Një intervistë me Prava Baral mbi letërsinë nepaleze dhe fuqizimin e zërave të grave

Në Nepal, shkrimtaret femra shpesh përballen me vështirësi për t'u marrë seriozisht

Origjinalisht botuar në Global Voices

Image via Prava Baral. Used with permission.

Prava Baral është një shkrimtare e pavarur dhe studiues nga Nepal. Me një vlerësim të thellë për letërsinë nepaleze dhe një pasion për lojën me fjalët, ajo filloi rrugëtimin e saj letrar përmes poezisë. Gjatë viteve, ajo ka botuar pesë libra letrarë, duke përfshirë dy koleksione poezie, një koleksion ghazal, një udhëtim, dhe një roman, i cili u nominua për çmimin e njohur letrar Madan Puraskar të Nepalit.

Aktualisht duke ndjekur një doktoratë në letërsinë nepaleze, Prava është gjithashtu lektore dhe një zë aktiv në peizazhin në zhvillim të letërsisë nepaleze. Shkrimi i Pravës reflekton përkushtimin e saj për sfidimin e narrativave tradicionale dhe dhënien të një platforme zërave të margjinalizuar, ndërsa navigon në kompleksitetet e botës letrare.

Sangita Swechcha nga Global Voices intervistoi Pravën përmes email-it për të mësuar më shumë rreth rrugëtimit të saj letrar si poete, romanciere dhe akademike. Biseda eksploron përkushtimin e saj për të portretizuar zërat e grave në letërsinë nepaleze, ndërthurjet e gjinisë dhe kreativitetit, dhe reflektimet e saj mbi hapësirën letrare për gratë në Nepal.

Sangita Swechcha (SS): Ju keni shkruar poezi, ghazale, fiction, një udhërrëfyes udhëtimi, dhe një roman — si vendosni cilë forma përshtatet më së miri për një histori që dëshironi të tregoni?

Prava Baral (PB): Zgjedhja e gjinisë varet nga subjekti i krijimit. Kur shkruani për çështje emocionale dhe të thella, mund të krijohen këngë dhe poezi. Nëse shprehja bëhet e gjatë në formë, atëherë fiction ose udhërrëfyes udhëtimi mund të jenë gjinitë e përshtatshme. Temat që përfshijnë kompleksitete shoqërore mund të përshtaten në këtë. Këto gjini mund të përdoren për të shpjeguar mirë një subjekt. Kohët e fundit, kam shkruar vetëm në gjinitë e udhërrëfyesit dhe fiction-it. Shkrimi i udhërrëfyesve dhe fiction kërkon durim të madh, kohë dhe aftësi shkrimi. Më duket e arsyeshme që ata me përvojë të grumbulluar në këtë lëmë të vazhdojnë, dhe kështu kohët e fundit, shkrimi im fokusohet në këtë.

Prava Baral duke mbajtur një fjalim në ngjarjen e lansimit të librit si folës i veçantë. Imazhi nga Prava Baran. Përdorur me leje.

SS: Në procesin tuaj të shkrimit, a synoni në mënyrë të vetëdijshme të sfidoni ose të dekonstruoni narrativat tradicionale rreth grave, veçanërisht në kontekstin e shoqërisë nepaleze? Pse është e rëndësishme për ju të përqendroheni në këto narrativë, dhe çfarë ndikimi shpresoni që do të ketë puna juaj?

PB: Gratë në shoqërinë nepaleze janë përballur me disavantazhe sistemike dhe pabarazi dhe duket se kapërcimi i superstitieve të thella fetare, diskriminimit dhe besimeve konservatore do të marrë kohë. Ndryshimi i qëndrimeve të thella të ngulitura që kanë vazhduar brez pas brezi është një proces i ngadaltë. Përmes punës sime krijuese, synoj të kontribuoj në këtë ndryshim. Shkrimi nga vetë gratë ka një fuqi unike, pasi sjell në jetë përvojat personale dhe rrit zërin e këtyre çështjeve në një mënyrë që rezonon më thellë. Shpresoj që, me kalimin e kohës, shoqëria të evoluojë dhe këto sfida të adresohen.

 SS: Historia e shkrimit të grave në Nepal është shpesh e shënuar nga heshtja, margjinalizimi dhe kufizimet fetare ose shoqërore. Sipas jush, cilat janë disa mënyra kuptimplotë për ta rivendosur ose riçelur këtë histori përmes letërsisë bashkëkohore?

PB: Identiteti i grave është bërë anonim në shoqëri për mjaft kohë. Përveç vetëdijesimit, nuk ka tjetër opsion për ta ndjekur këtë. Njerëzit duhet të krijojnë perspektivën e tyre përmes studimit të gjuhës, kulturës dhe historisë, kërkimit të tregimeve të lashta, dhe studimeve shoqërore. Letërsia bashkëkohore ka bërë disa përpjekje për të ndryshuar shoqërinë. Të historitë e grave tani fillojnë të shkruhen nga perspektiva e tyre. Ka një ndjenjë se gjërat po shkojnë në një drejtim më të mirë. Duket shumë komplekse të thuhet në pika të shkurtra se si mund të arrihet ky ndryshim, sikur me një magji magjike.

SS: Cilat janë sfidat unike që përballen gratë nga komunitetet e margjinalizuara në Nepal kur bëhet fjalë për shprehjen letrare, dhe si mund t’i mbështesin ose ndriçojnë shkrimtarët si ju?

PB: Sfida kryesore me të cilat përballen gratë nga komunitetet e margjinalizuara në Nepal përfshijnë mungesën e aksesit gjuhësor, varësinë ekonomike dhe rolin si viktima të niveleve të ndryshme të diskriminimit. Për ta adresuar këtë, duhet të jeni të vetëdijshëm, dhe arsimi është thelbësor për të nxitur këtë vetëdije. Kjo e vërtetë qëndron në njërën anë. Megjithatë, shkrimtarët duhet të hyjnë në fushë dhe të kryejnë kërkime për të krijuar historitë e tyre. Gratë nga komunitetet e margjinalizuara mund të inkurajohen të shkruajnë, të jepen udhëzime mbi mënyrën e shkrimit, dhe të mbështeten përmes promovimit të punës së tyre. Vetëm duke lejuar që zëri i tyre të dëgjohet nga goja e tyre në platforma publike mund të jetë një mbështetje e vërtetë për ta.

SS: Çfarë përvoje keni pasur duke naviguar në botën e botimeve si një grua në Nepal, dhe a ndjeni se ka sfida ose paragjykime të veçanta që përballen shkrimtaret në këtë hapësirë?

PB: Në Nepal, gratë nuk shihen si shkrimtare serioze. Është më e vështirë për ta të botojnë sesa të shkruajnë. Edhe shkrimtaret e njohura meshkuj duhet të lutën tek botues privatë për të shtypur librat e tyre. Shanset për të marrë një shpërblim të drejtë për veprat e tilla të shtypura janë të ulëta. Shkrimtarët e gjeneratës së re përballen me edhe më shumë vështirësi. Më së shumti, librat botojnë vetë.

Qeveria nepaleze mungon një sistem formal për të botuar veprat e shkrimtarëve, gjë që në radhë të parë ul motivimin për shkrimtarët që të afrohen me zanatin e tyre me ndjenjën e detyrës ndaj shtetit. Shkrimtarët shkruajnë nga liria personale, interesat dhe qëllimet. Krahasimisht, burrat janë të lirë nga punët shtëpiake. Pavarësisht kësaj, kur është e vështirë edhe për krijuesit meshkuj të shkruajnë, kushtet për gratë janë edhe më të mjerueshme. Gratë duhet të vjedhin kohë nga detyrat shtëpiake, lindja e fëmijëve, kujdesi për fëmijët dhe përgjegjësitë e tjera për të shkruar. Krijimi i një shkrimi të cilësisë së lartë nën këto rrethana është tashmë një sfidë e madhe, dhe botimi i tij si libër shton edhe një shtresë tjetër vështirësie. Shkrimi i grave po navigon në një rrugë të mbushur me sfida, megjithatë unë besoj se çdo hap sjell progres dhe mundësi.

SS: Si akademik në fushën e letërsisë, si e sheh angazhimin e grave të reja studentë me shkrimin sot? A janë më të lirë apo të kufizuara ndryshe? Çfarë lloj hapësire letrare do të dëshiroje të shihje për gjeneratën e ardhshme të shkrimtareve nepaleze?

PB: Kultura digjitale ka fuqizuar gjeneratën e re, por gjithashtu ka çuar në mungesë të zakoneve të leximit dhe shkrimit, duke ulur besimin në vetvete. Gjithashtu, ndjekja e famës së shpejtë dhe kënaqësisë personale mund të ofrojë shpërblime afatshkurtër, por nuk mund të mbështesë rritjen afatgjatë. Unë inkurajoj shkrimtarët aspirantë të eksplorojnë fillimisht në thellësi stilin e jetesës, historinë dhe kulturën e vendit të tyre. Ata gjithashtu duhet të lexojnë veprat e shkrimtarëve të njohur për të fituar njohuri të vlefshme. Gratë nepaleze duhet të shprehin lirshëm mendimet e tyre për aspekte të ndryshme të shoqërisë.

Unë ndaj përvojat e mia në shkrim për të frymëzuar gjeneratën e re për të eksploruar letërsinë dhe për të kuptuar fuqinë e fjalëve. Sot, shohim profesionistë nga fusha të ndryshme — si mjekë, inxhinierë, aktorë dhe pilotë — duke zhvilluar interes për letërsinë dhe dëshirë për të botuar libra. Fuqia e shkrimit është e pashmangshme. Unë besoj se ata që kultivojnë një pasion për leximin e letërsisë sot kanë potencialin të bëhen shkrimtarët e së nesërmes. Shpresa ime është që duke ndarë rrugëtimin tim, mund të frymëzoj dhe inkurajoj ata të ndjekin aspiratat e tyre letrare.