Ligji i propozuar për Kufij të Fortë jep policisë të drejta të reja për kërkime invasive që mund të shkelin të drejtat e Kartës

Qeveria e re liberale ka paraqitur projektligjin e saj të parë në Parlament, Ligji për Kufijtë e Fortë, ose Projektligji C-2. Brënda tij janë fshehur disa pushtete të reja që i japin policisë akses më të lehtë në informacionin tonë privat.

Projektligji përgjigjet ndaj thirrjeve të fundit për të forcuar zbatimin e kufirit tonë me Shtetet e Bashkuara. Ai jep funksionarëve të doganave dhe imigracionit pushtete të reja: për të kontrolluar artikujt që po eksportohen, si automjetet e mundshme të vjedhura, dhe për të dëbuar migrantët që mendohet se po abuzojnë me mbrojtjet e refugjatëve të Kanadasë.

Pushtete të reja të policisë

Por ndërsa përballet me presionin nga SHBA për të vepruar, qeveria kanadeze po përdor dukshëm urgjencën e momentit për t’u dhënë policisë dhe agjentëve të inteligjencës një sërë pushtetesh të reja për të kontrolluar të dhënat tona private — pushtete që nuk kanë lidhje me kufirin.

Disa prej tyre janë tashmë kontroverse dhe pa dyshim do të testohet në Gjykatën Supreme të Kanadasë, nëse dhe kur do të miratohen. Por shumë prej tyre gjithashtu kanë qenë në listën e dëshirave të qeverive të mëparshme, si pjesë e projektligjeve “qasja e ligjshme” që do ta bënin më të lehtë për policinë të marrë detaje rreth aktivitetit tonë online në raste që përfshijnë pornografi të fëmijëve, krime financiare ose të bandave kriminale.

Pse tani? Pse të bëhet një përpjekje tjetër për të ulur barrierat për qasjen e policisë në të dhënat private? Dhe çfarë është kontestimi rreth këtyre pushteteve të reja?

Mungesat në ligj

Karta e të Drejtave dhe Lirive mbron të drejtën për privatësi të kujtdo në Kanadë. Policisë i nevojitet autoritet — leje e qartë e përcaktuar diku në ligj — për të kryer një kontroll ose sekuestrim të të dhënave tona private për qëllime hetimore.

Një ligj që lejon policinë të bëjë këtë duhet të jetë vetë i arsyeshëm, në kuptimin e gjetjes së balancës së duhur midis zbatimit të ligjit dhe privatësisë individuale.

Për 20 vitet e para të web-it, nuk ishte e qartë se çfarë mund ose nuk mund të bënte policia për të mbledhur informacione rreth nesh online.

Gjykata Supreme vendosi në vitin 2014 se kur policia kërkon nga Shaw ose Telus t'u japin një emër duke bashkëngjitur një llogari online, kjo nënkupton një kërkim. Ndërsa emri dhe adresa e një personi mund të mos zbulojnë shumë vetë, gjykata vendosi, ajo hap një derë për diçka shumë private: të gjithë historikun e kërkimeve të një personi.

Por gjykata në atë rast nuk vendosi se çfarë lloj fuqie policia kishte nevojë për ta bërë këtë kërkesë, vetëm se policia ka nevojë për leje në ligj për ta bërë atë.

Në vitin 2024, Gjykata Supreme vendosi se kur policia kërkon një adresë IP të lidhur me aktivitetin online të një personi, edhe kjo është private sepse mund të hapë një dritare për shumë më tepër informacion personal.

Policia ka përdorur dispozitat e urdhrit në Kodin Penal për të bërë një kërkesë për një adresë IP, ose emrin dhe adresën e lidhur me një llogari online. Për të marrë një urdhër, në shumicën e rasteve, ata duhet të tregojnë një gjykatësi se kanë arsye për të besuar se është kryer një vepër penale që lidhet me llogarinë — me fjalë të tjera, ata duhet të tregojnë shkak të arsyeshëm.

Policia është ankuar për sa i vështirë mund të jetë kjo në disa raste. Ata kanë kërkuar prej kohësh më shumë mjete.

Përmasa të reja të fuqive

Ligji për Kufijtë e Fortë e bën më të lehtë për policinë dhe agjentët e tjerë shtetërorë në disa mënyra.

Do të jetë më e lehtë të merret një urdhër kontrolli sepse projekti i ri i ligjit lejon policinë të kërkojë nga ofruesit e shërbimeve si Shaw ose Telus — pa urdhër kontrolli — nëse ata kanë informacione rreth një adrese IP ose llogarisë së një personi.

Për të marrë atë informacion, policia ka nevojë për një urdhër kontrolli — por në bazë të standardit më të ulët të dyshimit të arsyeshëm për një krim, në vend të shkakut të mundshëm. Kjo mund të zbatohet gjithashtu për entitete të huaja si Google ose Meta.

Agjentët e Shërbimit të Inteligjencës së Sigurisë Kanadeze mund të kërkojnë nga një ofrues si Shaw ose Google nëse ata kanë informacione rreth një mbajtësi llogarie pa asnjë arsye. Por në këtë rast, personi i interesuar nuk mund të jetë një qytetar ose banor i përhershëm.

Ofrues të detyruar

Më shqetësuese janë fuqitë në projektligj që detyrojnë kompani si Google ose Apple, së bashku me Shaw dhe Telus, të ndihmojnë policinë në aksesimin e të dhënave private.

Çdo kompani që ofron shërbime për kanadezët që ruajnë ose transmetojnë informacione në formë digjitale — pothuajse çdo gjë që bëjmë në një telefon ose kompjuter — mund të urdhërohet të ndihmojë policinë të marrë akses të menjëhershëm në të dhënat tona.

Ky ligj e bën këtë duke përcaktuar se një kompani mund të urdhërohet të instalojë “çdo pajisje, ekip ose gjë tjetër që mund të mundësojë një person të autorizuar të aksesojë informacionin.”

Ka kufizime të rëndësishme në këtë. Policia mund të marrë akses vetëm nëse ka një urdhër kontrolli ose leje të ligjshme tjetër. Dhe një ofrues shërbimi nuk është i detyruar të përfillë ndonjë urdhër që do të “nënshtrohej një dobësi sistemike,” si detyrimi për të instaluar një pasqyrë të mbyllur për enkriptimin.

Por pika është se këto fuqitë e reja detyrojnë kompanitë të zbatojnë “aftësi” për “nxjerrjen… të dhënash që janë të autorizuara të aksesohet.” Ato e kthejnë markat me të cilat kemi një marrëdhënie të afërt — gmail, iCloud, Instagram dhe shumë të tjera — në mjete të shtetit.

Sfida të ardhshme

Për disa prej nesh, mendimi që Apple ose Google tani mund të thirren për t’u shërbyer si agjent shtetëror për të lehtësuar aksesin e shpejtë në të dhënat private është shqetësues. Edhe nëse ka masa mbrojtëse.

Gjykatat do të duhet të vendosin në një moment nëse kërkimet nën këto fuqitë e reja arrijnë një balancë të arsyeshme midis forcës së rendit dhe privatësisë personale. Gjykatat kanë vendosur se interesi ynë për privatësi në të dhënat personale është i lartë.

Nëse interesi i policisë për akses më të shpejtë dhe më të lehtë në ato të dhëna në raste të caktuara është gjithashtu i lartë, është një pyetje e hapur. Por një gjë është e qartë: nuk duket se ka shumë lidhje me kufirin.