Plani i Italisë për të ngritur një qendër pritjeje për kërkuesit e azilit në Shqipëri shkakton debat

UNHCR kërkon më shumë informacion nga Shqipëria dhe Italia

Origjinalisht botuar në Global Voices

Imigrantët që zbarkojnë në Iskër Lampedusa, Itali. Foto nga: Vito Manzari/Matteo Penna (CC BY 2.0).

Imigrantët e shpëtuar në Detin Mesdhe në rrugën drejt Italisë do të strehohen nga Shqipëria në një qendër të veçantë deri sa rastet e tyre të azilit të vlerësohen nga autoritetet italiane. Kjo u dakordësua më 6 nëntor në Romë nga kryeministrat Gjeorgjia Meloni nga Italia dhe Edi Rama nga Shqipëria.

Italia dhe Shqipëria sot nënshkruajnë një protokoll të rëndësishëm bashkëpunimi që synon të luftojë trafikimin e qenieve njerëzore dhe të parandalojë flukset migratore të paligjshme. Një marrëveshje historike për të cilën dua të falënderoj Kryeministrin @ediramaal dhe të gjithë qeverinë… pic.twitter.com/1EhVUMfHGn

— Giorgia Meloni (@GiorgiaMeloni) 6 nëntor 2023

Italia dhe Shqipëria nënshkruan sot një memorandum të rëndësishëm mirëkuptimi i cili synon të luftojë trafikimin e qenieve njerëzore dhe të parandalojë rrjedhat e paligjshme migratore. Një marrëveshje historike për të cilën dua të falënderoj Kryeministrin @ediramaal dhe të gjithë qeverinë shqiptare.

Më parë ishte raportuar se, sipas marrëveshjes, Italia do të mbulonte kostot financiare të ndërtimit të dy qendrave të migracionit, të cilat do të vendosen në portin e Shëngjin dhe në Gjadër, në pjesën veriperëndimore të Shqipërisë. Por të mërkurën, në një intervistë për RaiNews24, kryeministri i Shqipërisë Rama sqaroi se nuk do të ketë dy qendra.

“Një qendër, jo dy. Mund të kishte qenë dy, por është vetëm një,” tha Rama.

Kryeministri italian, duke njoftuar marrëveshjen, tha se Shqipëria do të pranojë afërsisht 3,000 persona pasi qendra të hapet në vitin 2024. Meloni shtoi se qeveria italiane shpreson të rrisë kapacitetin e saj për të përpunuar 36,000 emigrantë në vit. Ata do të qëndrojnë në qendër gjatë një periudhe të shpejtuar të aplikimit për azil prej 28 ditësh. Shqipëria gjithashtu do të sigurojë siguri në ambientet, të cilat do të jenë nën juridiksionin italian.

Meloni erdhi në pushtet në tetor 2022 me një platformë të fortë kundër emigracionit, por ardhjet e emigrantëve janë pothuajse dyfishuar në vitin 2023, vit pas viti, sipas të dhënave të qeverisë të publikuara nga Politico.

Në vitet 1990, Italia pranoi një numër të madh shqiptarësh, dhe Roma tani është një nga mbështetësit më të qëndrueshëm të shpresave të Shqipërisë për anëtarësimin në BE.

“Ne jemi miq, dhe midis miqve ndihmoni njëri-tjetrin,” tha Rama në Itali, i cituar nga Reuters.

Marrëveshja e shpejtë ngre vetulla

Pas lajmit, reagimet, kryesisht kundër marrëveshjes, filluan të rrjedhin. Ndërsa partnerët politikë të Melonit e quajnë atë një marrëveshje të mirë, kundërshtimi vjen nga opozita, duke përfshirë Riccardo Magi, sekretar i More Europe i njohur edhe si Partia Europa Plus, i cili thotë se kjo marrëveshje po krijon një burg në Shqipëri të ngjashëm me Guantanamon, Euronews raporton.

Në Shqipëri, Partia Demokratike e opozitës ka kërkuar sqarime në Kuvend nga Kryeministri Rama për të shpjeguar marrëveshjen me Italinë dhe gjithashtu paralajmëroi se do ta referojë atë në Gjykatën Kushtetuese.

Qytetarët dhe përfaqësuesit e organizatave lokale të shoqërisë civile në Shqipëri u shkuan në rrjetet sociale për të ndarë kundërshtimet e tyre:

“Shqipëria kurrë nuk do të jetë ajo vend ku vendet shumë të pasura vendosin kampe për të hedhur brenda #refugees. KURRË!”

- #EdiRama, Kryeministri i #Shqipërisë në vitin 2021 (2 vjet para nënshkrimit të #marrëveshjes me #Italinë …që është dje…që lejon të njëjtën gjë) pic.twitter.com/y5tlWp90HL

— Gjergji Vurmo (@GjergjiVurmo) 7 nëntor 2023

Ky përdorues i X (më parë Twitter) ngrit pyetjen nëse ky qendër është e para nga shumë që do të vijojnë:

Gjatë kohës, ka pasur thashetheme për hapjen e qendrave të tilla nga BE-ja në Shqipëri – të cilat tani duket se janë të vërteta. Pyetja tani është nëse kjo është e vetmja apo do të ketë më shumë?

https://t.co/7oEmluYP4i

— Altin Hazizaj (@AltinHazizaj) 8 nëntor 2023

Një tjetër përdorues i X bëri një krahasim me marrëveshjen BE-Tunizi duke synuar të ndalojë migrimin e parregullt:

Meloni ka një arsye politike pasi ajo tashmë u premtoi votuesve të saj zgjedhorë se do të zgjidhte këtë çështje, tani me marrëveshjen me Tunizinë që po shkon keq, Edi dha vetë këtë propozim, Italia nuk e kërkoi.
Shqipëria në këmbim po e përdor dhe shpreson të jetë e mirëpritur në BE më shpejt.

— Ardian Obertinca (@AlbanoiIllyrian) 8 nëntor 2023

Agjencia e Kombeve të Bashkuara për refugjatët UNHCR tha se nuk është palë në ose e përfshirë në marrëveshjen midis Italisë dhe Shqipërisë dhe aktualisht po kërkon më shumë informacione nga autoritetet përkatëse. Sidoqoftë, UNHCR bëri thirrje për respektimin e ligjeve ndërkombëtare:

Deklarata e Agjencisë së Kombeve të Bashkuara për Refugjatët mbi marrëveshjen Italia-Shqipëri: Rregulloret për transferimin e kërkuesve të azilit dhe refugjatëve duhet të respektojnë ligjin ndërkombëtar për refugjatëthttps://t.co/INrWijimO0

— Lajmet e UNHCR (@RefugeesMedia) 7 nëntor 2023

Ndërsa reagimi i UNHCR-së kishte një ton të butë, Amnesty International denoncoi ashpër marrëveshjen:

Njerëzit e shpëtuar në det nga autoritetet italiane, përfshirë ata që kërkojnë siguri në #Evropë, nuk mund të çohen në një vend tjetër para se të shqyrtohet kërkesa e tyre për azil.

Kjo është aq e thjeshtë.https://t.co/M3LRDhHJ26

— Amnesty EU (@AmnestyEU) 7 nëntor 2023

‘Trende shqetësuese’

Ekspertët e emigracionit thonë se marrëveshja midis Italisë dhe Shqipërisë për qendrën e kërkuesve të azilit ndjek një trend shqetësues të vendeve të Bashkimit Evropian që përpiqen të menaxhojnë emigracionin duke shkuar përtej kufijve të bllokut. Ata kujtojnë një veprim të ngjashëm nga Danimarka për vendosjen e kërkuesve të azilit në Afrikë që më vonë u pezullua.

Gjatë krizës së migracionit të vitit 2015 në Evropë, qeveritë e BE-së u përballën me një fluks prej më shumë se 1 milion njerëz, kryesisht refugjatë sirianë që kaluan nga Turqia në Greqi, duke mbingarkuar rrjetet e sigurisë dhe mirëqenies dhe duke ndezur ndjenjat e së djathtës së largët. Që atëherë, emigrantët kanë mbërritur në Mesdhe me anije, në Itali, Greqi, Spanjë, Qipër dhe Maltë, të gjitha shtete anëtare të BE-së.

Duke komentuar marrëveshjen midis Italisë dhe Shqipërisë, Komisioni Evropian (KE), dega ekzekutive e BE-së, tha se ka kërkuar informacione rreth detajeve të marrëveshjes. Zëdhënësja e KE-së, Anitta Hipper, u citua nga agjencia e lajmeve ANSA, duke thënë:

Jemi në kontakt me autoritetet italiane. Kemi kërkuar të marrim detaje rreth marrëveshjes së migracionit me Shqipërinë. Para se të komentojmë më tej, duhet të kuptojmë saktësisht çfarë është qëllimi.

Pyetur nëse marrëveshja për qendrën midis Italisë dhe Shqipërisë është e ngjashme me planin e ish-anëtarit të BE-së, Mbretëria e Bashkuar për të dërguar kërkuesit e azilit në Ruanda, Hipper tha:

Duket ndryshe nga marrëveshja që Britania ka me Ruandën për të dërguar migrantë në vendin afrikan.