Zgjedhjet: rrjetet sociale, ankthi dhe vota e rinisë radikale

Ankthi, rrjetet sociale dhe mosbesimi demokratik. Këta tre përbërës duket se po formojnë një profil të ri të të rinjve që po rivendos alarmueshëm një pjesë të gjeneratës Z. Janë tre elementë që kanë bërë që kthesa drejt së djathtës ekstreme të konsolidohet dhe që shoqëria të bëjë një pyetje shqetësuese prej muajsh: pse kaq shumë të rinj ndihen sot më të përfaqësuar nga diskurse reaksionare sesa nga progresizmi që i karakterizoi historikisht?

Po, pjesa më e madhe e të rinjve po radikalizohet dhe edhe ne nga The Conversation kemi dashur të kuptojmë pse. Përgjigjja nuk është e thjeshtë, por disa vektorë përsëriten në shumë vende të Europës.

Së pari, pasiguria dhe ankthi që ajo shkakton. Gjeneratat e reja janë rritur nën peshën e krizave ekonomike, me paga të bllokuara, qira të shtrenjta dhe një horizont të së ardhmes të shënuar nga pasiguria. Dhe ata besojnë më shumë emocionalisht sesa racionalisht dhe pa asnjë garanci ose referencë që partitë e së djathtës më të ekstremistë do t’i nxjerrin nga kjo gjendje.

Siç shpjegonte Erich Fromm në Frikën ndaj lirisë, në mungesë të strukturave mbështetëse, liria bëhet barrë dhe dëshira për siguri mund të çojë në përqafimin e ideologjive autoritare që premtojnë rend dhe kuptim. Na e kujtonte edhe Víctor Hugo Pérez Gallo, nga Universiteti i Zaragozës, i cili gjithashtu foli për atë që marxisti italian Antonio Gramsci quajti “revolucion pasiv”, një proces transformimi i dukshëm ku elitat sunduese marrin disa kërkesa popullore për t’i deaktivizuar, pa ndryshuar realisht strukturat e pushtetit. Domethënë, bëhen ndryshime sipërfaqësore që japin përshtypjen e përparimit ose prishjes, por në të vërtetë ruajnë rendin ekzistues.

Për shembull, në Spanjë shumë të rinj që mbështesin Vox mendojnë se po rebelohen kundër sistemit, por në të vërtetë po marrin pjesë në një revolucion pasiv: një “revolucion” që nuk ndryshon asgjë thelbësore, por kanalizon pakënaqësinë e tyre brenda një narrativi konservator që mban bazat e sistemit që kritikojnë.

Vox, ashtu si partitë e tjera të ngjashme në Europë, ofron një narrativë identitare të thjeshtë që transformon shqetësimin ekzistencial në një slogan politik. Sepse partitë ultrakonservatore marrin elementë të pakënaqësisë së të rinjve, por i kanalizojnë pa ndryshuar strukturat e thella.

Memet dhe mesazhet e thjeshta

Një faktor kyç në këtë proces janë rrjetet sociale. Në vend që debate të qeta, shumohen meme, dezinformata, mesazhe të thjeshta dhe video virale që prekin më shumë emocionin sesa reflektimin. Figurat si Andrew Tate ose Alvise Pérez janë bërë referenca për të rinjtë e paorientuar që gjejnë në diskursin e tyre mizogjin, antifeminist dhe konspiracionist një premtim për rikthimin e “rendit natyror”.

Gjuha emocionale, kritika ndaj mediave tradicionale dhe krijimi i identiteteve dixhitale kanë lejuar të djathtën ekstreme të ndërtojë një komunitet simbolik që funksionon si kamarë e zërit të përsëritur. Të gjitha këto na i treguan Fernando Carcavilla, Carmela García dhe Jorge Miguel Rodríguez, nga Universiteti i San Jorge.

Impacti i antifeminizmit është veçanërisht i rëndësishëm . Mbi gjysmën e të rinjve meshkuj në Spanjë mendojnë se feminizmi ka shkuar “shumë larg”. Ky refuzim shpesh buron nga një ndjenjë humbjeje statusi dhe konfuzioni identitar më shumë sesa nga një qëndrim i arsyetuar.

Në mungesë të figurave mashkullore të qëndrueshme, diskursi i së djathtës ekstreme ofron siguri, hierarki dhe një armik të qartë: feminizmin, emigrantët dhe të majtët. Disa prej këtyre të dhënave na i dha Maite Aurrekoetxea, nga Universiteti i Deustos.

Nuk është befasi që në zgjedhjet e fundit në Gjermani, gratë e reja votuan për të majtën ndërsa burrat besuan tek e djathta ekstreme.

Nga apatia te antipatia

Ekziston një distancë shqetësuese nga vlerat demokratike. Një pjesë e konsiderueshme e të rinjve e konsideron të pranueshme një qeveri autoritare nëse garanton siguri ose mirëqenie. Apathyja fillestare ndaj politikës është shndërruar në antipati aktive. Nuk është më vetëm për të mos votuar si formë proteste, por për të mbështetur modele që sfidojnë vetë sistemin demokratik. Dhe këta janë kryesisht të rinj që, në rastin e Spanjës, nuk kanë përjetuar diktaturën e Frankos, nuk kanë shumë referenca të qarta për atë që ajo përfaqësonte për shoqërinë dhe për atë që e djathta ekstreme mund të bëjë me liritë e tyre.

Sfida është e madhe. Është e nevojshme të kuptojmë mangësitë që plotëson e djathta ekstreme tek këta të rinj dhe të rindërtojmë një narrativë kolektive që ofron përkatësi dhe shpresë. Sepse e ardhmja e demokracisë luhet, pjesërisht, në emocionet dhe ekranet e atyre që sot janë rreth moshës 20-vjeçare.