AI-ja mund të integrohet përgjegjshëm në klasë duke përgj...

Lësho në rrjetet sociale dhe do të gjesh shumë video të tilla si “Si të përdorësh AI për të shkruar ese në 5 minuta” ose “Si të kalosh leximet me ChatGPT.”

Diskutimi rreth AI në arsim është i zëshëm dhe pothuajse tërësisht i përqendruar tek pyetja: Si? Si të shkruajmë pyetjen perfekte? Si duhet të integrojnë mësuesit ChatGPT në punën akademike ose të zbulojnë përdorimin e tij?

Kjo obsesion me metodat dhe mekanizmat është një shpërqendrim i rrezikshëm. Duke u përpjekur të zotërojmë “si,” kemi kaluar mbi dy pyetje shumë më kritike, themelore: pse duhet të përdorim këto mjete në radhë të parë, dhe kur është e përshtatshme të bëjmë këtë?

Përgjigjja e “si” është një sfidë teknike. Përgjigjja e “pse” dhe “kur” është një sfidë filozofike. Deri sa mësuesit dhe udhëheqësit arsimorë të bazojnë qasjet e tyre në një themel koherent filozofik dhe teorik për mësimin, integrimi i AI-së do të jetë i pavendosur, i drejtuar nga risia dhe efikasiteti sesa nga zhvillimi njerëzor.

Dy korniza ofrojnë lentën thelbësore që na nevojitet për të kaluar përtej hipnotizimit dhe për t’u angazhuar përgjegjshëm me AI: “epistemologjia e virtytit,” e cila argumenton që njohuria nuk është thjesht një koleksion i fakteve të sakta ose një produkt i mirëgrupuar, por rezultati i praktikës së virtyteve intelektuale; dhe një qasje e bazuar në kujdes që prioritizon marrëdhëniet.

Virtyti mbi volumin

Kultura aktuale “si të bësh” përcakton në mënyrë të paqartë qëllimin e të mësuarit si prodhimi i një rezultati të përfunduar (si një raport i plotë ose një pjesë funksionale kodi). Nga kjo perspektivë, AI është një mrekulli efikasiteti. Por a është rezultati qëllimi i të mësuarit?

Epistemologjia e virtytit, siç mbështetet nga filozofë si Linda Zagzebski, sugjeron që qëllimi i vërtetë i një detyre nuk është vetëm shkruarja e eseut vetë — por kultivimi i kuriozitetit, durimit intelektual, përulësisë dhe mendimit kritik që procesi synon të instilojë.

Kjo ri-shpërndan “pse” e përdorimit të AI. Nga kjo perspektivë, justifikimi i vetëm për integrimin e AI në një proces mësimor duhet të jetë mbështetja dhe mbajtja gjallë e punës së mendjes.

Nëse një student përdor AI-në për të menduar kundërshtime për një debat, ata po ushtrojnë fleksibilitet intelektual si pjesë e atij punë. Nëse një student tjetër përdor AI-në për të hartuar lidhje midis kornizave teorike për një punim kërkimor, ata po thellojnë kuptimin konceptual përmes sintezës së udhëhequr.

Kur AI minon ‘pse’

Megjithatë, kur “si” i AI-së përdoret për të shmangur luftën që ndërton virtytin (duke ushtruar punën intelektuale, përfshirë analizën, deliberimin dhe gjykimin), ajo drejtpërdrejt minon “pse”-n e detyrës. Një student i diplomuar që gjeneron një listë përshkruese të kërkimeve të rëndësishme për një temë pa u angazhuar me burimet, kalon procesin e vlefshëm të sintezës dhe angazhimit kritik.

Kjo qëndron në kundërshtim të drejtpërdrejtë me pikëpamjen e filozofit dhe edukatorit John Dewey për mësimin si një proces aktiv, përvojëzues.

Për Dewey, mësimi ndodh përmes veprimit, pyetjes dhe përballjes me kompleksitetin, jo duke marrë informacion pasivisht. Detyrat që shpërblejnë përsosmërinë dhe saktësinë mbi procesin dhe rritjen nxisin më tej përdorimin e AI-së si një shkurtore, duke e reduktuar mësimin në nxitje dhe marrje të përgjigjeve në vend që të angazhohen në punën intelektuale të ndërtimit të kuptimit.

Kujdes mbi përputhshmërinë

Nëse “pse” është për të mbështetur punën intelektuale njerëzore dhe për të nxitur virtytin intelektual, “kur” është për nevojat specifike, kontekstuale dhe njerëzore të nxënësit.

Këtu bëhet e domosdoshme një “etike e kujdesit”. Siç propozoi filozofi Nel Noddings, një qasje e bazuar në kujdes prioritizon marrëdhëniet dhe nevojat e individit mbi rregullat e rrepta, universale. Ajo largohet nga politika e një madhësie të përshtatshme për të gjithë dhe kalon në drejtim të gjykimit diskrecionar.

Pyetja: “Kur është e përshtatshme të përdoret AI?” nuk mund të përgjigjet me një rregull të thjeshtë. Për një student me një vështirësi në të mësuar ose ankth të rëndë, përdorimi i AI për të ndihmuar në strukturimin e mendimeve të tyre fillestare mund të jetë një veprim i ndjeshëm dhe i fuqizueshëm, duke u lejuar atyre të angazhohen me punën intelektuale të detyrës pa u paralizuar nga mekanizmat e shkrimit. Në këtë kontekst, “kur” është kur mjeti heq një pengesë për një mësim më të thellë.

Në kundërshtim, për një student që duhet të zhvillojë aftësi themelore të shkrimit, mbështetja në atë të njëjtin mjet për të njëjtën detyrë do të ishte e papërgjegjshme. Vendosja e “kur” kërkon që mësuesit të njohin nxënësin e tyre, të kuptojnë qëllimin e të mësuarit dhe të veprojnë me ndjeshmëri dhe urtësi. Është një veprim relacional, jo një veprim teknik.

Mësuesit duhet të sigurojnë që AI të mbështesë, e jo të zëvendësojë zhvillimin e aftësive kryesore.

AI si ndërmjetës

Kjo është gjithashtu ajo ku duhet të përballemi me sfidën e historianit dhe filozofit Michel Foucault ndaj idesë së autorit të vetëm, të pavarur. Foucault argumentoi se koncepi i autorit funksionon për ta bërë diskursin të kontrollueshëm dhe për të pasur një emër që mund të mbajë përgjegjësi. Obsesioni ynë me kontrollin e autorësisë së studentëve — një problem “si” i fokusuar te origjinaliteti dhe plagjiatura — është i rrënjosur në këtë sistem kontrolli.

Ai bazohet në mitin e përshtatshëm të krijuesit të pavarur, duke injoruar faktin se e gjithë krijimi është një akt sintezë, i ndërmjetësuar nga gjuha, kultura dhe tekstet që kanë ardhur më parë. AI është thjesht një ndërmjetës i ri, më i fuqishëm që e bën këtë të vërtetë të pamundur për t’u injoruar.

Kjo perspektivë ndryshon detyrën e një mësuesi nga kontrolli i një koncepti të brishtë të origjinalitetit. Pyetjet më të rëndësishme bëhen kur dhe pse të përdoret një ndërmjetës si AI. A e mundëson mjeti punën më të thellë intelektuale, apo zëvendëson luftën që ndërton virtytin? Fokusi kalon nga kontrolli i studentit te formësimi i qëllimshëm i përvojës së të mësuarit.

Rivendosja e AI-së përmes vlerave dhe virtytit

Vrapimi për të adoptuar mjetet e AI-së pa një kornizë filozofike po na çon tashmë drejt një të ardhmeje më të mbikëqyrur, më pak të besueshme dhe pedagogjikisht të cekët.

Disa sisteme arsimore po investojnë para në softuerët e zbulimit të AI kur ajo që është e nevojshme është investimi në ndryshimin e mënyrës së vlerësimit.

Po shfaqet një politikë që kërkon nga studentët të deklarojnë përdorimin e AI-së së tyre. Por është thelbësore të kuptojmë se deklarimi nuk është e njëjta gjë si biseda me kuptim rreth virtytit intelektual.

Përgjigjja e pyetjeve pse dhe kur të përdorim AI kërkon që të jemi arkitektë të të mësuarit. Kjo kërkon që të angazhohemi me mendimin për të mësuar dhe atë që do të thotë të prodhosh njohuri përmes veprave të njerëzve si Dewey, Noddings, Zagzebski dhe të tjerë, me të njëjtën urgjencë siç e bëjmë me blogjet më të fundit teknologjike.

Për edukatorët, integrimi i përgjegjshëm i AI-së në mjediset tona të të mësuarit varet nga përkushtimi ynë për të kultivuar një kulturë që vlerëson punën intelektuale dhe e kupton atë si të pandashme nga njohuria dhe kultura që ajo ndihmon të gjenerohet.

Është koha të ndalojmë të përdorim automatikisht “si” dhe të udhëheqim bisedën rreth vlerave që përcaktojnë kur dhe pse AI përshtatet brenda një të mësuarit kuptimplotë dhe efektiv.