Koperasi Merah Putih: Përse të mos synohet vetëm sasia, por edhe fuqizimi i fshatit

● Qeveria po përgatitet të shtojë 80 mijë kooperativa të reja të quajtura Kooperativa Kuq e Zi.

● Ky program dyshohet se po ndjek vetëm shifrën e sasisë sesa cilësinë.

● Kooperativa është ndryshe nga organizatat e biznesit ose financat që mund të drejtohen në mënyrë qendrore.

Qeveria e Indonezisë synon krijimin e 80,000 kooperatave të reja të fshatit përmes programit Kooperativa e Fshatit Kuq e Zi (Kopdes), siç është shprehur në Urdhri i Presidentit Nr. 9 të vitit 2024.

Në vazhdim, çdo fshat dhe lagje do të udhëzohet të formojë një kooperativë me mbështetje fondesh deri në 5 miliardë rupia. Ky program synon të përshpejtojë rritjen ekonomike të popullit nga poshtë dhe do të lansohet në korrik të vitit 2025.

Megjithatë, qasja e përdorur ngjall pyetje. Në parim, kooperativa është një organizatë ekonomike që rritet nga iniciativat vullnetare të qytetarëve. Ajo ndërtohet mbi bazën e besimit social, pjesëmarrjes kolektive dhe pronësisë së përbashkët. Kur krijimi i kooperativës nis nga mandati i shtetit, lind një pyetje thelbësore nëse mund të rritet fryma e demokracisë nga procesi struktural top-down nga qeveria qendrore?

Ky shkrim vjen nga reflektimi mbi përvojën time të diskutimit me autoritetet e fshatit dhe zyrtarët rajonalë në forumet e ndryshme të reformës së politikave në Lampung. Shumë kryetarë fshatash ndihen të pasigurt dhe të hutuar kur duhet të formojnë menjëherë një kooperativë që nuk është e sigurt nëse lind nga nevoja e qytetarëve të tyre. Megjithatë, një kooperativë e shëndetshme kërkon një proces social, jo vetëm procedura ligjore.

Salah logika upay membangun ekonomi kerakyatan

Paradoksi këtë e quaj si paradoks epistemologjik i vizionit të shtetit që dëshiron të ndërtojë ekonomi të popullit, por e fillon atë nga logjika e pushtetit. Kooperativa që në mënyrë ideale lind nga shqetësimi i banorëve, tani formohet nga hapësira e burokracisë qendrore. Madje, përfitimet e kooperativës i përfitojnë vetëm ata që janë anëtarë, ndërkohë që fondet vijnë nga shteti që përfaqëson të gjithë popullin.

Nëse nuk përgatitet si duhet, kjo mund të çojë në çështje të institucioneve në nivel rajonal. Kooperativa mund të bëhet një barrë administrative shtesë për fshatin, pa një organizatë të vërtetë funksionale. Në afat të gjatë, kjo mund të shkaktojë mosbesim të banorëve ndaj kooperativës në përgjithësi dhe të dobësojë përpjekjet për ndërtimin e një ekonomie participative.

Në vend që të synojmë numrin e kooperativave, qasja e zhvillimit ekonomik të fshatit duhet të fillojë nga diçka më bazike, siç është forcimi i hapësirës sociale, lehtësimi i dialogut ekonomik të banorëve, dhe nxitja e iniciativave institucionale nga poshtë lart. Shteti duhet të jetë si një nxitës, jo si vendimmarrës. Numri i kooperativave aktive në Indonezi është rreth 100 mijë.

Ne nuk kemi mungesë institucionesh. Ajo që na nevojitet është institucione që rriten nga besimi, jo nga ngutja.

Nevoja për të siguruar pjesëmarrjen e banorëve

Programi Kopdes Mërdhë Pëllëmbë mund të vazhdojë të jetë pjesë e zgjidhjes. Por vetëm nëse zbatimi i tij nuk është thjesht administrative, por hap hapësirë për pjesëmarrjen e banorëve. Shteti duhet të riorganizojë rolin e tij nga krijues i kooperativave në facilitues të ekosistemit social që lejon kooperativat të rriten në mënyrë organike.

Një shembull i vlefshëm është Gapoktan Tani i Shëndetshëm në fshatin Kedungbokor, Brebes. Që nga themelimi në vitin 2010, kjo kooperativë ka menaxhuar fonde që kapin mbi 434 milionë rupia dhe përfshin qindra anëtarë aktivë në aktivitete të vërteta si prodhimi i plehut organik dhe shërbimet e pagesës së energjisë elektrike parapaguar. Kjo kooperativë nuk është rezultat i ndërhyrjes, por lind nga nevoja reale dhe ndërgjegjja kolektive që rritet nga poshtë lart.

Përkundrazi, historia shënon mësime të rëndësishme nga e kaluara. Programi i Kooperativës së Njësisë së Fshatit (KUD) që u zbatuar gjerësisht në epoka e Regjimit të Ri thjesht shumëfishohet me dështime. Shumë KUD u themelua për shkak të nxitjes së politikës qendrore pa dialog social të mjaftueshëm në nivel lokal. Si pasojë, këto kooperativa u bënë vetëm formalitete institucionale që mungonin nga jeta participative. Kur mbështetja e qeverisë filloi të dobësohet, shumë KUD nuk arritën të mbijetojnë sepse nuk ishin të mbështetura nga lidhje të forta shoqërore në shoqëri.

Lexoni gjithashtu: Acehu ringjallet falë pjesëmarrjes aktive të shoqërisë dhe ndërmarrjeve të fshatit

Dukimi i rëndësisë së pjesëmarrjes gjithashtu vjen nga gjetjet e kërkimeve më të fundit. Në studimin e vitit 2023 mbi KUD Karya Tani në Fshatin Suka Maju, Qarku Kampar, u gjet se përfshirja aktive e anëtarëve të kooperativës që nga pjesëmarrja në mbledhje, shprehja e aspiratave, deri te përfshirja në njësitë e biznesit, është e lidhur ngushtë me përparimin dhe qëndrueshmërinë e kooperativës. Përkundrazi, kooperativat ku anëtarët janë pasivë kanë tendencë të përjetojnë stagnim dhe të mos zhvillohen në mënyrë funksionale.

Këto tre ilustrime forcojnë argumentin se nëse shoqëria bëhet pjesë që në fillim, kooperativa do të zhvillohet si një hapësirë ekonomike e fuqishme dhe relevante. Përkundrazi, nëse qytetarët janë vetëm pjesë e plotësimit të politikave të vendosura nga lart, kooperativa është e prekshme të bëhet institucion i rremë-legal në dokumente, por e dobët në funksion.

Qeveria vetëm si mbështetëse

Qeveria, qoftë qendrore apo lokale, duhet të përshtatin qasjen e zbatimit të Kopdes. Për shembull, duke detyruar fazën parapërgatitore përmes mbështetjes sociale dhe identifikimit të nevojave ekonomike të banorëve. Përveç kësaj, bashkëpunimi me institucionet e arsimit të lartë, OJQ-të, dhe figurat lokale mund të bëhen forca shtesë për të siguruar që kooperativa e formuar të përfaqësojë vërtet ekosistemin social të fshatit. Qasjet e tilla nuk vetëm që theksojnë frymën e fuqizimit, por edhe ruajnë përgjegjshmërinë e fondeve publike që përdoren.

Kjo gjendje duhet të nxisë përfaqësuesit përkatës kryesisht Ministrinë e Kooperativave, për të zhvilluar modelin e vlerësimit të gatishmërisë sociale të fshatit para se të fillojë programi. Duke bashkëpunuar me institucione arsimore dhe organizata shoqërore civile, shteti mund të ndërtojë një sistem vlerësimi bazuar në pjesëmarrjen e banorëve, pra a është fshati i gatshëm të formojë kooperativë?

A ekziston një kuptim kolektiv dhe besim social ndërmjet banorëve? Nëse jo, atëherë trajnimet, dialogu dhe inkubimi duhet të jenë prioritet. Dhe kjo mund të ndodhë vetëm nëse shteti nuk e pozicionon veten si ekzekutues kryesor, por si fasilitator i ndryshimeve shoqërore që rriten nga poshtë.

Përveç kësaj, është gjithashtu e rëndësishme të sigurohet që zbatimi i Kopdes nuk bëhet vetëm një projekt ekonomik, por pjesë e procesit të rindërtimit të institucioneve në fshat. Kooperativa duhet të ringjallet jo vetëm me kapital dhe rregulla, por edhe me vlera, dialog dhe kuptim të përbashkët. Vetëm kështu, kooperativa e fshatit mund të bëhet një hapësirë mësimi social që nxit banorët të ndërtojnë një strukturë ekonomike gjithëpërfshirëse dhe të drejtë nga poshtë.