A mund të digjen të gjitha rezervat e energjisë fosile dhe të kompensohen duke mbjellë pemë?

Kur flasim për uljen e ndryshimeve klimatike, shpesh mendojmë për ri-plantimin e pemëve, të cilat konsumojnë CO₂, ose për zgjidhje teknike që përfshijnë rikuperimin e gazit karbonik nga atmosfera. Por këto qasje, edhe nëse mund të jenë interesante, janë joreale për të ruajtur ngrohjen globale, nëse dëshirojmë të vazhdojmë të djegim burime fosile deri në shterje.

Kur marrim avionin, na ofrohet shpesh mundësia të mbjellim pemë në anën tjetër të planetit për të kompensuar emetimet e fluturimit tonë. Një luks që lejon disa 2 deri në 4 % të banorëve të planetit që fluturojnë çdo vit të ulin bilancon e tyre të karbonit dhe të lehtësojnë ndërgjegjen e tyre. Por çfarë do të ndodhte nëse do ta zgjeronim këtë luks në gjithë ekonominë tonë? A mund të vazhdojmë vërtetë të emetojmë CO₂ me gëzim dhe të shpresojmë ta kompensojmë më vonë? Pyetja bëhet urgjente pasi jemi aktualisht mbi 1,5 °C rritje të temperaturës që nga epoka industriale.

Në një studim të ri, tregojmë se kompensimi i emetimeve të CO₂ është shumë i shtrenjtë për t’u konsideruar si një zgjidhje e qëndrueshme. Për shembull, nëse dëshirojmë të kapim drejtpërdrejt CO₂ në ajër, kostoja që kjo përfaqëson është rreth 1000 € për ton, sipas vlerësimeve të disa projekteve ekzistuese, si projekti i Climeworks në Islandë. Teknologjia funksionon me ventilatorë gjigantë që thithin drejtpërdrejt CO₂ nga ajri. Për ta vendosur ku? Norvegjezët filluan të enjten më 12 qershor instalimin e një infrastrukturë për kapjen dhe ruajtjen e CO₂ nën dysheme deti, me një fushatë marketingu përkrah. Kjo duket ideale për të vazhduar të ndotim, duke mos prekur planetën.

Nga e hëna deri të premten + të dielën, merrni falas analizat dhe shpjegimet e ekspertëve tanë për një këndvështrim tjetër mbi aktualitetin. Abonohuni sot!

Vlerësimet në studimin tonë tregojnë se kompanitë më të mëdha të naftës, rreth 200, do të prodhonin rreth 673 gigatonë CO₂ duke djegur rezervat e tyre të naftës, gazit dhe qymyrit. Këto rezerva janë të regjistruara në raportet e tyre vjetore dhe janë baza për vlerësimin e tyre financiar. Aksionarët e tyre e dinë se është falë këtyre rezervave që ata kanë një kapitalizim të caktuar bursor, dhe jo ndonjë tjetër.

Kapja dhe ruajtja e karbonit? Jashtë çmimit

Problemi, siç tregon studimi ynë, është se për të kompensuar rezerva aktuale të kompanive të gazit, naftës dhe qymyrit, do të kushtonte rreth 673.700 miliardë euro, gati shtatë herë më shumë se PBB-ja globale. Kjo nënkupton se nëse dëshirojmë të vazhdojmë të ndotim deri sa të shfrytëzojmë të gjitha rezurat e energjisë fosile, duhet të paguajmë ekuivalentin e shtatë vjetëve të gjithë prodhimit botëror. Me këtë çmim, më mirë të mos ndotim fare.

Në shkallën e kompanive fosile, llogaritja nuk do të ishte gjithashtu e qëllueshme. Për Total Energjia, e cila zotëron rreth 4,25 gigatonë CO₂ në rezerva, është shumë e shtrenjtë. Me 1000 € për ton, Total duhet të paguajë rreth 4.253 miliardë euro. Kjo është gati 34 herë vlera e saj bursore, e cila sot është rreth 126 miliardë euro.

Në studimin tonë, e quajmë këtë vlerën neto mjedisore, domethënë vlerën e një kompanie fosile pasi të jetë kompensuar CO₂ në rezerva të saj. Sa herë që çmimi për të kompensuar një ton CO₂ kalon 150 dollarë, vlera neto mjedisore e 200 kompanive më të mëdha të sektorit të energjisë fosile bëhet negative. Me fjalë të tjera, nëse kompanitë fosile duhet të kompensojnë emetimet e tyre, të gjitha do të mbylleshin. Për fat të mirë për to, për momentin nuk zbatohet ndonjë legjislacion i tillë. Disa e kanë kuptuar këtë dhe kanë filluar të investojnë në teknologji që gjenerojnë energji të gjelbër.

Plantarë pemësh? Duhet të mbulojmë të paktën gjithë Amerikën e Veriut!

Megjithatë, ekzistojnë zgjidhje më të përballueshme, si ajo që na propozohet në bord të avionëve kryesisht: plantimi i pemëve. Sipas një studimi të OECD, çmimi është minimal pasi është rreth 16 dollarë për ton. Kjo kosto e vogël përfshin pa çmimin e tokës: plantimi i pemëve në Manhattan është ndoshta më i shtrenjtë.

Pemët janë përgjithësisht të përbëra gjysmë nga karboni. Për shumë lloje pemësh, ky sekestrim është më efektiv gjatë 20 viteve të para të rritjes. Por që plantimi i pemëve të kapë karbon, sigurisht që duhet shmangur prerjen ose djegien e tyre, gjë që do të lirojë përsëri të gjithë karbonin e sekuestruar. Dhe duhet shmangur vendosjen e tyre në vende ku mund të shqetësojë ekosistemin tashmë të vendosur… A mund ta shpëtojmë planetin duke plantuar pemë?

Në studimin tonë, kemi përdorur mesataren e kapjes së karbonit nga pemët, në varësi të rajoneve ku do të plantoheshin, deri në vitin 2050. Nëse do të dëshironim të kompensonim emetimet potenciale të të gjitha rezervave të gazit, naftës dhe qymyrit, do të duhej të plantonim pemë në një sipërfaqe shumë të madhe, që varet nga rajonet e botës (disa janë më të përshtatshme se të tjerat për sekestrimin e karbonit). Një nga vlerësimet tona është se do të duhej të mbulonte rreth 27 milionë kilometra katrorë, pra gjithë Amerikën e Veriut dhe të Mesme, si dhe një pjesë të Amerikës së Jugut. Kjo do të përfshinte zëvendësimin e të gjitha ndërtesave ekzistuese dhe të gjitha rrugëve dhe plantimin e pemëve kudo.

Edhe pse ideja është absurde, harta më poshtë lejon të kuptosh sipërfaqen që kjo përfaqëson. Me fjalë të tjera, edhe pse plantimi i pemëve mund të jetë një mënyrë e mirë për kapjen e karbonit, zgjidhja nuk është e qëndrueshme nëse shikojmë sipërfaqet e rezervave të gazit, naftës dhe qymyrit aktualisht në pronësi të kompanive fosile.

Dhe nëse e shtyjmë këtë ide edhe më tej, duke dëshiruar të mbjellim mjaftueshëm pemë për të kompensuar CO₂ që tashmë është lëshuar gjatë historisë, këtë herë duhet ta kthejmë në një pyll të madh jo vetëm Amerikën e Veriut, por edhe Evropën dhe pothuajse gjithë Afrikën, nga bregdeti mesdhetar deri në Zimbabve.

Zgjidhje të dobishme, por të pabesueshme pa ndryshime të thella në emetimet tona

Pra, shohim që kompensimi i karbonit nuk është një magji. Nëse duam ta bëjmë me teknologji, çmimi aktual është shumë i lartë. Për më tepër, duhet të transportojmë karbonin nga vendi i emetimit në vendin e ruajtjes, për shembull nga Franca në Norvegji, gjë që gjithashtu gjeneron emetime. Zgjidhjet natyrore padyshim duhet të inkurajohen, si p.sh. mbjellja e pemëve.

Por edhe këtu mungon vendi. Zgjidhja? Të ndalojmë emetimet, sigurisht. Dhe për sektorët e vështirë për t’u dekarbonizuar, si metalurgjia, industria kimike ose bujqësia, duhet fillimisht të ulen aktivitetet ndotëse, dhe të kompensohen ato që mbeten të nevojshme. Kompensimi i karbonit duhet të mbetet një opsion i fundit për t’u përdorur, dhe jo zgjidhja e paracaktuar, për të ulur emetimet njerëzore në një botë me +1,5°C dhe që vazhdon të ngrohet.