Refugjatët në Hong Kong rrëfejnë jetën në pasiguri pas pezullimit të programit të riatdhesimit nga Donald Trump

Ka qenë më shumë se 15,000 kërkues azili në Hong Kong deri në qershor 2024

Origjinalisht publikuar në Global Voices

Kjo raport është shkruar nga Irene Chan dhe u publikua në Hong Kong Free Press më 25 maj 2025. Versioni i redaktuar i mëposhtëm publikohet si pjesë e një marrëveshjeje partneriteti të përmbajtjes me Global Voices.

Peter, një refugjat në Hong Kong, ikën nga persekutimi politik në vendin e tij në Afrikë. Por ai kurrë nuk mendoi se do të bëhej përsëri viktimë — kësaj here për shkak të një lideri të huaj mijëra kilometra larg.

Ai ishte planifikuar të largohej nga Hong Kong për në SHBA për riatdhesim më 4 shkurt, por plani u shkatërrua pasi Donald Trump u rizgjodh president i Shteteve të Bashkuara.

Në janar, Peter — i cili refuzoi të zbulojë emrin e tij të plotë dhe vendin e origjinës për shkak të shqetësimeve për sigurinë — bëri përgatitje për largimin e tij.

Por më 20 janar, vetëm disa orë pasi mori detyrën, Presidenti Trump, i njohur për retorikën e tij anti-immigracion, firmosi një urdhër ekzekutiv, duke pezulluar përkohësisht Programin e Pranimit të Refugjatëve të SHBA-së (USRAP).

Urdhri ekzekutiv gjithashtu kërkoi një raport nga Departamenti i Sigurisë Kombëtare brenda 90 ditësh për të shqyrtuar nëse do të rifillonte pranimin e refugjatëve. Megjithatë, afati i 20 prillit u kalua pa një njoftim.

Me një shkrim të një penne, Trump ndryshoi jetët e shumë refugjatëve si Peter në mbarë botën. Ata përballen me një jetë në pasiguri, të paaftë të hyjnë në SHBA pavarësisht se kanë marrë miratimin për riatdhesim, dhe janë të detyruar të qëndrojnë në një vend pa një rrugë drejt rezidencës së përhershme ose shtetësisë.

Numri i refugjatëve të pranuar në SHBA në vit është në fakt ulur, nga mbi 200,000 në vitin 1980, kur filloi USRAP, në rreth 100,000 në vitin 2024, para se Trump të fillonte mandatimin e tij të dytë.

Duke cituar “interesat e Shteteve të Bashkuara” dhe mungesën e “aftësisë së vendit për të absorbuar numra të mëdhenj migrantësh, dhe veçanërisht, refugjatësh”, Trump urdhëroi pezullimin e USRAP. Kritikët e kritikuan vendimin, duke e quajtur “të paarsyeshëm” dhe duke theksuar se studimet — duke përfshirë edhe ato nga qeveria — treguan se refugjatët “kanë një efekt ekonomik pozitiv në Shtetet e Bashkuara”.

Si viktimë e urdhrave të Trump, Peter ndjeu zhgënjim ndërsa përpiqej të ishte i kuptueshëm. “Është e padrejtë për ne, por më e drejtë nga këndvështrimi i tyre,” i tha Peter HKFP-së, duke iu referuar politikanëve amerikanë. “Ata po përpiqen të rregullojnë shtëpinë e tyre, ta rregullojnë shtëpinë e tyre, apo jo?” tha Peter:

Unë kuptoj që njerëzit që menaxhojnë rastet e refugjatëve janë gjithashtu pak të mbingarkuar… duke luftuar për të filtruar se kush është refugjat i vërtetë, por përsëri, kjo nuk u jep atyre të drejtën të bëjnë [jetët e] njerëzve që janë refugjatë të vërtetë kaq të vështira. Por njerëzit nuk zgjedhin të bëhen refugjatë. Refugjatët janë viktima të rrethanave, viktima të vendimeve të njerëzve, viktima të luftërave të njerëzve, dhe ata e gjejnë veten si viktima për një jetë të tërë.

Deri në tetor 2024, kishte 37.9 milion refugjatë në mbarë botën, sipas Kombeve të Bashkuara të Komisionerit të Lartë për Refugjatët (UNHCR). Në Hong Kong, kishte 359 refugjatë të njohur nga fundi i vitit 2009 deri në mars të vitit 2025, sipas të dhënave të Departamentit të Migracionit.

Tani, katër muaj pas lajmit të keq, Peter është ngadalë kthyer në rrugën e tij.

Pas negociataveve të shumta me pronarin e tij, iu lejua të qëndronte në apartamentin e ndarë. Kisha e tij ra dakord ta punësonte përsëri si pastor. Në fund të prillit, ai filloi të punojë pasi mori një leje pune nga Departamenti i Imigracionit të Hong Kongut.

“Unë jam më me fat,” tha Peter, në të 40-at e tij, ndërsa e krahasonte veten me shumë refugjatë të tjerë të prekur nga ndalimi i SHBA-së. Por si ata, ai ishte pesimist për riatdhesimin e ardhshëm.

‘Kthehu në pikën zero’

Rreth 10 refugjatë të shërbyer nga Qendra e Veprimit Krishtëror për Refugjatët në Hong Kong kishin përgatitur të largoheshin për në SHBA para se të njoftohej pezullimi.

Punonjësi social dhe përgjegjësi i qendrës Jeffrey Andrews shpjegoi se si vendimi i Trump ndikoi tek refugjatët:

Disa kishin dhënë dorëheqjen nga punët e tyre, fëmijët e tyre kishin tërhequr nga shkolla, dhe shtëpia e tyre ishte kthyer tek pronari. Tani janë kthyer në pikën zero, sikurse dita kur mbërritën në Hong Kong për të kërkuar azil.

Shumica e refugjatëve të prekur direkt nga politika e Trump nuk kanë siguruar përsëri vende pune në Hong Kong pas dorëheqjes për t’u përgatitur për largim, tha ai. Dhjetëra refugjatë që ai njeh presin që koha e pritjes së tyre për riatdhesim të zgjatet.

Nga kërkuesit e azilit te riatdhesimi

Më shumë se 15,000 kërkues azili në Hong Kong deri në qershor 2024, sipas organizatës lokale joqeveritare Justice Centre Hong Kong. Ata duhet të kalojnë nëpër procedura të gjata të skanimit dhe vlerësimit të sigurisë para se të shohin një shenjë shprese për riatdhesim jashtë vendit.

Qyteti, megjithatë, nuk jep vendbanim të ri. Kur mbërrijnë në Hong Kong, kërkuesit e azilit mund të paraqesin kërkesa për mosrefoulement me Drejtorinë e Imigracionit të qytetit, e cila vlerëson nëse pretendimet e tyre për frikë nga persekutimi janë të bazuara.

Nëse po, qeveria nuk do t’i refoulë ata nga Hong Kongu. Ajo do t’i referojë rastet e tyre Komisionerit të Lartë të Kombeve të Bashkuara për Refugjatët (UNHCR) për të vendosur statusin e tyre të refugjatit.

Nëse UNHCR i njeh ata si refugjatë, zyrtarët e Hong Kongut do të përpiqen të organizojnë vendbanim të ri, kryesisht në Kanada dhe SHBA, vendet më të mëdha për vendbanim të ri. Vetëm pasi refugjatët të vendosen, ata fitojnë të drejtën për t’u bërë qytetarë të natyralizuar.

“Por vendbanimi i ri nuk është e drejta për refugjatët sipas UNHCR, që do të thotë se nuk është e garantuar,” tha Andrews.

Duke filluar nga mbërritja e tyre në Hong Kong, kërkuesit e azilit presin mesatarisht 10-15 vjet për t’u njohur si refugjatë dhe për t’u vendosur në një vend të tretë, tha punonjësi social.

Peter ishte drejtor shkollor kur u largua nga vendi i tij pas përjetimit të torturës dhe persekutimit politik. Ai mbërriti në Hong Kong në vitin 2016 dhe duhet të priste rreth një vit për t’u njohur si refugjat, gjë që ai e cilësoi si “më të shpejtë relativisht”.

I duhej edhe shtatë vjet të tjerë për t’u vendosur. Ai tha se ishte i entuziazmuar kur UNHCR i tha se SHBA i kishte dhënë azil dhe se Shërbimi i Qytetarisë dhe Imigracionit të SHBA-ve kishte miratuar vendosjen e tij.

Niki Wong, një menaxhere e programit në Branches of Hope, një OJQ e themeluar nga Kisha Vine që shërben refugjatëve dhe kërkuesve të azilit, i tha HKFP se refugjatët kanë përjetuar një kohë pritjeje më të gjatë gjatë viteve të fundit sepse vendet perëndimore e ndërprenë vendosjen e refugjatëve gjatë pandemisë COVID-19.

Megjithatë, sapo programi i vendosjes u kthye në normalitet, ata u goditën nga ndalimi i refugjatëve nga Trumpi.

Wong tha se edhe pse shumica e refugjatëve të drejtuar drejt SHBA-ve që ai njeh mund të gjejnë një vend për të jetuar dhe të vazhdojnë jetën e tyre në qytet, ata ende ndjeheshin të zhgënjyer dhe pa shpresë për shkak të së ardhmes të pasigurt.

Dekada pritjeje

Aimé Girimana, i cili është në Hong Kong për 21 vjet, është një tjetër refugjat afrikano-qendror i prekur nga politika e Trumpit.

Girimana, i cili punon si zyrtar për partneritetet komunitare në Justice Centre Hong Kong, ishte një avokat për të drejtat e njeriut në një vend të Afrikës Lindore.

Ai arriti në Hong Kong në vitin 2004, duke lënë pas gruan dhe fëmijët e tij, për të ikur nga persekutimi politik në vendin e tij. "Siç e dija që jeta ime ishte nën kërcënim, u largova nga zyra ime direkt në aeroport," i tha HKFP-së.

Në atë kohë, UNHCR — jo Departamenti i Imigracionit — ishte përgjegjës për vlerësimin e kërkesave për persekutim në Hong Kong. Girimana tha se i duhej vetëm tre ditë për t'u njohur si refugjat, por pritja për riatdhesim zgjati shumë më gjatë se sa kishte imagjinuar ndonjëherë.

Ai tha se UNHCR kishte vështirësi në gjetjen e azilit të përhershëm për shkak të aktivizmit të tij politik në vendin e tij. Në vitin 2006, UNHCR e caktoi atë për t'u riatdhesuar në Kanada, por autoritetet kanadeze refuzuan.

Derisa në dhjetor 2023 ai mësoi se SHBA kishte zgjeruar programin Welcome Corps, duke lejuar individët privatë të sponsorizojnë refugjatët që njohin dhe t'i mirëpresin ata për t'u riatdhesuar në SHBA nën USRAP.

Girimana arriti me sukses të kontaktojë pesë sponsorizues amerikanë siç kërkohej nga programi. Ai kaloi në intervistën e parë në tetor dhe po priste për intervistën përfundimtare kur Trump njoftoi pezullimin e USRAP, përfshirë Welcome Corps. Ai tha,

Si një qenie njerëzore, jeta juaj është gjithmonë e varur nga të tjerët. Është thjesht kështu që kushdo mund të vendosë për jetën tuaj.

Megjithatë, Girimana, i cili është në të 60-at, është mirënjohës që ka një punë në Hong Kong që i lejon të punojë me komunitetin e refugjatëve. I duhen vite për të arritur aty ku është sot.

“Është detyra ime”

Kur arriti në Hong Kong, Girimana gjeti të vështirë të mbështeste veten sepse refugjatët dhe kërkuesit e azilit nuk lejohej të punonin. Ai mori iniciativën për të mbledhur ushqime, rroba dhe pajisje elektrike për të ndihmuar familjet e refugjatëve dhe kërkuesve të azilit.

Ai gjithashtu punoi me ligjvënës dhe foli në seancat e Këshillit Legjislativ për të ngritur ndërgjegjësimin.

Girimana kujtoi se në vitet e tij të hershme në Hong Kong, refugjatët dhe kërkuesit e azilit ose trajtoheshin sikur ishin të padukshëm ose përballeshin me paragjykime. “Paragjykimi [kundër] refugjatëve ishte shumë i keq. Njerëzit nuk kishin asnjë ndërgjegjësim për refugjatët dhe mendonin se refugjatët ishin të njëjtë me imigrantët ekonomikë,” tha ai.

Pa të drejtë ligjore për të punuar, shumica e refugjatëve dhe kërkuesve të azilit mbështeten në një ndihmë mujore që qeveria filloi të jepë vetëm në vitin 2006.

Në vitin 2014, qeveria rriti ndihmën, duke dhënë një kërkues azili ose refugjat të rritur gjithsej HKD 3,200 deri në HKD 3,420 (USD 408 deri në USD 436) në ndihmë mujore — HKD 1,500 për qira, HKD 300 për shërbime publike, HKD 200 deri në HKD 420 për transport, dhe HKD 1,200 në kupona ushqimore — plus një depozitë qiraje prej HKD 3,000. Shumat nuk janë ndryshuar që nga ajo kohë. Për referencë, niveli i varfërisë në Hong Kong u shënua në HKD 4,400 në muaj që nga viti 2020.

Në vitin 2010, Girimana ishte ndër katër refugjatët dhe një kërkues azili që paraqitën një rishikim gjyqësor të të drejtës së tyre për të punuar në Hong Kong. Ata humbën në Gjykatën e Posaçme dhe në Gjykatën e Apelit në 2011 dhe 2012, përkatësisht.

Rasti përfundimisht shkoi në Gjykatën e Apelit të Fundit. Gjykata më e lartë vendosi në 2014, duke mbajtur vendimet e gjykatave të mëparshme se refugjatët nuk kanë të drejtë kushtetuese për punë, por kanë një "leje diskrecionale" të dhënë nga drejtori i Departamentit të Migracionit.

Në vitin 2013, Girimana mori punën e tij të parë në Hong Kong. Kjo vendosi një precedent, duke lejuar refugjatët me një ofertë pune të aplikojnë për leje për të punuar nga Departamenti i Migracionit.

Uzma Naveed, një refugjat nga një vend në Azinë e Jugut, është duke punuar si koordinator i diversitetit dhe përfshirjes në Qendrën për Refugjatët për gati dy vjet.

Ajo i tha HKFP-së se ajo mbërriti në Hong Kong 10 vjet më parë me burrin dhe fëmijën e saj pasi përndjekja fetare i detyroi ata të iknin nga vendi i tyre. Jeta e tyre ndryshoi papritur, nga një ekzistencë e rehatshme e mesme në të jetuar duke u mbajtur me duar.

Uzma u njoh si refugjate në vitin 2023 pas kalimit të një procesi të gjatë kontrollesh për tetë vjet, në thelb — në fjalët e saj — “përsëritja e traumës përsëri dhe përsëri”. Ajo dhe familja e saj po presin ende për riambjettimin nga UNHCR.

Megjithatë, me pezullimin e USRAP, ajo nuk sheh shumë shpresë në të ardhmen e afërt për të gjetur një shtëpi të përhershme.

Në Qendrën për Refugjatët, ajo organizon aktivitete, duke përfshirë gatimin, qepjen, jogën dhe basketbollin, për refugjatët dhe kërkuesit e azilit për të ndërtuar “një shtëpi larg shtëpisë”.

“Çdo refugjat ka një lloj depresioni. Askush nuk po jeton një jetë të mirë”, tha Uzma, në të 30-at e saj.

Për refugjatët dhe kërkuesit e azilit – shumë prej të cilëve jetojnë në njësi të ndara – njohja e të tjerëve me përvoja të ngjashme mund të jetë fuqizuese, shtoi ajo.

Në fillim të shkurtit, katër OJQ amerikane paraqitën një padi kundër ndalimit të refugjatëve të Trump dhe ndalimit të financimeve për ndihmën humanitare për refugjatët.

Më 15 maj, një gjykatës federal urdhëroi administratën Trump të “menjëherë” riatdhesonte rreth 160 refugjatë që ishin planifikuar të udhëtonin drejt SHBA-së më 3 shkurt ose para kësaj date. Për 120,000 refugjatë të tjerë “që kishin organizuar dhe konfirmuar udhëtimin” drejt SHBA-së pas 3 shkurtit, gjykata do të emëronte një zyrtar për të ndihmuar në kryerjen e një rishikimi në rast pas rasti.

Megjithatë, deri më 24 maj, administrata Trump ende nuk ka ndërmarrë asnjë veprim.

Peter nuk është i sigurt për riatdhesimin e tij, duke thënë se kjo varet nëse SHBA do të heqë ndalimin.

Ndërkohë, paragjykimet kundër kërkuesve të azilit dhe refugjatëve vazhdojnë të ekzistojnë. Disa ligjvënës të Hong Kongut ende flasin për “refugjatë të rremë” të cilët ata pretendojnë se kryejnë krime dhe shpenzojnë shpenzimet publike — akuza që aktivistët i quajnë “raciste” dhe “xenofobe”.

Pavarësisht jetesës në limbo, Girimana është i vendosur të vazhdojë të ngritë ndërgjegjësimin publik. Ai tha:

Është detyra ime kur ikja nga vendi im. Ju mund t’i fajësoni sistemit [të vlerësimit të refugjatëve], por mos i fajësoni ata njerëz që kërkojnë siguri si refugjatë.