A është e pranueshme të lini ngarkuesit e pajisjeve të lidhur gjatë gjithë kohës? Një ekspert shpjegon

Sa shumë karikues ke? Jemi të rrethuar nga pajisje elektronike të ripërdorshme – telefona celularë, laptopë, orë të mençura, kufje, biçikleta elektrike dhe më shumë.

Ndoshta ke një karikues telefonit të lidhur pranë shtratit pa u shqetësuar kurrë ta fikësh në mur ose ta shkëpusësh kur nuk përdoret. E njëjta gjë mund të ndodhë për një karikues laptopi pranë tavolinës tënde.

Por a është e rrezikshme ta bësh këtë? Dhe a ka kosto të fshehura që lidhen me mbajtjen e karikuesve të lidhur gjatë gjithë kohës?

Çfarë ka brenda një karikuesi?

Natyrshëm, nuk janë të gjithë karikuesit të njëjtë. Në varësi të aplikimit dhe kërkesës për energji, struktura e tyre e brendshme mund të ndryshojë nga shumë e thjeshtë deri te komplekse.

Megjithatë, një karikues tipik merr energjinë nga rrjeta e energjisë (alternating current - AC) dhe e konverton atë në një tension të ulët DC (direct current) të përshtatshëm për baterinë e pajisjes suaj.

Për të kuptuar ndryshimin midis DC dhe AC, mendo për rrjedhën e elektronëve në një tel. Në një qark DC, elektronët lëvizin në një drejtim dhe vazhdojnë të rrotullohen në qark. Në një qark AC, elektronët nuk qarkullojnë dhe lëvizin vetëm përpara dhe mbrapa.

Arsyeja pse përdorim të dy llojet e energjisë shkon shumë pas, në kohën kur shpikësit Thomas Edison dhe Nicola Tesla luftonin për të vendosur cili lloj do të bëhej standardi i paracaktuar. Sot, jemi ende të ngujuar midis të dyjave. Energjia elektrike gjenerohet tradicionalisht në formën AC, por pajisjet moderne dhe bateritë kërkojnë formën DC. Kjo është arsyeja pse pothuajse çdo pajisje elektrike vjen me një konvertues AC–DC.

Për të bërë konvertimin nga AC në DC, një karikues tipik kërkon disa komponentë elektrikë si një transformator, një qark për kryerjen e konvertimit, elementë filtrues për të përmirësuar cilësinë e tensionit të daljes DC, dhe qarkullim kontrolli për rregullim dhe mbrojtje.

Karikuesit konsumojnë energji edhe kur nuk po karikojnë

“Energjia vampir” është reale. Nëse e lini të lidhur, një karikues do të tërheqë vazhdimisht një sasi të vogël energjieje. Pjesa e kësaj energjieje përdoret për të mbajtur në funksion qarkun e kontrollit dhe mbrojtjes ndërsa pjesa tjetër humbet si nxehtësi.

Kur shikojmë një karikues të vogël individual, energjia vampir – e njohur edhe si energjia e pritjes – është e papërfillshme. Megjithatë, nëse i shtoni të gjithë karikuesit në shtëpinë tuaj për pajisje të ndryshme, me kalimin e kohës energjia e humbur mund të jetë e konsiderueshme. Energjia e pritjes nuk është ekskluzive për karikuesit, gjithashtu; pajisje të tjera elektronike si televizorët tërheqin pak energji në pritje gjithashtu.

Varësisht nga sa gjëra lini të lidhura, gjatë vitit mund të arrijë disa kilovat orë.

Megjithatë, karikuesit modernë janë të dizajnuar për të minimizuar konsumin e energjisë në pritje. Këta karikues vijnë me komponentë inteligjentë menaxhimi të energjisë që i mbajnë ata në modalitetin e gjumit deri sa një pajisje e jashtme të përpiqet të tërheqë energji.

Ka edhe rreziqe të tjera

Ngarkuesit dëmtohen me kalimin e kohës kur rrjedh elektriciteti përmes tyre, veçanërisht kur tensioni i rrjetit elektrik ngrihet përkohësisht mbi vlerën e tij të vlerësuar. Rrjeti elektrik është një ambient kaotik dhe ngjarje të ndryshme të ngritjes së tensionit ndodhin herë pas here.

Lënia e ngarkuesve të tu të ekspozuar ndaj këtyre ngjarjeve do ta shkurtëjë jetëgjatësinë e tyre. Kjo plakje e parakohshme nuk duhet të jetë shqetësuese për pajisjet moderne, falë dizajnit dhe kontrollit të përmirësuar. Por është veçanërisht shqetësuese për ngarkues të lirë, pa certifikatë. Këta shpesh mungojnë nivele të përshtatshme mbrojtjeje dhe mund të jenë një rrezik zjarri.

Si duhet t'i trajtoj ngarkuesit e mi?

Megjithëse ngarkuesit modern janë përgjithësisht shumë të sigurt dhe duhet të tërheqin minimalisht energji në pritje, konsideroni t'i hiqni nga prizat gjithsesi – nëse është e përshtatshme.

Nëse një ngarkues bëhet më i nxehtë se zakonisht, bën zhurmë, ose është dëmtuar në ndonjë mënyrë, është koha për ta zëvendësuar. Dhe me siguri nuk duhet të mbetet i lidhur në prizë.