Rishikimi i Picnic at Hanging Rock pas 50 vjetësh: një portret i paqëndrueshëm i vendit, heshtjes dhe zhdukjes

Picniku i Peter Weir-it në Hanging Rock, i lëshuar 50 vjet më parë, mbahet mend për atmosferën e tij të frikshme dhe historinë misterioze. Por nën bukurinë e tij të shëmtuar, filmi sfidon idenë e kontrollit kolonial mbi peizazhin australian.

Guri bëhet një vend që refuzon të shpjegohet ose të pushtohet nga logjika evropiane.

Kjo tension midis tokës dhe fuqisë koloniale ende ka rëndësi sot. Dështimi i referendumit për Zërin Indigen për në Parlament tregon se sa i ndarë mbetet Australia mbi çështjet e pajtimit dhe sovranitetit indigjen.

Rishikimi i Picnic at Hanging Rock në vitin 2025, na lejon të vlerësojmë filmin si një portret shqetësues i vendit, heshtjes dhe zhdukjes.

Përçarje dhe paqartësi

Picnic at Hanging Rock tregon historinë e një grupi vajzash të shkollës private dhe mësuesve të tyre që vizitojnë Hanging Rock pranë mëngjesit të Shën Valentinit në vitin 1900. Gjatë ekskursionit, tre nxënëse dhe një mësuese zhduken misteriozisht.

Asnjë shpjegim i qartë nuk jepet kurrë, gjë që shqetëson të dy personazhet dhe audiencën. Misteri shkakton histeri, skandal dhe një rrëzim të ngadaltë të rendit në Kolegjin Appleyard.

Ndërsa kërkimi për përgjigje vazhdon, filmi refuzon të ofrojë zgjidhje, duke thelluar ndjenjën e shqetësimit dhe paqartësisë.

Bazuar në romanin e Joan Lindsay të vitit 1967, historia kapte imagjinatën publike me bukurinë e saj të shëmtuar dhe misterin e papërgjigjur. Audiencat ishin të obsesionuara me atë nëse ishte bazuar në ngjarje të vërteta (nuk ishte).

Filmi u bë një pikë referimi e Valës së Re Australiane, një lëvizje e viteve 1970 që rinovoi industrinë kombëtare të filmit me tregime artistike të guximshme dhe fokus në tema unike australiane.

Me pamjet e saj poetike, muzikën e mbingarkuar dhe ambientin kolonial, filmi doli për të krijuar një atmosferë më shumë sesa aksion. Audiencat ishin të të magjepsura dhe të zhgënjyera nga mungesa e përfundimit, dhe fitoi një ndjekje kultike, sidomos mes shikuesve të tërhequr nga atmosfera e saj gotike dhe misteri i ngadalshëm që digjet.

Misteri i peizazhit

Ngannelong, i njohur gjithashtu si Hanging Rock, është një formacion vullkanik i dukshëm në veri-perëndim të Melburnit. Për popullsitë Dja Dja Wurrung, Woi Wurrung dhe Taungurung të Kombit Kulin është një vend shumë i rëndësishëm kulturor dhe shpirtëror.

Misteri i Lindsay dhe Weir për vajzat e shkollës të bardha që zhduken mistershëm qëndron mbi trauma më të vjetra dhe më të thella – ato të shpronësimit dhe largimit të detyruar të popujve indigjenë nga tokat e tyre.

Ndërsa filmi duket si një ëndërr dhe i mrekullueshëm, shenjtëria e Ngannelong sfidon këtë pamje romantike, duke na kujtuar se toka mbart historitë dhe historinë e vet.

Ajo nuk harron.

Picniku në Hanging Rock mund të shihet si një histori e fuqishme rreth frikës dhe pasigurisë koloniale. Zhdukja e papritur e vajzave të shkollës luan me idenë se mendimi dhe logjika evropiane nuk mund ta kuptojnë plotësisht ose ta zotërojnë peizazhin australian.

Kur shikohet përmes kësaj lente, historia zbulohet se sa e brishtë është kolonializmi. Filmi fton shikuesit të mendojnë ndryshe për identitetin e Australisë, duke sugjeruar se peizazhi vetë kujton të kaluarën dhe reziston aktivisht ndaj historiave që kolonizatorët kanë tentuar t’i tregojnë për të.

Fuqi të brishta

Filmi kundërvihen botës të pastër të Kolegjit Appleyard – e cila përfaqëson rendin kolonial, të ndërtuar mbi privilegjin e bardhë dhe britanikërinë – kundrejt peizazhit të papërshkrueshëm dhe të pashpjegueshëm të Ngannelong.

Vajzat përfaqësojnë feminitetin e bardhë, të destinuar të sjellë kulturë dhe kontroll. Kur ato zhduken, është sikur toka refuzon këto ideale koloniale.

Zhdukja e tyre zbërthen rendin e shkollës, duke ekspozuar sa e brishtë është fuqia koloniale në të vërtetë. Ajo sugjeron një krizë më të thellë nën sipërfaqe.

Kinematografia e Russell Boyd është kyçe për atmosferën shqetësuese të filmit. Ndriçimi i ndryshueshëm dhe këndet e çuditshme krijojnë një ndjenjë pasigurie. Pema nuk është vetëm sfond, ajo është sfiduese. Kjo përshtatet me "kinemanë ekologjike\", ku natyra ka zërin e saj.

Në Picnic at Hanging Rock, toka shpesh e mbivendos njerëzit. Ajo refuzon të jetë e kontrolluar ose e shpjeguar nga idetë koloniale.

Plagosjet historike

Picnic at Hanging Rock është pjesë e Gothic Australian: letërsia dhe filmat që eksplorojnë pjesët e errëta të historisë së Australisë. Emëruar sipas letërsisë gotike evropiane të shekullit të 18-të dhe 19-të, këto histori australiane të shekullit të 20-të shpesh shprehin ankthin, dhunën dhe dislokimet e çuditshme të kolonizimit dhe peizazhit natyror me të cilët këta kolonizatorë u përballën.

Në këtë traditë gotike australiane, Picnic at Hanging Rock përdor frikën dhe misterin për të eksploruar plagët e thella shoqërore dhe historike. Këto ndjenja të paqëndrueshme ende formësojnë mënyrën se si Australia e sheh veten.

Identiteti kombëtar i Australisë bazohet në heshtje dhe zhdukje. Si vajzat shkollore të munguara, subjekti kolonial është i humbur – i pasigurt se kujt i përket dhe se kujt historia ka rëndësi.

Picnic at Hanging Rock mbetet i fuqishëm edhe sot, veçanërisht në dritën e diskutimeve të vazhdueshme rreth sovranitetit dhe pajtimit të popullit indigjen në Australi. Misteri i filmit nuk zgjidhet kurrë, duke detyruar shikuesit të qëndrojnë me atë që nuk thuhet.

Toka nuk është diçka e zbrazët ose pasive, por e gjallë. Ajo është një forcë që kujton dhe reziston.

Edhe pas 50 vjetësh, filmi vazhdon të shqetësojë, jo vetëm përmes bukurisë së tij të frikshme, por edhe duke sfiduar mënyrat koloniale të menduarit dhe duke na kujtuar se sovraniteti vazhdon – edhe nëse nuk është gjithmonë i dukshëm.