Si tranzicioni i gjelbër i Kinës po ndryshon komunitetet ...

Kina ka dalë si një udhëheqës global në luftën kundër ndryshimeve klimatike, me politikë të gjerë të synuara për të frenuar degradimin mjedisor dhe ndërtuar një të ardhme më të qëndrueshme.

Megjithatë, pas këtyre ambicieve të gjelbra qëndron një histori më komplekse njerëzore. Komunitetet minoritare etnike — të cilat përbëjnë rreth nëntë për qind të popullsisë së përgjithshme të Kinës dhe shpesh banojnë në rajone ekologjikisht të ndjeshme si Tibet, Xinjiang, Yunnan dhe Mongolia e Brendshme — po përjetojnë tranzicionin në mënyra që përfshijnë shkëmbime të rëndësishme.

Atje ku ata jetojnë, si punojnë dhe praktikat kulturore që varen prej tyre janë të gjitha të formuara nga politikat mjedisore shtetërore, shpesh pa input ose përfaqësim të rëndësishëm.

Hulumtimi im vazhdimës është duke shqyrtuar pasojat më pak të dukshme të axhendës mjedisore të Kinës, duke u fokusuar në mënyrën se si ajo ndikon në jetën e komuniteteve minoritare etnike në katër dimensione kritike: burimet tradicionale të jetesës, migracioni i brendshëm, mirëqenia ekonomike dhe identiteti kulturor.

Shkëputjet nga burimet tradicionale të jetesës

Gjatë shekujve, shumë komunitete minoritare në Kinë kanë ndërtuar jetesën e tyre rreth tokës. Qytetarët nomadë tibetianë, fermerët ujgurë dhe kazakë dhe komunitete si Yi, Qiang ose Tu kanë qenë prej kohësh të varur nga bujqësia, kullotja dhe produktet e pyjeve jo vetëm për mbijetesën ekonomike, por si një mënyrë jetese e lidhur thellë me zakonet e paraardhësve dhe njohuritë ekologjike.

Ajo strukturë tani po fillon të shkatërrohet. Ndryshimet klimatike, rritja e temperaturave dhe shkretëtira kanë degraduar kullotat në Tibet dhe tokat bujqësore në Xinjiang, duke minuar qarkullimin e bagëtisë dhe bujqësinë.

Në të njëjtën kohë, politikat shtetërore si programi Grains for Green, i cili kthen tokat bujqësore në pyje për të ulur erozionin, kanë zhvendosur fermerët e luginës së lartë dhe kanë kufizuar qasjen në tokat tradicionale.

Këto ndërhyrje janë rrënuar nga kufizimet në logjistikën e vogël dhe mbledhjen e produkteve jo-llojshmërisë së pyjeve. Këto praktika kanë mbështetur për shumë kohë komunitete të tilla si Hani, Dai dhe Yi.

Megjithëse këto nisma synojnë ruajtjen e mjedisit, ato shpesh mungojnë dispozitat për alternativa për burime të tjera të të ardhurave, duke e bërë komunitetet e minoriteteve etnike të prekura të cenueshme ndaj vështirësive ekonomike.

Migrimi i brendshëm

Ndërsa politikat e mjedisit dhe zhvillimit të Kinës rivendosin rajonet rurale, komunitetet e minoriteteve etnike janë gjithnjë e më të prekura nga migrimi i brendshëm. Disa familje të minoriteteve etnike lëvizin vullnetarisht për punë, ndërsa të tjerat zhvendosen nga projektet e mëdha të infrastrukturës ose konservimit.

Në Tibet, rrjetet e zgjeruara hekurudhore dhe rrugore kanë rritur tregtinë, por kanë kontribuar në migrimin e komuniteteve të bagëtisë. Në Yunnan, ndërtimi i digaç ka zhvendosur fshatra të banuara nga grupe etnike si Nu, Lisu, Hani dhe Bai, shpesh me konsultim minimal.

Zhvendosja në zonat urbane sjell presione të reja: infrastrukturë të mbingarkuar, shërbime të kufizuara dhe konkurrencë të rritur për punësim. Këto kushte mund të përkeqësojnë marginalizimin e minoriteteve etnike dhe rrisin tensionet sociale.

Efektet janë veçanërisht të dukshme në Xinjiang. Komunitetet ujgur janë zhvendosur në zona të reja urbane ku përpjekjet e paraqitura si zhvillim ekonomik shpesh shkëputin strukturat shoqërore dhe shtyjnë asimilimin.

Me masat e sigurimit, këto tranzicione rrezikojnë të shkatërrojnë identitetin kulturor dhe të thellojnë pabarazitë socio-ekonomike, veçanërisht mes grupet etnike minoritare femra.

Në fund, migrimi i brendshëm shpërbëjnë rrjetet e familjes së zgjeruar, një karakteristikë thelbësore për shumë kultura minoritare etnike. Pa planifikim gjithëpërfshirës, këto relocime mund të thellojnë pabarazitë që përpjekjet për qëndrueshmëri synojnë të adresojnë.

Një ekonomi me dy anë

Politikat e tranzicionit të gjelbër premtojnë të ardhura të reja përmes ekoturizmit, punës për ruajtjen dhe sektorëve të energjisë së ripërtërueshme. Për disa komunitete, këto tranzicione kanë krijuar rrugë të reja.

Programet pilot në zona ekologjikisht të ndjeshme si Qinghai kanë përfshirë bagëtinë tibetane si punonjës konservimi, duke kombinuar mbrojtjen ekologjike me ruajtjen e burimeve të jetesës.

Këto shembuj mbeten përjashtime. Shumë komunitete të prekura mungojnë trajnim dhe akses në punë të gjelbra. Programi Grain for Green ofron subvencione për konvertimin e tokës në afat të shkurtër, por pak në mënyrë të trajnim të gjatë. Si rezultat, disa familje zhytën më thellë në varfëri pas humbjes së aksesit në tokën e tyre bujqësore ose kullotë.

Ironicisht, familjet e zhvendosura ndonjëherë përfundojnë në punë të ulëta në ndërtim të lidhura me projektet që i kanë zhvendosur. Kjo varësi ciklike — të zhvendosura nga projektet e gjelbra, pastaj të punësuara në ndërtimin e tyre — nuk ofron rrugë për mobilitet në rritje dhe thellon margjinalizimin socio-ekonomik.

Zhvendosja kulturore

Ndoshta ndikimi më i paqartë i tranzicionit të gjelbër të Kinës është ai kulturor. Në shumë komunitete minoritare etnike, burimet e jetesës janë të lidhura ngushtë me mjedisin; ritualet ndjekin sezonet dhe vendndodhjet e shenjta shënojnë tokën.

Bllokimet e konservimit dhe riatdhesimet ndërpresin zakonet e paraardhësve dhe fshijnë modelet e lëvizshmërisë, siç shihet me sedentarizimin e nomadëve tibetianë.

Fushatat e ekoturizmit dhe “fshatrat e trashëgimisë” përpiqen të ruajnë kulturën. Megjithatë, ato shpesh e kthejnë atë në një spektakël. Traditat bëhen paraqitje të kuruara për turistët, ndërsa praktikat më të thella — gjuha, mësimi ndërmjet gjeneratave dhe ritualet në bazë të tokës — zhduken.

Përpjekjet me mirëkuptim të mirë për të promovuar festivalet e minoriteteve etnike në emër të rritjes së turizmit kanë çuar gjithashtu ndonjëherë në standardizimin e traditave të ndryshme në narrativë të vetme, duke minimizuar variacionin e brendshëm në zakone dhe duke shuar zërat e komunitetit.

Një tranzicion më gjithëpërfshirës i gjelbër?

Nuk ka dyshim se ambiciet klimatike të Kinës po transformojnë ekonominë e saj dhe jetën e përditshme të miliona njerëzve. Nga Plataeu Tibetan deri te Baseni i Tarim në Xinjiang dhe nëpër gjethet e mëdha të Mongolisë së Brendshme, mbrojtja e mjedisit po ndikon tek njerëzit që jetët e tyre janë të rrënjosura në këto ekosisteme të brishta.

Bërja e këtij tranzicioni të drejtë do të thotë sigurimi që minoritetet etnike të formësojnë, jo vetëm të marrin, politikat shtetërore. Kjo përfshin integrimin e njohurive lokale ekologjike në planifikimin e konservimit, ofrimin e trajnim të gjatë për popullsitë e zhvendosura dhe sigurimin që kompensimi për riatdhesim pasqyron humbjet ekonomike, si dhe kostot shoqërore dhe kulturore.

Kina e koncepton vizionin e saj ekologjik përmes konceptit të “civilizimit ekologjik,” një filozofi e rrënjosur në idealet Konfuciane dhe parimet socialiste që synon të harmonizojë zhvillimin njerëzor me natyrën. Në nivelin më të mirë, ky model synon të sinkronizojë rritjen ekonomike me balancën ekologjike.

Për të realizuar premtimin e civilizimit ekologjik, ai duhet të jetë gjithëpërfshirës dhe të vendosë të drejtat kulturore përpara qëllimeve mjedisore. Politikat mjedisore duhet të njohin se qëndrueshmëria është për të dyja, uljen e emisioneve dhe ruajtjen e dinjitetit, trashëgimisë dhe agjencisë së të gjitha komuniteteve.

Tranzicioni i gjelbër i Kinës ka potencialin të jetë një model global. Për të udhëhequr me shembull, megjithatë, duhet të përballet jo vetëm me krizën klimatike, por edhe me sfidën më të thellë të përfshirjes.