Pa përgjigje të qarta për antidepresantët gjatë shtatzënisë

Administrata e Ushqimit dhe Barnave të SHBA kërkoi së fundmi një panel ekspertësh për të shqyrtuar një pyetje delikate dhe në rritje të ngutshme: a duhet të përshkruhen antidepresantët grave që vuajnë nga depresioni gjatë shtatzënisë?

Për habinë e shumë në komunitetin mjekësor amerikan, paneli përfshiu jo vetëm ekspertë nga SHBA, por edhe tri zëra ndërkombëtarë të njohur për mendimet kritike ndaj medikamenteve psikiatrike. Pjesëmarrja e tyre shkaktoi menjëherë debate dhe paralajmëroi mosmarrëveshjet që do të vinin.

Në qendër të debatit është një supozim i gjatë në praktikën mjekësore amerikane: ndërsa antidepresantët mund të mbajnë disa rreziqe për foshnjën në bark, rreziku i lënies së depresionit maternal të pa trajtuar është zakonisht më i madh. Por kjo pozicionim kryesor u sfidua fuqimisht. Shumica e panelit dukeshin të pa bindur se përfitimet e përdorimit të antidepresantëve gjatë shtatzënisë tejkalojnë qartë rreziqet potenciale.

Ndërsa diskutimi përparonte, pyetje themelore mbetën pa u zgjidhur. Cilat janë saktësisht rreziqet për foshnjën në bark? Paneli ofroi përgjigje të ndryshme.

Sa të rëndësishme janë përfitimet për një grua shtatzënë? Disa ekspertë pyetën nëse antidepresantët ofrojnë ndihmë të ndjeshme në këto rrethana. Dhe pa qartësi mbi këto pika, si mund të vlerësohet me besueshmëri raporti rrezik-përfitim?

Është një skenar i njohur në shkencë: ekspertë që shikojnë të njëjtën të dhënë por nxjerrin konkluzione të ndryshme – jo vetëm për faktet, por edhe për mënyrën si i interpretojnë ato. Në këtë rast, ndarja duket të reflektojë dallime më të thella kulturore dhe filozofike në mënyrën se si vende të ndryshme trajtojnë kujdesin mendor gjatë shtatzënisë.

Rezultati i diskutimeve të panelit pasqyroi atë ndarje, pa arritur në një konsensus.

Disa nga kjo konflikt u përfshi në vetë dizajnin e panelit. Kur personat me pikëpamje të ashpra kundërshtuese merren së bashku pa një bazë të përbashkët evidencash, rezultati është ngërç. Megjithatë, kjo bllokadë thekson nevojën për kërkime më të pavarura, cilësore mbi efektet e antidepresantëve gjatë shtatzënisë – kërkime që mund të informojnë jo vetëm rregullatorët, por edhe mjekët dhe pacientët.

Një faktor tjetër që e komplikon situatën është klima politike. Sekretari aktual i Shëndetësisë në SHBA – Robert F. Kennedy Jr. – sipas kritikëve, ka një marrëdhënie të paqëndrueshme me konsensusin shkencor, gjë që e bën besimin në procesin më të brishtë.

Një etiketë paralajmëruese nuk zëvendëson një bisedë

Megjithatë, paneli dha një sugjerim konkret: një propozim nga rreth gjysma e anëtarëve të tij për vendosjen e një paralajmërimi të quajtur “kutia e zezë” në paketimin e antidepresantëve, duke paralajmëruar gratë shtatzëna për rreziqet potenciale për foshnjën në bark. Këto paralajmërime zakonisht rezervohen për shqetësimet më serioze shëndetësore. Por a është kjo me të vërtetë qasja e duhur?

Një krahasim i zakonshëm është ai me paketimin e cigareve. Por kjo analogji shpejt dështon. Cigarret blihet lirshëm; antidepresantët përshkruhen pas konsultës mjekësore. Të lësh një paralajmërim të ashpër mbi një mjet që tashmë është konsideruar i përshtatshëm nga mjeku rrezikon të dëmtojë marrëdhënien mjek–pacient.

Nëse nevojiten paralajmërime më të forta, problemi i vërtetë mund të qëndrojë tek procesi i konsultimit vetë, jo tek paketa e mjetit mjekësor.

Shtatzënia paraqet një dilemë etike unike. Foshnja në bark nuk mund të japë pëlqimin, dhe dëmtimi i shkaktuar në mitër mund të ketë pasoja të përjetshme. Në të njëjtën kohë, depresioni i pa trajtuar tek një grua shtatzënë sjell rreziqe serioze – për nënën dhe foshnjën. Ky është një konflikt klasik mjekësor, pa një zgjidhje të lehtë.

Dhe ndërsa ligji amerikan i jep grave shtatzëna të drejtën për të bërë këto zgjedhje – edhe pse me variacione në shtete – ai nuk zgjidh pasigurinë themelore. Kjo duhet të kalojë nëpërmjet një dialogu të informuar dhe të respektueshëm midis mjekut dhe pacientit, jo duke përdorur etiketa që shkaktojnë frikë.

Në fund të fundit, çdo rast është personal. Çdo vendim duhet të marrë parasysh shëndetin mendor të individit, sistemin mbështetës, tolerancën ndaj rrezikut dhe vlerat. Ajo që nevojitet është komunikim i menduar, përshkrim i kujdesshëm dhe balancim i kujdesshëm i përfitimeve dhe dëmeve. Në shkurt: një mjekësi e mirë.

Ajo që nuk është e nevojshme është të shtohet më shumë faj për gratë që luftojnë tashmë me depresionin. Nëse shkencëtarët dhe politikanët nuk mund të bien dakord, gratë shtatzëna nuk duhet të mbajnë barrën e kësaj konfuzioni. Ato meritojnë mbështetje, jo stigma.