Britania e Madhe: Kur e djathta ekstreme shtyn Keir Starmer të ashpërsojë diskursin mbi migracionin

« E kuptuar » (« E kuptoj ») tha kryeministri britanik Keir Starmer në ditën pas fitores së partisë së djathtë ekstreme Reform UK më 1^er maj 2025 në një qark të veri-perëndimit të Anglisë që historikisht ishte i fituar nga partia punëtore. Dhe është e domosdoshme të theksohet se, përsa i përket migracionit, fjalimi i Labour po bëhet më i ashpër: duhet « të shkojmë më larg », « të bëjmë ndryshime më shpejt », « të rimarrim kontrollin » ose edhe të insistojmë mbi « detyrimin për integrim ». Por përtej fjalëve, sa larg do të ashpërsojnë punëtorët politikën e tyre migratore për të kundërshtuar të djathtën ekstreme, dhe në çfarë mase kjo qasje mund të rezultojë efektive në terma zgjedhorë?

Libri i bardhë mbi migracionin i titulluar « Rikthimi i kontrollit mbi politikat e migracionit » i cili u publikua më 12 maj ishte i pritur prej kohësh, dhe avancimi i Reform UK në zgjedhjet lokale ishte paralajmëruar nga disa institutete sondazhesh. Por dhjetë bashki lokale, posti i kryebashkiakut dhe ai i deputetit të kënaqura nga partia e Nigel Farage më 1ᵉʳ maj i shtynë liderin punëtor të përqafonte plotësisht një temë tashmë në krye të debatit politik të Mbretërisë së Bashkuar: atë të migracionit.

Prej të hënës deri të premtes + të dielën, merrni falas analizat dhe shpjegimet e ekspertëve tanë për një këndvështrim tjetër mbi aktualitetin. Abonohuni sot!

Konferenca e shtypit e organizuar më 12 maj për të njoftuar zyrtarisht objektivat e reja të qeverisë në këtë fushë vuri në pah kthesën drejt të djathtës që ka bërë kryeministri qendror, e cila nuk është pa kujtuar atë të neo-liberalëve Tony Blair dhe Gordon Brown para 20 vjetësh.

« Rihapim kontrollin e kufijve tanë »

Në vitin 2020, si përgjigje ndaj « sigurimit » të diskursit mbi migracionin dhe arsenalit legjislativ represiv ndaj personave të dëbuar të miratuar nga qeveria Johnson, Keir Starmer kujtonte nevojën për të mos i dorëzuar diskursit alarmist të partisë konservatore dhe mediave – një diskurs që, siç denonconte ai, e demonizonte migruesit dhe i cilësonte si fajtorët kryesorë të problemeve të vendit. Kur ishte kryetar i opozitës (ai u bë në prill 2020 kryetari i partisë laburiste, duke zëvendësuar Jeremy Corbyn, përfaqësues i krahut të majtë të partisë laburiste), ai kishte theksuar se pagat e ulëta, si dhe problemet e banesës dhe shërbimeve publike nuk ishin pasojë e fluksit migrator, por e një modeli ekonomik të dështuar.

Në vitin 2025, ndryshim i fuqishëm i tonit: tani, Starmer e fajëson migracionin ligjor për shkatërrimin e vendit dhe tregon me gisht një sistem migrimi që « përfundimisht duket të jetë i krijuar për të lejuar abuzimet » dhe « ndihmon në dobësimin » e vendit. Duke kritikuar partinë konservatore për katërfishuar bilancin migrator – sipas shifrave të publikuara nga Observatori i Migracionit të Universitetit të Oxfordit, bilanci migrator arriti në 229,000 persona në dhjetor 2009 kundrejt 728,000 në qershor 2024, me një kulm prej 906,000 persona në qershor 2023 –, kryeministri laburist dëshiron të mbyllë atë që e quan « hapjen e kufijve », duke marrë në gojë sloganin « Rihapim kontrollin e kufijve tanë » të dashur për mbështetësit e Brexit-it, prej të cilëve Nigel Farage ishte figura kryesore.

Ndër masat e njoftuara përfshihen zgjatja e numrit të viteve të kaluar në Mbretërinë e Bashkuar për të mundësuar marrjen e kombësisë britanike (10 vjet kundrejt 5 aktualisht); ulja e fuqisë punëtore të huaj (tani, do të kërkohet një diplomë universitare për çdo person që kërkon vizë punëtori të kualifikuar, duke synuar të zvogëlojë hyrjen në territorin kombëtar të personave me kualifikim të ulët; një vizë punëtori e kualifikuar lejon vendosjen në Mbretërinë e Bashkuar për të kryer një punë pranë një punëdhënësi të licencuar. Ekzistojnë edhe vizat të tjera, si vizat për studime të akorduara studentëve, dhe vizat familjare, të cilat zbatohen për personat që dëshirojnë të jetojnë si anëtarë i familjes së një qytetari britanik ose të një personi të ekzilit tashmë të vendosur në Mbretërinë e Bashkuar) ; përfundimi i rekrutimit jashtë vendit të personelit të sektorit të kujdesit ; forcimi i kërkesave për nivelin e gjuhës për personat që bëjnë kërkesë për vizë që lejon punësimin në Mbretërinë e Bashkuar (punonjës të kualifikuar dhe jo të kualifikuar) dhe familjet e tyre ; ose edhe reduktimi i kohëzgjatjes së të drejtës së qëndrimit të studentëve pas marrjes së diplomës së tyre.

Detyra e « integrimit » të të ardhurve të rinj

Vëmendja e dhënë për mësimin e anglishtes dhe dallimi i bërë midis « atyre që integrohen dhe atyre që nuk integrohen » duhet të analizohen këtu si pjesë e një procesi të gjatë të sfidës së multikulturalizmit të filluar gjatë viteve të New Labour.

Ai i referohet në fakt « detyrës së integrimit » të cilën e kishin marrë përsipër kryeministrat neo-liberalët Tony Blair dhe Gordon Brown që nga viti 2005, vit në të cilin partia kishte politizuar migracionin gjatë fushatës zgjedhore. Në përgjigje të një partie konservatore që shprehte pozicione gjithnjë e më të vendosura në lidhje me migracionin dhe të ekzistencës së një ndjenje anti-migrantësh brenda shoqërisë britanike, e nxitur ndër të tjera nga një mbulim mediatik alarmant në lidhje me flukset migratore dhe një rritje të pabarazive në fushën e të ardhurave dhe të shëndetit, neo-liberalët kishin përfundimisht lënë pas dorë retorikën pro-migracion që karakterizonte mandatet e para të Tony Blair, dhe kishin njoftuar forcimin e kontrolleve.

Kjo kthesë e re kundërshtonte ekonominë « të hapur dhe liberale » dhe migracionin ekonomik të zgjeruar të dëshiruar nga Blair që në fillim të pushtetit të tij, dhe që mbeten trashëgimia kryesore e blairizmit. Në vitin 2007, pasuesi i tij në 10, Downing Street Gordon Brown, atëherë në nivelin më të ulët në sondazhe dhe i dobësuar nga kriza financiare, njofton planet për të krijuar « 500,000 vende të reja të punës “britanike” për punëtorët britanikë » – një premtim që përmbledh mirë ndryshimin e bërë.

Ky kthim mbrapa, të paktën në retorikë, shoqërohej atëherë me një diskurs nacionalist ku promovoheshin vlerat britanike, ideja e britanicitetit (identiteti kombëtar) dhe integrimi i të ardhurve të rinj, diskurs i përfshirë në konceptin e community cohesion të formuar nga partia.

Në rendin politik që po zhvillohet aktualisht, është e vështirë të mos shihni të njëjtin skenar dhe të njëjtat automatikë kur Keir Starmer zgjedh të vendosë theksin te një migracion i zgjedhur dhe i kualifikuar, mbështetja për punëtorët britanikë dhe imponimi i « rregullave të drejta » pa të cilat Mbretëria e Bashkuar rrezikon të bëhet « një ishull i të huajve ».

Shumë prej tyre gjithashtu kanë parë në këto fjalë një jehonë të diskursit ksenofobik të « lumit të gjakut », Lumet e Gjakut, të politikanit konservator Enoch Powell të mbajtur më 20 prill 1968 në Birmingham, ku ai imagjinonte një Mbretëri të Bashkuar multikulturore ku britanikët do të bëheshin « të huaj në vendin e tyre ».

Një dilemë ideologjike

Ndërsa Blair dhe Brown kishin si kundërshtar kryesor partinë konservatore – edhe pse partia euroskeptike dhe anti-immigracion UKIP po fitonte terren në atë kohë, duke shtyrë partinë konservatore drejt radikalizimit të diskursit mbi migracionin –, kundërshtari politik për t’u neutralizuar sot për Starmer nuk është më partia konservatore, e cila është dobësuar nga disfatat e vazhdueshme në zgjedhjet e fundit legjislative dhe lokale, por padyshim Reform UK.

Sipas institutit të sondazheve Yougov, popullariteti i Nigel Farage arriti në 32 % në maj 2025, ose 5 pikë më shumë se në prill, ndërsa Starmer është në nivelin më të ulët në sondazhe, kryesisht për shkak të reformave të konsideruara të papëlqyeshme si reduktimi i disa ndihmave sociale dhe rritja e taksave.

Në maj 2025, 69 % e britanikëve deklaronin se kishin një mendim të keq për kryeministrin (krahas 62 % në prill 2025) dhe 50 % e votuesve të partisë punëtore pranonin se kishin një mendim të keq për të. Vetëm gjashtë nga dhjetë votues që votuan për partinë punëtore në korrik të vitit të kaluar (59 %) thonë sot se kanë një mendim pozitiv për partinë, ndërsa në mes të prillit ishin 66 %.

Gjithashtu, fitoret e fundit të Reform UK por edhe përparimet zgjedhore të Partisë Green dhe Liberal-Demokratëve duket se po skicojnë një zhdukje të mundshme progresive të bipartizmit tradicional britanik në favor të « partive të vogla ». Përveç detyrimit të përballjes me popullaritetin në rritje të Nigel Farage, i cili sot krenohet se është përfaqësuesi i partisë së parë opozitare, do të vihet përpara pyetjes për Starmer për votuesit « progresistë » të cilët mund të largohen nga një parti punëtore e djathtëzuar dhe e pastruar nga krahut të majtë të saj.

Siç kujton studiuesja britanike Erika Consterdine, « të flasësh në të njëjtën kohë me votuesit e veriut të Anglisë të deindustralizuar dhe me votuesit e Londrës është një sfidë e madhe dhe ndoshta e pamundur për partinë punëtore », e cila, sipas saj, pozicionohet mbi çështjen e emigracionit duke dëshmuar një krizë identiteti të dukshme brenda formacionit politik: cili është tani ambicioni ideologjik i partisë punëtore dhe cilës grup të popullsisë i përket ajo?

Gjatë seancës së pyetjeve tek kryeministri më 14 maj të fundit në Parlament, Nigel Farage ironizonte mbi fjalimin për emigracionin të Starmer që, sipas tij, « duket se po mëson shumë nga partia e tij ». Kërcënimi që Reform UK po i bën peizazhit politik britanik do të çojë gjithashtu në intensifikimin e diskursit të sigurisë ndaj kërkuesve të azilit dhe në zgjerimin e pushteteve të mbajtjes dhe dëbimit që karakterizojnë qeveritë konservatore të këtyre 14 viteve të fundit? Kjo është ajo që sugjeron njoftimi i fundit nga kryeministri për krijimin e return hubs në vende të treta si Shqipëria për të vendosur kërkuesit e azilit në pritje të dëbimit.

Kjo propozim kujton përpjekjen e kryeministrit konservator Rishi Sunak për të jashtëqitur kërkesat e azilit në Ruanda, projekt që Starmer vetë e kishte braktisur pas zgjedhjes së tij, por edhe për të vendosur « qendra të përpunimit të transitit » për kërkuesit e azilit që një ish-ministri Tony Blair kishte tentuar ta miratojë në nivel europian në vitin 2003…