Vetëm Ndaloja e Minatorëve nga Rrjetet Sociale Nuk i Mbron Ata

Duke publikuar udhëzimet nën Nenin 28 të Ligjit për Shërbimet Digjitale, Komisioni Evropian ka bërë një hap të madh drejt ndalimeve të rrjeteve sociale që do të minojnë privatësinë, lirinë e shprehjes dhe të drejtën e pjesëmarrjes së të rinjve, të tashmë të garantuara në ligjin ndërkombëtar të të drejtave të njeriut.

EFF kohët e fundit ka dorëzuar komentet në konsultimin e Komisionit mbi udhëzimet, duke theksuar një pikë kritike: Siguria online për të rinjtë duhet të përfshijë privatësinë dhe sigurinë për ta dhe nuk duhet të jetë në kurriz të lirisë së shprehjes dhe aksesit të barabartë në hapësirat digjitale.

Neni 28 kërkon që platformat online të marrin masa të përshtatshme dhe proporcionale për të siguruar një nivel të lartë sigurie, privatësie dhe mbrojtjeje për minorenët në shërbimet e tyre. Por neni gjithashtu ndalon që të synohet minorenët me reklama të personalizuara, një masë që duket se kërkon që platformat të dinë se një përdorues është minoren. DSA pranon se ekziston një tension i brendshëm midis sigurimit të privatësisë së minorenëve dhe kërkesës që platformat të dinë moshën e çdo përdoruesi. DSA nuk zgjidh këtë tension. Përkundrazi, thotë se ofruesit e shërbimeve nuk duhet të nxisin mbledhjen e moshës së përdoruesve të tyre, dhe Neni 28(3) thekson që nuk kërkohet nga ofruesit e shërbimeve të mbledhin dhe përpunojnë të dhëna shtesë për të vlerësuar nëse një përdorues është nën moshë.

Kështu, pyetja e kontrollit të moshës është kyçe për të kuptuar detyrimet e platformave online për të mbrojtur minorenët online. Kontributi ynë shpjegoi shqetësimet serioze që kontrolli i moshës sjell për të drejtat dhe sigurinë e minorenëve. Të gjitha metodat për të kryer kontrollin e moshës kanë disavantazhe serioze. Qasjet për të verifikuar moshën e një përdoruesi zakonisht përfshijnë një lloj dokumenti identifikimi të lëshuar nga qeveria, të cilin miliona njerëz në Evropë—duke përfshirë migrantët, anëtarët e grupeve të margjinalizuara dhe njerëzit pa banesë, studentët ndërkombëtarë, refugjatët dhe turistët—mund të mos kenë qasje.

Metoda të tjera të sigurimit të moshës, si vlerësimi biometrik i moshës, vlerësimi i moshës bazuar në adresat e emailit ose aktivitetin e përdoruesit, përfshijnë përpunimin e sasive të mëdha të të dhënave personale dhe të ndjeshme—zakonisht në duar të palëve të treta. Përtej rrezikut të ekspozimit ndaj diskriminimit dhe vlerësimeve të gabuara, përdoruesit kërkohet të besojnë zinxhirët e papërshtatshëm të furnizimit të platformave dhe të shpresojnë për më të mirën. Metodat e sigurimit të moshës gjithmonë ndikojnë në të drejtat e fëmijëve dhe të rinjve: të drejtën e privatësisë dhe mbrojtjes së të dhënave, lirinë e shprehjes, informacionin dhe pjesëmarrjen.

Udhëzimet e Komisionit përmbajnë një pasuri masash që shpjegojnë kuptimin e Komisionit për “dizajn të përshtatshëm për moshën” të shërbimeve online. Ne kemi argumentuar se disa prej tyre, duke përfshirë parametrat e parazgjedhur për të mbrojtur privatësinë e përdoruesve, moderimin efektiv të përmbajtjes dhe sigurimin që sistemet rekomanduese nuk mbështeten në mbledhjen e të dhënave të sjelljes, janë praktika që do të përfitonin të gjithë përdoruesit.

Por ndërsa drafti fillestar i dokumentit të Komisionit konsideronte kontrollin e moshës vetëm si një mjet për të përcaktuar moshën e përdoruesve në mënyrë që të personalizojnë përvojën e tyre online sipas moshës së tyre, udhëzimet finale shkojnë shumë përtej kësaj. Me rëndësi, tani duket se Komisioni Evropian e konsideron “masa që kufizojnë aksesin bazuar në moshë si një mjet efektiv për të siguruar një nivel të lartë privatësie, sigurie dhe mbrojtjeje për minorenët në platformat online” (faqe 14).

Kjo është një kthesë befasuese, pasi shumë në Bruksel e kanë konsideruar ndalimin e rrjeteve sociale si atë të Australisë (dhe që ende nuk di si ta zbatojnë) si të tepruar. Duke iu përgjigjur presionit në rritje nga shtetet anëtare si Franca, Danimarka dhe Greqia për të ndaluar të rinjtë nën moshë të përdorin platformat sociale, udhëzimet përmbajnë një klauzolë hapëse për rregulloret kombëtare mbi kufijtë e moshës për shërbime të caktuara. Sipas udhëzimeve, Komisioni e konsideron të përshtatshme dhe proporcionale kufizimin e aksesit nëse “ligji i Bashkimit ose ai kombëtar, (...) përcakton një moshë minimale për të hyrë në disa produkte ose shërbime (...), duke përfshirë kategoritë specifike të shërbimeve të rrjeteve sociale online”. Kjo hap rrugën për ligje të ndryshme kombëtare që vendosin kufij të ndryshëm moshor për shërbime si platformat sociale.

Është shqetësuese që Komisioni në përgjithësi e konsideron përdorimin e verifikimit të moshës si proporcionale në çdo situatë ku një ofrues i platformës online identifikon rreziqe për privatësinë, sigurinë ose mbrojtjen e minorenëve dhe ato rreziqe “nuk mund të zbuten me masa më pak intruzive si kufizimet e aksesit të mbështetura në verifikimin e moshës” (faqe 17). Ky mendim rrezikon të vendosë një mandat ligjor të gjerë për masat e verifikimit të moshës.

Është e qartë se këto ndalime do të bëjnë pak për ta bërë internetin një hapësirë më të sigurt për të rinjtë. Duke ndaluar një grup të veçantë përdoruesish të ndjeshëm nga aksesimi i platformave, vetë ofruesit janë lënë pa përgjegjësi: Nëse është e mjaftueshme që platformat si Instagram dhe TikTok të zbatojnë (mjetet relativisht të lirë) për kufizimin e moshës, nuk ka më asnjë motivim për të bërë produktet dhe veçoritë e tyre më të sigurta për të rinjtë. Ndalimi i një grupi të caktuar përdoruesish nuk ndryshon asgjë në praktikat problematike të privatësisë, moderimin e pamjaftueshëm të përmbajtjes ose modelet e biznesit të bazuara në shfrytëzimin e vëmendjes dhe të dhënave të njerëzve. Dhe duke supozuar se të rinjtë gjithmonë do të gjejnë mënyra për të shmangur kufizimet e moshës, ata që e bëjnë do të mbeten pa mbrojtje ose përvoja të përshtatshme për moshën e tyre.