylla strategjike: Një e ardhme e begatë dhe e qëndrueshme; paqe, siguri dhe qeverisje; migracion dhe mobilitet; dhe një angazhim i ri për multilateralizmin.

Por realizimi i këtyre ambicieve kërkon kalimin nga deklaratat e larta në veprime konkrete, sidomos në një epokë të përcaktuar nga kriza klimatike, papunësia e të rinjve dhe ndryshimet gjeopolitike.

Ministri i Jashtëm i Nigerisë, E. Hom. Ambasador Yusuf Maitama Tuggar, u tha Global Voices për të ardhmen e marrëdhënies AU-BE, migracionin dhe se si mund të duket bashkëpronësia në një intervistë në person në takimin ministror:

Bashkëpronësia duket si qasja nigeriane—ka qenë gjithmonë një partneritet jo varësi. Një ku ne fokusohemi te denominatorët e përbashkët, duke krijuar pasuri për përfitimin e përbashkët të të dy kontinenteve, duke krijuar vende pune sepse kemi një popullsi shumë të rinj, dhe natyrisht Evropa ka një popullsi në moshë të vjetër. Nuk është e nevojshme të mendosh shumë për të—duhet të punojmë së bashku. 

Rishikimi i migracionit dhe mobilitetit

Si një nga çështjet më të diskutueshme në marrëdhëniet BE-Afrikë, migracioni shpesh politizohet në media dhe shpesh portretizohet si një kërcënim sesa si një mundësi.

Por në Bruksel, ministrat sinjalizuan një ndryshim, duke njohur migracionin, nëse menaxhohet mirë, si një katalizator për zhvillim për vendet dërguese dhe ato pritëse. Tuggar i tha Global Voices:

Marrëveshjet e migracionit që ekzistojnë, ndoshta do të thoja se duhet të punohet më shumë mbi to sepse është një fushë ku kërkohet shumë më shumë investim në institucionet e trajnimit që do të prodhojnë mjaft punonjës me kualifikime të larta dhe të ulëta për Afrikën dhe Evropën. 

Në qendër të diskutimit të migracionit ishte një angazhim i përbashkët për ta bërë më të arritshme rrugën ligjore për studentët, studiuesit, praktikantët dhe punonjësit me aftësi. Jo rastësisht, programi kryesor i BE-së Mobiliteti i të Rinjve për Afrikën synon të rrisë shkëmbimet e mësimit brenda Afrikës dhe midis Afrikës dhe Evropës, duke pozicionuar Afrikën si një destinacion studimi.

Ndryshimet në peizazhin gjeopolitik të Afrikës

Ministria, e drejtuar nga kreu i politikës së jashtme të BE-së Kaja Kallas dhe Ministri i Jashtëm i Angolës Tete António, u zhvillua në sfondin e konkurrencës globale në rritje. Nga Kina deri te Rusia, Turqia deri te Shtetet e Gjirit, Afrika sot është e kërkuar nga shumë fuqitë, secila ofron kushte të ndryshme të angazhimit. 

Megjithatë, prezenca e Evropës është e pakundërshtueshme. Më shumë se gjysmën e të gjitha misioneve të Politikës së Përbashkët të Sigurisë dhe Mbrojtjes të BE-së operojnë në kontinentin afrikan, të mbështetura nga mbi 1 miliard euro përmes Facilitete të Paqes Evropiane.

Gjatë Samitit të fundit BE–Afrika e Jugut në Kep Town, Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen njoftoi një , kryesisht i fokusuar në tranzicionin e energjisë së gjelbër në Afrikën e Jugut dhe BE-në.

Ndërsa të dy Bashkimet përgatiten për Samitin e 7-të AU-BE, këtë herë që të mbahët në Afrikë, ekziston një ndjenjë e dukshme se natyra e partneritetit po evoluon. Më pak për ndihmë, më shumë për përputhje. Më pak për bamirësi, më shumë për zgjedhje.

Në një komunikatë të përbashkët, ministrat riafirmuan përkushtimin e tyre ndaj “një vizioni të përbashkët për 1.9 miliardë qytetarë” dhe u pajtuan të ribashkohen në vitin 2027. Nëse ky partneritet mund të qëndrojë në provën e kohës, do të varet nga një gjë: veprimet që flasin më shumë se deklaratat.