Koralet në rrezik nga nxehtësia e tepërt: A mund t’i shpëtojmë ende?

Me rritjen e temperaturës së ujit, koralet po përballen që nga fillimi i vitit 2023 me një episod të ri zbardhjeje. Ky reagim mbrojtës ndaj stresit e vendos koralin në rrezik nëse vazhdon. Por nuk është shumë vonë, dhe kërkuesit vazhdojnë të studiojnë këtë fenomen për ta kuptuar më mirë dhe për t’i dhënë përgjigje.

Që nga janari i vitit 2023, fenomeni i zbardhjes së koraleve po përhapet në shkallë botërore. Ky është episodi i katërt global i regjistruar, duke rrezikuar seriozisht shëndetin dhe ekzistencën e koraleve të reef-it. Në prill të vitit të kaluar, agjencia amerikane e observimit oqeanik dhe atmosferik (NOAA) njoftoi se 83,9 % prej tyre ishin prekur nga ky episod masiv, një vëzhgim i konfirmuar nga shkencëtarët e NOAA dhe Iniciativa Ndërkombëtare për Reef-et Korale (ICRI), përgjegjëse për monitorimin e gjendjes shëndetësore të reef-eve.

Ky episod shpjegohet nga kombinimi i ngrohjes globale dhe një episodi natyror El Niño, i cili u përkeqësua nga nxehtësitë detare me intensitet të jashtëzakonshëm. Kohët e fundit kam publikuar një artikull që paralajmëron për këtë krizë të heshtur, për të kuptuar mekanizmat e saj, pasojat dhe për të propozuar pista veprimi.

Valët e nxehtësisë detare, më intensive dhe më të shpeshta

Valët e nxehtësisë detare janë valë nxehtësie nënujore gjatë të cilave temperatura e ujit të sipërm është e lartë në mënyrë të pazakontë (zakonisht një deri në pesë gradë më shumë). Ato zgjasin nga disa ditë deri në disa muaj dhe shpesh shtrihen përqark qindra kilometra. Këto ngjarje ndodhin zakonisht kur temperaturat atmosferike arrijnë vlerat maksimale, që shtresat e përzierjes oqeanike, pjesa sipërfaqësore e oqeanit ku era dhe valët përzihen me ujin, janë të thella dhe të shtresuara, dhe era dobësohet në mënyrë të pazakontë.

Për këtë shtohen edhe fenomene të tjera klimatike globale si oscillimet jugore El Niño, ndryshimet në presionin atmosferik, oscillimet dekadale të Paqësorit ose edhe ato multidecenale të oqeanit Atlantik, të cilat janë ndryshime në temperaturën e ujit të sipërm. Këta fenomene ndikojnë në klimë (temperatura, reshje, ciklonë, thatësira, etj.) dhe mund të rrisin intensitetin e valëve të nxehtësisë detare.

Një gjë është e sigurt: me rritjen e temperaturës globale, këto vala të nxehtësisë detare janë gjithnjë e më intensive dhe të shpeshta. Një studim i publikuar në 2018 zbuloi një rritje prej 54% të numrit vjetor të ditëve të nxehtësisë së detit midis 1925 dhe 2016, me një shpejtësi të dukshme nga vitet 1980. Kjo është ekuivalente me tridhjetë ditë më shumë në vit gjatë tridhjetë e pesë viteve të fundit.

Por, këto shifra alarmuese shpjegohen kryesisht nga rritja e temperaturës globale dhe sugjerojnë që ndodhia e këtyre ngjarjeve ekstreme mund të intensifikohet gjatë dekadave të ardhshme. Kjo paralajmëron pasoja të pashmangshme për ekosistemet detare.

Près de 83,9 % des récifs coralliens ont subi un blanchissement dû à la température

Koralet tropikalë, veçanërisht koralet « të fortë » (scléractiniares) janë koloni të kafshëve që jetojnë në simbiotikë me algat njëqelizore, të quajtura zooxanthelles, të lokalizuara në indet e tyre. Kjo simbiozë organizohet në këtë mënyrë: korali ofron një habitat për algat zooxanthelles ndërsa këto i sjellin energji koraleve përmes fotosintesës së tyre, gjë që nxit rritjen e tyre. Kjo bashkëpunim, gjatë së cilës korali dhe simbiotët e tij përfitojnë secili, është natyrale dhe jetike.

Problemi ndodh kur temperatura e ujit të detit rritet në mënyrë anormale, për shembull gjatë një valë të nxehtë deti. Në këtë rast, koralet përjashtojnë algat që i strehojnë për të kursyer energjinë e tyre, duke zbuluar skeletin e tyre prej kallaji me ngjyrë të bardhë: kjo quhet zbardhja e koraleve. Në fakt, janë zooxanthelles ato që japin ngjyrat karakteristike të koraleve.

Gjatë dekadave të fundit, ngjarjet e stresit termik janë rritur në frekuencë dhe intensitet, duke shkaktuar një zbardhje të përgjithshme të koraleve në mbarë botën. E fundit nga këto ngjarje është aktualisht duke ndodhur që nga data 1^er janar 2023. Ky episod pa precedent ka prekur tashmë 83,9 % të mbulesës së recifit global, një nivel që nuk është arritur kurrë më parë. Këto vëzhgime janë zbuluar këtë muaj nga NOAA.

Në shumicën e rasteve, ky fenomen është i rikthyeshëm dhe, sapo kolonitë korale të mos jenë më nën stres, ato mund të pranojnë përsëri simbiotët. Në rastet e nxehtësive të forta dhe të zgjatura (zonat e alarmit 3 deri në 5, kafe në të kuqe në hartën e mësipërme), ky fenomen mund të jetë i pashërueshëm, duke shkaktuar vdekjen e koralit dhe duke çuar në zhdukjen e recifave. Në shkallë globale, deri më tani dihet se 80% e recifave koral janë zhdukur tashmë. Në Australi, për shembull, Maja e Madhe e Koraleve ka humbur 30% të koraleve të saj për shkak të zbardhjes së rëndë që ndodhi në vitin 2016.

Ose, koralet mbajn 25 % të biodiversitetit detar dhe ofrojnë shërbime të rëndësishme ekosistemike (burim ushqimi, mbrojtje e bregdetit, atraktivitet turistik) nga të cilat varen disa miliona njerëz. Prandaj, zhdukja e tyre ka implikime të konsiderueshme ekologjike dhe socio-ekonomike, veçanërisht në sektorët e industrisë së peshkimit dhe turizmit.

Nga e hëna deri të premten + të dielën, merrni falas analizat dhe shpjegimet nga ekspertët tanë për një këndvështrim tjetër mbi lajmet. Abonohuni sot!

Një shpresë për mbijetesën e koraleve?

Jo gjithçka është e humbur. Sipas disa shkencëtarëve, zbardhja mund të përfaqësojë në disa raste një strategji të përkohshme të mbijetesës së koraleve përballë stresit termik. Duke dëbuar simbiotët e tyre, koralet do të kufizonin aktivitetin e tyre metabolik për të kursyer energji, me shpresën për të rikuperuar kushtet më të favorshme. Kjo përgjigje fiziologjike mund t’u lejojë atyre, në një mjedis më pak armiqësor, të pranojnë algat e reja.

Gjithashtu, disa studiues përmendin një hipotezë, që mbetet për t’u konfirmuar, të “zbardhjes adaptative”, një mundësi për koralet të fitojnë simbiotë të reja më të përshtatshme për kushtet aktuale mjedisore.

Që nga disa vite, ekipet kërkimore franceze të Ifremer, IRD dhe CNRS studjojnë « super koralet », të cilat gjenden për shembull në Polinezinë franceze, të afta të rezistojnë ndaj temperaturave ekstreme. Këto koloni rezistente ndaj nxehtësisë, të lindura nga proceset natyrore të evolucionit, mund të ndihmojnë në riparimin e reef-eve më të kërcënuar.

Mundësi për të vepruar me vendime politike të fuqishme

Këto pista studimi janë shpresa për mbijetesën e reef-eve, por ato nuk mund të jenë të mjaftueshme vetëm. Emisionet globale të gazeve serrë arritën nivelin rekord prej 57,1 gigatonë ekuivalent CO₂ në vitin 2023. Këto emisione na vendosin sot në një rrugë me një rritje prej +2°C të temperaturës mesatare, gjë që, në afat të gjatë, mund të çojë në zhdukjen e 99% të reef-eve.

Për të kufizuar këto efekte, do të duhej të reduktoheshin emetimet globale të CO₂ rreth 25 % deri në vitin 2030 krahasuar me vitin 2010 dhe të arrihej neutraliteti i karbonit deri në vitin 2070, sipas IPCC-së. Ndërsa, politikat aktuale në fund të vitit 2020 do të çonin në një ngrohje prej 2,4 deri në 3,5 °C deri në fund të shekullit, gjë që do të ishte një kalim i pashmangshëm për ekosistemet detare.

Përballë kësaj realiteti, është thelbësore të forcojmë angazhimet tona: financime të përshtatshme për kërkimin dhe mbrojtjen, qeverisje që përfshin komunitetet lokale, mobilizim qytetar, inovacion (për shembull transplantimi i mikrobiotës), ndërgjegjësim dhe mbi të gjitha vendime të forta politike. Konferenca e tretë e Kombeve të Bashkuara mbi oqeanet (Unoc 3), e cila filloi të hënën në Nice, paraqet një mundësi të madhe: atë për të shpejtuar veprime konkrete për të mbrojtur këto ekosisteme thelbësore, para se të jetë shumë vonë.