Parkinson, frymëmarrja dhe zemra: çfarë kanë të bëjnë muskujt inspiratorë me shëndetin tonë kardiak

Papritur, trupi përkulet, hapja bëhet më e ngadaltë, duart dridhen, fjala dobësohet dhe kujtesa e afërt fillon të dështojë. Këto shenja, shumë herë të lidhura me plakjen, mund të jenë gjithashtu simptoma të sëmundjes së Parkinsonit, një gjendje progresive nervore që prek kryesisht njerëzit mbi 60 vjeç.

E përshkruar për herë të parë në vitin 1817, nga mjeku britanik James Parkinson, sëmundja është gjendja e dytë neurodegjenerative më e zakonshme në botë, duke humbur vetëm për Alzheimer-in. Vlerësohet se rreth 1% e njerëzve mbi 65 vjeç jetojnë me Parkinson. Në Brazil, ky numër rrotullohet rreth 200 mijë pacientë të diagnostikuar.

Pse vendosa të kërkoj për Parkinson?

Disa vjet më parë, vendosa të thellohem në studimin e sëmundjes së Parkinsonit të nxitur nga lidhja e saj e fortë me sistemin nervor autonom, fokusi im i studimit që nga fillimi i karrierës.

Si studiues i Departamentit të Fiziologjisë dhe Farmakologjisë në Universitetin Federal Fluminense, kërkoj të kuptoj jo vetëm si sëmundja ndikon në sistemin nervor autonom, por edhe si trupi mund të përshtatet, edhe në mes të degenerimit nervor. Dhe, kohët e fundit, kjo na çoi të hetojmë diçka dukshëm e thjeshtë, por jashtëzakonisht premtuese: frymëmarrjen.

Më 21 korrik, patëm kënaqësinë të shohim artikullin tonë shkencor të publikuar në revistën Autonomic Neuroscience: Basic and Clinical, nga botuesi Elsevier. Studimi tregon se një trajnim frymëmarrës në shtëpi mund të përmirësojë funksionin autonom të zemrës te pacientët me Parkinson.

Trajnoni muskujt e frymëmarrjes: një propozim pa ilaçe

Propozimi i studimit tonë ishte të testonte efektet të trajnimit të muskujve të frymëmarrjes, i njohur me shkurtimin TMI, i cili është një lloj ushtrimi i bërë me pajisje të thjeshta, që rrit rezistencën ndaj frymëmarrjes, duke forcuar muskujt përgjegjës për të tërhequr ajrin në mushkëri.

Kjo teknikë tashmë përdoret me sukses në shumë popullsi, si tek sportistët, të moshuarit dhe njerëzit me sëmundje të frymëmarrjes. Në rastin tonë, donim të dinim nëse ky trajnim mund të përmirësonte kontrollin autonóm të zemrës, pra, mënyrën se si sistemi nervor rregullon automatikisht frekuencën e zemrës dhe përgjigjen e trupit ndaj ndryshimeve posturale, si ngritja nga një karrige ose nga shtrati.

Sistemi nervor autonom ka dy degë kryesore: simpatike, që shpejton zemrën në situata stresuese, dhe parasimpatike ose vagale, që vepron si frenë, duke ulur frekuencën e zemrës në momentet e pushimit. Tek pacientët me Parkinson, ky ekuilibër zakonisht është i dëmtuar, veçanërisht gjatë situatave stresuese posturale, si ndryshimi i pozicionit nga shtrirja në qëndrim, gjë që mund të shkaktojë marrje mendsh, ulje të presionit të gjakut dhe madje humbje të vetëdijes.

Eksperimenti ynë: frymëmarrja dhe sistemi nervor

Në studim, vlerësuam tetë pacientë me sëmundjen e Parkinsonit dhe tetë vullnetarë të shëndetshëm, me moshë të ngjashme. Ata ndoqën pesë javë trajnim të muskujve të frymëmarrjes në shtëpi, duke përdorur pajisje të thjeshta që rrisin rezistencën ndaj frymëmarrjes.

Para dhe pas programit, matëm dy tregues kryesorë: presionin maksimal të frymëmarrjes — një matje e forcës së muskujve të frymëmarrjes; dhe variabilitetin e frekuencës së zemrës — një mënyrë për të vlerësuar shëndetin e sistemit nervor autonom, veçanërisht aktivitetin vagal.

Testet u kryen në dy situata: në pozicionin ulur që u identifikua si pushim, dhe gjatë stresi ortostatik, që është një situatë ku trupi sfidohet të mbajë presionin e gjakut të qëndrueshëm ndërsa qëndron në këmbë.

Rezultate premtuese, veçanërisht për ata që kanë Parkinson

Të dy grupet (me dhe pa Parkinson) shfaqën përmirësim në forcën muskulore frymëmarrëse dhe në aktivitetin vagal në pushim. Por ajo që na bëri më shumë përshtypje ishte se vetëm pacientët me Parkinson treguan përmirësim në përgjigjen e zemrës ndaj stresit ortostatik pas trajnimit.

Kjo sugjeron që ky lloj trajnimi mund të ndihmojë organizmin të përshtatet më mirë me ndryshimet posturale, gjë që mund të ulë simptomat si marramendja, lodhja dhe madje rëniet, të zakonshme tek personat me Parkinson.

Pse frymëmarrja ndikon në zemër?

Lidhja midis frymëmarrjes dhe rrahjeve të zemrës është e thellë. Çdo frymëmarrje, zemra ka tendencë të rritet lehtë; gjatë nxjerrjes së ajrit, ajo ngadalësohet. Ky fenomen është i rregulluar, kryesisht, nga nervi vagal, një komponent i rëndësishëm i sistemit nervor parasimpatik.

Trajnimi frymëmarrës duket se ndikon në këtë ekuilibër duke zgjatur kohën e nxjerrjes së ajrit, gjë që favorizon veprimin vagal mbi zemrën. Në fjalë të tjera: duke trajnuar muskujt frymëmarrës, stimulojmë një pjesë të sistemit nervor që mbron zemrën dhe ndihmon në kontrollin e presionit të gjakut.

Çfarë kemi ditur tashmë dhe çfarë ende duhet të dimë

Gjetjet tona janë në linjë me studimin tonë të mëparshëm të rishikimit sistematik të literaturës, të publikuar në Archives of Gerontology and Geriatrics që tregon se trajnimi frymëmarrës mund të përmirësojë modulimin vagal të zemrës, presionin e gjakut dhe performancën fizike edhe tek të moshuarit të konsideruar të shëndetshëm. Por artikulli ynë i sapo publikuar sjell një të dhënë të re: vetëm pesë javë trajnimi janë të mjaftueshme për të sjellë përfitime autonome të rëndësishme, duke theksuar gjithashtu mënyrën e sigurt dhe praktike, pasi u krye në ambientin e pacientëve në shtëpi.

Sigurisht që ende kemi shumë për të hetuar. Studimi ynë ishte një pilot, me numër të kufizuar pjesëmarrësish. Dhe nuk vlerësuam pacientë me Parkinson të avancuar dhe me simptoma të rënda të sëmundjes, të cilët do të kërkonin ndjekje më rigorozë.

Planifikojmë të zgjerojmë mostrën dhe të përfshijmë teste më të detajuara të disfunksionit autonom, si testi i përkuljes (head-up tilt). Por tashmë mund të themi se trajnimi frymëmarrës tregohet si një mjet premtues, i lirë dhe i lehtë për t’u zbatuar në menaxhimin e sëmundjes.

Kërkimi ynë, i mbështetur nga Capes dhe nga Faperj, tregon se është e mundur të kërkosh alternativa jo-farmacologjike, të sigurta dhe të arritshme për të përmirësuar cilësinë e jetës së atyre që jetojnë me Parkinsonin. Ne besojmë dhe studimi ynë tregon se trupi, edhe përballë neurodegeneracionit, mund të mësojë, të përshtatet dhe të përgjigjet ndaj stimujve të thjeshtë siç është të marrësh frymë më mirë.