Arti i artistit katalan-gjerman Georg Massanés mbi dhimbjen dhe përfaqësimin në veprat e tij

‘Arti nuk është kurrë neutrale. Gjithmonë ka një mendim pas saj, qoftë politik, letrar, ose poetik’

Fillimisht publikuar në Global Voices

Georg Massanés, ‘Red Poppies 6,’ 2025. Mixed media on paper, 100 x 100 cm (39.4 x 39.4 in). Photo courtesy of the artist.

“Arti nuk është kurrë diçka që shkarkohet. Ajo gjithmonë ka një kuptim,” thotë Georg Massanés. Për artistin katalanas, abstraksioni nuk është një ikje nga realiteti por një gjuhë e thelluar që fton shikuesit të navigojnë në një botë përtej përfaqësimit literal. “Arti përcjell ide,” ai reflekton, “por gjithashtu imazhe ose ide përmes imazheve.”

Qasja e tij është e rrënjosur në praktikën konceptuale, duke nxjerrë nga media dhe traditat e ndryshme për të prodhuar punë që reziston ndaj narrativës konvencionale ndërsa kanalizon simbolikën, kujtimin dhe introspeksionin. Përmes formave jo lineare, veprimeve poetike, dhe fragmenteve simbolike, Massanés ndërton përvoja vizuale që bashkojnë lirizmin dhe mendimin kritik.

Lindur në Gjermani nga një baba katalan dhe një nënë gjermane, Massanés u zhvendos në Barcelonë, ku studioi pikturë dhe teknika murale në Escola Massana dhe fitoi një diplomë në historinë e artit nga Universiteti i Barcelonës. Trajnimi i tij, së bashku me vitet formuese duke punuar në punishten e gdhendjes së Tristan Barbarà, formuan ndjeshmërinë e tij ndaj materialit, formës, dhe themeve filozofike të artit. Massanés ka ekspozuar gjerësisht në Spanjë, Gjermani, Francë, dhe Marok, dhe kohët e fundit mori pjesë në “Echos de Barcelone” në ekspozitën inaugurale të ART VEVEY në Zvicër, duke shfaqur veprat e tij, përfshirë “Pranvera” dhe “Autoretrato Parcial,” ndër të tjera.

Nga këndvështrimi i një kritiku arti, pikturat e Massanés ofrojnë një qartësi relaksuese, minimalistë. Ato përqafojnë atë që kuratorët e ART VEVEY e quajnë “realizëm abstrakt” — veprat që duken të thjeshta por zbulojnë shtresa simbolike. Paleta e tij e qetë dhe zgjedhjet e qëllimshme kompozicionale lënë hapësirë për shikuesit që të marrin frymë, të mendojnë, dhe të interpretojnë.

Në një intervistë me Global Voices, Georg Massanés flet për tensionin simbolik midis dritës dhe errësirës, ndikimin e konceptualizmit, boshllëkun poetik në veprat e tij të fundit, dhe se si dhimbja personale formoi “Autoretrato Parcial” të frikshëm.

Mbështetni Global Voices ndërsa publikojmë më shumë artikuj si ky

Për më shumë informacion rreth kësaj fushate, ju lutemi shkoni këtu.

Georg Massanes. Foto me mirënjohje të artistit.

Omid Memarian (OM): Juaj puna shpesh kalon përtej përfaqësimit tradicional në drejtim të abstraksionit. Si e shihni këtë ndryshim si një reagim ndaj estetikës realistike, dhe a shërben ai si një kritikë konceptuale e konventave kulturore? (Ju keni përshkruar artin si një “gjuhë që përdoret për të përcjellë ide” sesa imazhe.)  

Georg Massanés (GM): Ka kaluar kohë që piktura shërbente vetëm për një qëllim realist. Sot, arti përzien imazhe nga burime të ndryshme për të ndërtuar një vizion të botës — jo vetëm botën ashtu siç shfaqet, por botën siç e përjeton personalisht artisti. Tani e perceptojmë realitetin përmes shumë ekranesh dhe formash të medias që ajo që shohim nuk është më thjesht ajo që është përpara nesh. Prandaj, nuk e di nëse është një kalim drejt abstraksionit ose thjesht kombinimi i elementeve që e çojnë veprën përtej përfaqësimit konvencional.

Arti përcjell ide, ndonjëherë drejtpërdrejt, ndonjëherë përmes imazheve. Prandaj gjithmonë kam qenë tërhequr nga arti konceptual. Jo domosdoshmërisht për përmbajtjen e tij filozofike ose politike, por sepse ai zgjeron atë që arti mund të jetë. Ai lejon përdorimin e materialeve që nuk janë tradicionalisht të lidhura me pikturën ose skulpturën, dhe për mënyra shfaqjeje që vetë janë domethënëse. Arti nuk është kurrë neutrale. Gjithmonë ka një mendim pas tij, qoftë politik, letrar ose poetik. Edhe kjo, për mua, është një lloj pozicioni konceptual.

OM: Në pjesë si “Autoretrato Parcial” (2021), ju fragmentoni vetën. A mund të flisni për mënyrën se si abstraksioni ndihmon në simbolizimin e dualiteteve të brendshme, si tensioni midis dritës dhe errësirës ose lufta e perëndive dhe demonëve brenda nesh?  

GM: Nuk do të thoja që abstraksioni, siç e kuptoj unë në pikturë, është drejtpërdrejt për dualitetet e brendshme ose fragmentimin. Që nga Kubizmi, ka pasur një lloj fragmentimi hapësinor dhe figurativ, që mendoj se është për të treguar shumë aspekte njëkohësisht. Por që nga avangardat historike, artistët kanë kërkuar një gjuhë që u lejon të prezantojnë elementë simbolikë pa u mbështetur në realizëm. Prandaj po, ka fragmente, por ato nuk tregojnë domosdoshmërisht një histori të qartë — përveç nëse dini si t’i lexoni ose keni shenjat. Kuptimi është aty, por nuk është gjithmonë i menjëhershëm ose narrativ në kuptimin tradicional.

Georg Massanés, ‘Pranvera 3,’ 2025. Mediat e përziera në kanavacë. 200 x 180 cm (78.7 x 70.9 in). Foto nga artiisti.

OM: Juaj puna bazohet në “vanitas” (natyrshmëria kalimtare e jetës) dhe “memento mori” (kujtesa e vdekjes). Si formësojnë këto tema të mortalitetit pjesë si ‘Pranvera’ (2025)?

GM: “Pranvera Gaudy II” ishte një titull ironik; piktura tani quhet thjesht “Pranvera. Lulet janë të bukura por të shkurtër, që lidhet drejtpërdrejt me idenë e “memento mori” — ato nuk do të zgjasin. Piktura përfshin elemente që gjenden në përfaqësimet tradicionale të mortalitetit. Kam krijuar një seri veprash që duken kontradiktore — disa të errëta, disa të ndritshme — për të reflektuar simbolikisht bukurinë dhe tragjedinë e jetës. Nuk e shoh veprën time si tërësisht abstrakte. Sa më shumë abstrakte bëhet, është në mungesë të një narrativi të qartë. Pikturat e mia janë jozyrtare — përfaqësuese, por jo në një mënyrë konvencionale ose narrativë.

Mbështetni Global Voices ndërsa publikojmë më shumë artikuj si ky

Për më shumë informacion rreth kësaj fushate, ju lutemi shkoni këtu.

OM: Si kanë formësuar përvojat tuaja akademike interesin tuaj për përmbajtjen konceptuale mbi përfaqësimin formal, dhe a vazhdojnë ato të ndikojnë në shënimin tuaj sot?  

MG: Kam studiuar pikturë në Escola Massana në Barcelonë në fillim të viteve 1980, ku abstraktimi kishte një prezencë të fuqishme. Ndërsa specializohesha në teknikat e pikturës dhe murale, fokusi ishte kryesisht te vet piktura. Në atë kohë, shkollat e artit në Kataloni i inkurajonin qasje jo-narrative dhe abstrakte. Kjo padyshim ndikoi në punën time të hershme: mësova të shmang narrativitetin e qartë dhe të përqendrohem më shumë te veprimi i pikturës. Por me kalimin e kohës, u largova nga ajo drejtim thjesht abstrakt. Puna ime bëhej më më shumë figurative, me forma njerëzore dhe elementë të njohur nga jeta e përditshme.

Georg Massanés, ‘Noches de anthracita I,’ 2007. Media të përziera në kanavacë, 200 x 200 cm (78.7 x 78.7 in). Foto nga artisti dhe ART VEVEY.

Studimet e mia në histori arti në Universitetin e Barcelonës ishin veçanërisht formuese. Ato më dhanë një kuptim më të thellë të periudhave të ndryshme në art, dhe ajo njohuri bëhet një lloj harte. Ju mund të navigoni më lehtë në historinë e artit kur e keni studiuar seriozisht. Si piktorë, gjithmonë kthehemi te figurat e mëdha të së kaluarës, duke mësuar nga mënyra se si ata zgjidhnin probleme thelbësore artistike dhe duke aplikuar ato mësime në punën tonë të përditshme.

Një ndikim tjetër kyç ishte koha ime në një workshop gravure të drejtuar nga një piktor dhe redaktor që punonte me artistë si Tàpies dhe Hartung. Kam pasur kontakt të drejtpërdrejtë me materialet dhe idetë e tyre, gjë që më la një përshtypje të fuqishme. Si artist i ri, jeni ende duke formuar idetë tuaja, kështu që ato takime ju formësojnë. Ndonjëherë i merrni fjalët e tyre shumë seriozisht, por kjo është pjesë e të mësuarit — përthithja e koncepteve të ndryshme të artit para se të zhvilloni zërin tuaj të veçantë. Përvoja më mësoi shumë, jo vetëm teknikisht, por edhe për mënyrën se si mendojnë artistët.

Georg Massanés, ‘Pranvera 2b,’ 2025. Vaj në letër, 120 x 120 cm (47.2 x 47.2 in). Foto me mirënjohje nga arti.

OM: Duke jetuar dhe punuar në Montoliu de Segarra dhe Barcelonë, a kanë krizat lokale ose globale të fundit — sociale, politike, ose mjedisore — gjetur shprehje në paletën tuaj, shkallën, ose përqafimin e abstraksionit? Si e informon vendndodhja zgjedhjen simbolike?

GM: Mjedisi në Montoliu nuk ka ndikim të drejtpërdrejtë në punën time, megjithatë kam pikturuar disa peizazhe dhe ndonjëherë përdor fotografi që kam bërë si referenca. Kur bëhet fjalë për krizën ekologjike, ndihem se ideja e “memento mori” tashmë shpreh një lloj pozicioni, edhe pse jo në një mënyrë të qartë ose të drejtpërdrejtë. Në instalacione, kam përdorur objekte si shishe oksigjeni farmaceutik dhe referenca për demencën dhe fragjilitetin njerëzor, por jo në pikturat e mia. Pikturat e mia janë më introspektive; ato pasqyrojnë përvojat e brendshme sesa të bëjnë deklarata të hapura politike ose mjedisore.

Georg Massanés, ‘Autoretrato Parcial.’ Vaj në letër, 200 x 180 cm (78.7 x 70.9 in). Foto me mirënjohje nga arti.

OM: Si dikush i thelluar në artin konceptual dhe ndikimet filozofike (nga Hegeli te García Calvo), si e shihni abstraksionin si një hapësirë për të mishëruar idetë rreth jetës dhe vdekjes, dhe çfarë rëndësie ka ajo për shikuesit që ndeshen me veprat si “Autoretrato Parcial” ose punët e tua më të fundit? 

GM: “Autoretrato Parcial” është një përfaqësim i vuajtjes. E pikturova gjatë një periudhe kur shumë njerëz të afërt me mua vdiqën papritur, të gjithë në të njëjtin vit. Piktura pasqyron një ndjenjë të shkëputjes. Çanta mbi kokë simbolizon një dëshirë për të mos parë ose për t’u parë, pasi konteksti ishte tragjik dhe thellësisht i trishtuar. Elementët në veprë shprehin qartë atë moment kur gjithçka ndihet e rëndë dhe e zbehtë. Nuk është abstrakte. Clown-i, për mua, është figura më tragjike që mund të imagjinoj — një shprehje e humorit të trishtuar nga dikush që ka fituar urtësi përmes dhimbjes së jetës.