Gjarpërinjtë bëhen të shëndoshë për të mbijetuar kohë të vështira. Por ndryshimi i klimës kërcënon strategjinë e tyre të mbijetesës

Gjarpërinjtë shpesh paraqiten si kujdestarët e padukshëm të natës së natyrës, duke fluturuar në errësirë për të kontrolluar insektet e dëmshme, polluar bimët dhe shpërndarë farat. Por pas kontributeve të tyre të heshtura qëndron një strategji mbijetese e jashtëzakonshme dhe të papërfillur: shtimi sezonal i peshës.

Ashtu si arinjtë dhe dhelpërat, gjarpërinjtë në mbarë botën shtohen për të kaluar kohë të vështira – edhe në vende ku nuk e prisni.

Në një artikull publikuar sot në Ecology Letters, ne analizuan të dhëna nga studime mbi gjarpërinjtë në mbarë botën për të kuptuar se si ata përdorin yndyrën e trupit për të mbijetuar sfidat sezonale, qoftë një dimër i ngrirë apo një periudhë të thatë.

Përfundimi i papritur? Shtimi sezonal i peshës është një fenomen global tek gjarpërinjtë, jo vetëm tek ata në klimë të ftohtë.

Madje edhe gjarpërinjtë në tropikë, ku është gjithmonë i ngrohtë, ruajnë yndyrë në pritje të sezonit të thatë kur ushqimi bëhet i rrallë. Kjo është një strategji mbijetese që është anashkaluar kryesisht. Por ajo mund të dështonë ndërsa klima ndryshon, duke rrezikuar të gjithë rrjetet ushqimore.

Forma e klimës përcakton strategjitë e shtimit të peshës

Ne gjetëm se gjarpërinjtë në rajonet më të ftohta fitojnë parashikueshëm më shumë peshë para dimrit.

Por në rajonet më të ngrohta me reshje të sezonit të lartë, si savanat tropikale ose pyjet monsunale, gjarpërinjtë gjithashtu shtohen. Në zonat tropikale, nuk është i ftohti ai që është armiku, por sezoni i thatë, kur lulet shuhen, insektet zhduken dhe energjia është e vështirë për t’u gjetur.

Shuma e shtimit të peshës është mbresëlënëse. Disa specieve u rrit peshë trupore më shumë se 50%, që është një barrë e madhe për kafshët fluturuese që tashmë përdorin shumë energji për të lëvizur. Kjo thekson balancën delikate që gjarpërinjtë bëjnë midis ruajtjes së energjisë dhe mbajtjes së shpejtë në ajër.

Rëndësia e seksit, sidomos në të ftohtë

Rezultatet gjithashtu mbështesin hipotezën “femrat e kursyera, meshkujt e gjallë”.

Në klimat më të ftohta, gjarpërinjtë femra përdornin rezervat e yndyrës më kursimtarisht sesa meshkujt – një adaptim i mundshëm për të siguruar që ata kanë energji të mjaftueshme për të rritur të rinjtë kur vjen pranvera. Meqenëse femrat zakonisht dalin nga hibernimi për të rritur të rinjtë e tyre, ruajtja e yndyrës gjatë dimrit mund të përfitojë drejtpërdrejt në suksesin riprodhues.

Interesant është fakti që kjo ndryshim i bazuar në seks u zhduk në klimat më të ngrohta, ku përdorimi i yndyrës nga meshkujt dhe femrat ishte më i ngjashëm, ndoshta sepse më shumë ushqim është i disponueshëm në klimë të ngrohtë. Është një tjetër tregues se modelet klimatike ndikojnë në mënyrë të ndërlikuar në sjellje dhe fiziologji.

Ndryshimi i klimës po ndryshon rregullat

Përtej biologjisë, studimi ynë tregon një tendencë më të dhimbshme. Gjarpërinjtë në rajonet e ngrohta duket se po rritin rezervat e yndyrës me kalimin e kohës. Kjo mund të jetë një shenjë e hershme e ndikimit të ndryshimeve klimatike në mbijetesën e tyre.

Ndryshimi i klimës nuk është vetëm për rritjen e temperaturave. Ai po e bën edhe sezonin më të paparashikueshëm.

Gjarpërinjtë mund të ruajnë më shumë energji përpara sezonit të thatë që po zgjatet ose bëhet më i paparashikueshëm. Kjo është e rrezikshme, sepse kërkon më shumë kërkim ushqimi, më shumë ekspozim ndaj grabitqarëve dhe potencialisht më shumë vdekje.

Këto ndikime mund të shkaktojnë rrjedhje të mëdha. Gjarpërinjtë ndihmojnë në rregullimin e popullatave të insekteve, fertilizojnë kulturat dhe mbajnë ekosistemet të shëndetshme. Nëse strategjitë e tyre të mbijetesës dështojnë, të gjitha rrjetet ushqimore mund të ndjejnë efektet.

Gjarpërinjtë e shëndoshë, të ardhme të brishtë

Studimi ynë ndryshon mënyrën se si mendojmë për gjarpërinjtë. Ata nuk janë vetëm viktima pasive të ndryshimeve mjedisore, por strategë aktivë, të përshtatur mirë me ritmet sezonale. Por aftësia e tyre për t’u përshtatur ka kufij, dhe këta kufij po testohet nga një botë në ndryshim të shpejtë.

Duke kuptuar se si gjarpërinjtë përgjigjen ndaj klimës, ne fitojmë njohuri mbi reziliencën e ekosistemeve më të gjera. Gjithashtu, ne fitojmë një vlerësim më të thellë për një nga heronjtë e heshtur të natyrës – që shtohen, fluturojnë nëpër natë dhe mbajnë ekosistemet së bashku, një rrokullisje në një kohë.