BE-ja arriti një fitore të rëndësishme ligjore ndaj Rusisë me politikën e saj të sanksioneve më 5 qershor, pasi Gjykata e Drejtësisë së Bashkimit Evropian (GJBE) në Luksemburg lëshoi një mendim duke theksuar se ndalimet e vizave dhe ngrirjet e pasurive për pesë biznesmenë rusë të njohur si të afërt me Kremlinin janë jo vetëm të ligjshme, por edhe Brukseli nuk ka nevojë të provoje lidhjet e tyre me regjimin e Presidentit rus Vladimir Putin.
Pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia në vitin 2022, BE-ja i futi në listën e zezë pesë rusët -- Dmitry Pumpyanskiy, Dmitry Mazepin, Tigran Khudaverdyan, Viktor Rashnikov, dhe German Khan -- dhe i akuzoi për minimin e sovranitetit dhe integritetit territorial të vendit të shkatërruar nga lufta.
Kombinati, së bashku me deri në 80 rusë dhe bjellorusë të tjerë të sanksionuar, kërkuan nga GJBE që të hiqen nga lista e zezë për arsye të ndryshme. Çështjet u refuzuan në vitin 2023, dhe gjykatësit në atë kohë vërejtën se të gjithë pesë mbajnë pozicione të larta në ekonominë ruse, dhe se ato sektorë sigurojnë një burim të konsiderueshëm të të ardhurave për Kremlinin.
Të gjithë ata apeluan vendimin fillestar të gjykatës, dhe para vendimit përfundimtar, një nga Prokurorët e Përgjithshëm të gjykatës u kërkua të jepte një mendim mbi ankimimet e tyre. Ky mendim nuk është i detyrueshëm për gjykatën, por në shumicën e rasteve gjykata vendos në përputhje me mendimin.
Në këtë rast, duke marrë parasysh mendimin e qartë të Prokurorit të Përgjithshëm, një vendim mund të jepet që në korrik ose pas pushimit veror të gjykatës së BE-së në gusht.
Vendimi i pritshëm është gjithashtu i mundshëm të shënojë fundin e kërkimit ligjor të grupit për heqjen e sanksioneve nga sistemi gjyqësor i BE-së. Duke pasur parasysh që edhe biznesmenë të tjerë rusë kanë bërë ankesa të ngjashme për t’u larguar nga lista e zezë, është e drejtë të supozohet se jo shumë do të jenë të suksesshëm në të ardhmen.
Vendosja e një Parakushte për Sanksionet
Mendimi përcakton një lloj parakushte dhe shpjegon një gjë: Struktura ligjore për politikën e sanksioneve të BE-së ndaj Rusisë duket e qëndrueshme.
Mendimi qartë thekson se ekziston "një lidhje racionale" midis sanksionimit të biznesmenëve kryesorë që ofrojnë të ardhura të konsiderueshme për qeverinë ruse dhe objektivit të masave ndaluese. Qëllimi është i qartë: të "ushtrojnë presion mbi Qeverinë e Federatës Ruse për të ndalur agresionin e Rusisë në Ukrainë duke reduktuar burimet financiare të disponueshme." Duke sanksionuar biznesmenët në vend, ekonomia dëmtohet, dhe kështu rritet kostoja e luftës kundër Kievit.
Por, ajo që është thelbësore në mendim është se kur vendosin këto sanksione, BE-ja nuk ka nevojë të provoje "ndonjë sjellje të veçantë të personit të listuar, veçanërisht në aspektin e ndikimit mbi Qeverinë Ruse." Kjo është ajo që personat e sanksionuar në thelb dëshironin të apelonin: që ndërsa janë aktivë ekonomikisht në Rusi, ata nuk kanë ndikim të drejtpërdrejtë mbi politikat qeveritare kur bëhet fjalë për luftën në Ukrainë.
Tani duket se mjafton të prodhohen lidhje të përgjithshme me Putin për të shmangur pengesën ligjore. Kur BE vendosi të sanksionojë biznesmenë kryesorë rusë, ata referuan në një takim të organizuar nga Putin disa ditë pas pushtimit të plotë të Ukrainës, ku morën pjesë gati 40 rusë me ndikim ekonomik për të diskutuar ndikimin e veprimeve pas sanksioneve perëndimore.
Ka edhe arsye të tjera, që Brukseli liston këta pesë. Në rastin e Pumpyanskiy, BE-ja vërejti se ai mori pjesë në kongresin e Bashkimit Rus të Industrisë dhe Sipërmarrjes në mars 2023, ku Putin i bëri thirrje pjesëmarrësve të vendosin "patriotizmin përpara përfitimit".
German Khan është një nga pronarët e Alfa Bank, dhe blloku vëren se vajza më e madhe e Putinit, Maria, drejtoi një projekt bamirësie të quajtur Alfa-Endo, i financuar nga banka.
Mazepin dhe Rashnikov janë të listuar sepse bizneset e tyre ofrojnë "burime të konsiderueshme të të ardhurave për buxhetin shtetëror," ndërsa Tigran Khudaverdyan, drejtor ekzekutiv i një prej kompanive kryesore të teknologjisë në Rusi, Yandex, është i listuar sepse kompania "ka paralajmëruar përdoruesit rusë që kërkojnë lajme rreth Ukrainës në motorin e saj të kërkimit për informacione të pasigura në internet."
Vendimi i GJBE-së vjen si një frymë shprese për BE-në, e cila ka hasur disa pengesa. Ajo u godit në të njëjtën gjykatë për sanksionet e vendosura ndaj ish-Presidentit ukrainas Viktor Yanukovych dhe rrethit të tij në vitin 2014 për "përdorimin keq të fondeve shtetërore ukrainase." Sanksionet u bazuan në prova të dobëta dhe që atëherë janë shkrirë kryesisht.
Brukseli gjithashtu u ndëshkua për sanksionet aktuale ndaj Rusisë, kryesisht masat ndaluese ndaj familjarëve të biznesmenëve të listuar. As Nikita Mazepin, djali i pilotit të garave Dmitry Mazepin, as Violeta Prigozhina, nëna e oligarkut rus të ndjerë dhe udhëheqësit të mercenarëve Wagner, Yevgeny Prigozhin, nuk janë më të listuar në gjykatën e Luksemburgut dhe kanë u larguan nga lista e zezë.
