Të thella personale, urgjentisht komunitare: Gratë hebreje australiane reflektojnë mbi jetën pas 7 tetorit

Ruptured është një antologji në kohë dhe e fuqishme që eksploron përvojat e thyerura të 36 grave hebreje në Australi pas sulmeve të Hamasit më 7 tetor 2023 dhe luftës së pasueshme në Gaza. Titulli është i ndritshëm dhe i tmerrshëm në thjeshtësinë e tij.

Çdo zë përballet me valët e shokut të ngjarjeve të fundit, të cilat – siç shënojnë redaktorët Lee Kofman dhe Tamar Paluch – hedhin një hije “të mbështjellë me gjurmën e pashmangshme të traumës ndërgeneracionale”.

Ky libër nuk është vetëm një kronikë e dhimbjes dhe trazirave, por një dëshmi e forcës dhe rezistencës që çdo grua tregon në përpjekjen për të ruajtur ndjenjën e identitetit dhe përkatësisë në Australi bashkëkohore.

---

Rishikim: Ruptured: Jewish Women In Australia Reflect on Life Post-October 7 – bashkë-redaktuar nga Lee Kofman & Tamar Paluch (Schwartz Books)

---

Në Australi, ku hebrenjtë gjithmonë kanë ndjerë se janë një pjesë integrale e shoqërisë, antisemitizmi është rritur tre herë më shumë që nga 7 tetori. Një në pesë australianë tani mbajnë qëndrime antisemitike, raportojnë redaktorët, niveli më i lartë në vendet e Anglosferës.

Ruptured nxjerr në pah një tapetë perspektivash, reflektimet e saj janë të thella personalisht dhe urgjente komunitare. Zërat e saj kalojnë brez pas brezi, duke përfshirë emigrantë nga ish-Bashkimi Sovjetik dhe Izraeli, gratë queer, gratë e trashëgimisë së përzier, mbijetueset e Holokaustit të breznive të dytë dhe gratë, si unë, të cilat janë prej familjesh që kanë jetuar në Australi për breza.

Gjithçka ndryshoi

Përfshirësit përfshijnë gazetarë si ish-shkrimtari i The Age, Julie Szego, Rachelle Unreich, e cila shkroi për përvojën e nënës së saj që mbijetoi Holokaustin në një libër të vitit 2023 dhe kolumnistin e Sunday Life, Kerri Sackville.

Ka akademike ligjore Kim Rubinstein dhe shkencëtare politike Kylie Moore-Gilbert, një specialiste në Lindjen e Mesme dhe ish-burgosje politike në Iran. Gjithashtu ka një rabinë, autorë të librave të recetave, psikoterapistë, edukatorë, muzikanten Deborah Conway dhe artistë si Nina Sanadze.

“Efekti i 7 tetorit duket se është ndjerë nga çdo hebre,” shkruan avokate Melinda Jones.

Eseja e Kofman, Shkrimi në një kohë lufte, kupton këtë seriozitet. Ajo rrëfen se si ndryshoi jeta e saj kur Izraeli u pushtua, dhe shkatërrimi në Gaza filloi:

Atëherë gjithçka – gjithçka – në jetën time të pjesshëm të liruar, kryesisht të plotësuar ndryshoi … Dhe nuk mund të shkruaja më.

Nuk ishte barbaria e Hamasit ose vuajtja palestineze që e heshti – ajo gjithmonë shpresonte se shkrimi i saj mund të sillte dritë në një botë të errësuar. Ajo u trondit nga “shqetësimi i antisemitizmit nga elitë shumë të arsipuara, progresive të Australisë, duke përfshirë shumë shkrimtarë […] të cilët librat e tyre mbushin raftet e studimit tim”. Ajo shton, “ishte një shok i mendjes të kuptosh se njerëzit që jetojnë dhe marrin frymë me fjalë […] mund të jenë kaq selektivë për vuajtjen.”

Psikiatrja dhe psiko-terapistja Lynette Chazan përsërit këtë frikë ekzistenciale: “Ekzistenca jonë” si hebrenj “është përsëri në lojë”. Si një profet modern, ajo pyet: A është shkatërrimi i Izraelit i veshur me të drejtat e njeriut, “fetiçizmi i fshehtë i botës?”

Ndërsa lufta është padyshim katastrofike për palestinezët e pafajshëm në Gaza, Kofman argumenton se në Australi, empatia për hebrenjtë ka shkrirë nën maskën e ndjenjës anti-Israel. Miqtë e saj në të majtë, ajo shkruan, ishin më të përqendruar në

demonizimin e Izraelit dhe ‘Zionistët’ – që do të thotë hebrenjtë që afirmojnë të drejtën e Izraelit për ekzistencë. Që do të thotë për gati 80% të hebrenjve australianë sipas vlerësimeve konservatore.

‘Një jetë e dyfishtë’

Ky antologji trajton me ndjeshmëri tema të përsëritura, duke përfshirë heshtjen, alienimin, tronditjen, tmerrin, racizmin dhe urrejtjen e egër anti-hebraike. Çdo autor shkruan për të jetuar atë që këshilltari i dhimbjes dhe traumat Irena Zilberman e quan “një jetë e dyfishtë”.

Rrëshqitja nëpër rrjetet sociale më 7 dhe 8 tetor, duke zbuluar të vërteta të tmerrshme. Trupi i pothuajse i zhveshur dhe i vdekur i qytetarit gjerman-izraelit 23-vjeçar Shani Louk, tërhequr nga festivali muzikor Nova, në prapa të një kamioni të ngarkuar me mallra. Julie Szego dhe Deborah Conway përshkruajnë mosbesimin e tyre më 9 tetor, kur thirrjet në një tubim në para Opera së Sidneit, përfshiheshin “Ku janë hebrenjtë” dhe “f…k hebrenjtë.”

Videoja Bodycam e trupave të mutiluara, përdhunuar, të shpërndara dhe të djegura nga festivali i muzikës Nova vazhdojnë të dalin. Arkitekte e brendshme dhe shkrimtare Kate Lewis shkruan për Eshkol, një qytet i vogël pranë Rripit të Gazës, ku jetojnë pjesë të familjes së saj australiane. Banorët e tij, si ata në kibbutzët pranë, u u dogjën nga “paimagjinueshmëri e papërballueshme në njerëzore, të shpërndarë dhe të vrarë”. Të djegur gjallë.

Zilberman zbulohet se xhaxhai dhe tezes së saj u vranë në Ofakim, pranë Gazës. Ajo përshkruan vetminë e saj kur vazhdon të shohë miq për të cilët këto mizori kanë pak ndikim. Ndjenja e izolimit dhe dëshpërimit të ngjashëm ndjehet nga shumë prej këtyre shkrimtarëve kur miqtë jo-hebrenj pranë, jo shumë të afërt, thonë pak ... ose aspak. Szego vëren, “Fillimisht është heshtja,” nga ata që dikur konsideroheshin miq dhe pastaj “heshtje nga shokët dhe njerëzit ‘të mirë’”.

Autorët shkruajnë për përpjekjet e tyre për të mësuar sa më shumë për Izraelin. Psikoanalisti, terapisti i artit dhe artistja Julia Meyerowitz-Katz e quan këtë moment “ kundër Heshtjes”. Simonne Whine, themeluesja e lëvizjes së aktivistëve të bazës të identitetit hebre J-United, shkruan “është pjesë e përkushtimit tim në rritje për të luftuar aktivisht urrejtjen”, për të përpjekur të “krijojë kuptim nga e gjithë kjo”. Ajo vazhdon:

mbi shtratin tim u bë një fushë beteje me shënime të ngjitshme dhe pjesë të theksuara […] Sa më shumë lexoj, aq më shumë kuptoj se asgjë nga kjo nuk ishte e re.

Kundër Heshtjes

Këto gra lexojnë të njëjtat libra që lexova unë: Izrael: Një Udhëzues i Thjeshtë për Vendin më të Keqkuptuar në Tokë nga prodhuesja izraelite Noa Tishby dhe ish-aktivistja palestineze Mossab Hasan Yousef Bir i Hamasit.

Ose ata dëgjuan podkastin e ish-zyrtarit të Departamentit të Mbrojtjes të SHBA-së, kolumnistit dhe shkrimtarit Dan Senor, Thërras Më Kthe dhe podkastin nga filozofi dhe gazetar izraelit Yossi Klein Halevi, prodhuar nga Instituti Shalom Hartman. Ose ata zbuluan gazetarin kryesor izraelit Nadav Eyal, kryetari i Lëvizjes Izraelite për Liri të Informacionit, në podkastin e Senorit.

Të gjithë jemi të detyruar të mendojmë për reziliencën tonë si hebrenj përballë urrejtjes të vazhdueshme dhe të fortë. Ndihet si një kujtim i rrezikut të përballuar në Gjermaninë e viteve 1930, ku dyqanet hebreje u vandalizuan dhe shenjat antisemite u parakaluan nëpër rrugë. Aktorja Dena Amy Kaplan vëren: “ne, si hebrenj, jemi më të fortë dhe më të afërt se kurrë.” Shkrimtari, regjisorja dhe muzikantja Galit Klas shqetësohet, “Kush do të fshehë vajzën time?”

Julie Szego reflekton mbi mosbesimin që ndjejnë shumë hebrenj australianë kur lexojnë një letër të hapur në Overland të publikuar “gati dy javë pas sulmeve, gati një javë pas pushtimit tokësor izraelit në Gaza […] duke dënuar ‘krimet lufte të kryera nga Izraeli në genocidin e vazhdueshëm kundër popullit palestinez’.”

Peticione të ngjashme dhe letra të hapura janë shfaqur në rrjete sociale dhe në publikime si Sydney Review of Books. Sipas Szego, peticionerët injorojnë disa çështje kritike. Ajo shkruan se ata nuk përmendin pengjet, ata injorojnë ose “kontekstualizojnë” ngjarjet e 7 tetorit, as nuk pranojnë përdorimin e mbrojtësve njerëzorë nga Hamas. Ashtu siç shkruan, ata nuk përmendin Iranin, një mbështetës kryesor i Hamas. Pritshmërisht, nënshkruesit përfaqësojnë individë të shquar nga letërsia, arti, akademia dhe grupet e të drejtave të njeriut.

Mësuesja e shkollës së mesme Siana Einfeld spekullon, pasi dokumentoi urrejtjen në lagjen e saj veriore të Melburnit, nëse qyteti i saj është i sigurt për hebrenjtë më, kur slogane antisemitike, bojkotimi i bizneseve dhe artistëve hebreë, dhe madje dhuna ndaj hebrejve dhe vendeve hebraike është bërë norma e re.

Shkruesja dhe konsulente e komunikimeve korporative Jessica Bowker përmend anën e argjendtë të rritjes së reziliencës dhe mëshirës që nga 7 tetori. Ajo ka kërkuar miq hebre dhe “ata që ndjejnë empati për pozitive të 7 tetorit” – duke u bërë, në fjalët e Deborah Conway dhe gazetarit të politikës së jashtme të New York Times, Bret Stephens, “më hebreje”. A është sfida, siç mëson Rabbi Jacqueline Ninio, të mbash shpresën?

Kush duhet të lexojë këtë libër?

Kjo antologji vjen vetëm disa javë pasi përfaqësuesja e veçantë e antisemitizmit të Australisë, Jillian Segal, prezantoi planin për luftimin e antisemitizmit. Arritja e saj e përshtatshme më shtyn të pyes: kush duhet të lexojë këtë libër?

Cdo kush që është i interesuar për mënyrën se si ndjehen gratë hebreje tani, në vendin tonë “fatlum”. Mendoj se duhet ta lexojnë gratë – përfshirë akademikët, krijuesit dhe majën letrare që duhet të dinë më mirë – ato që mohojnë agjencinë hebreje, që mendojnë se e dinë më qartë se bashkëautorët e kësaj antologjie se çfarë do të thotë të jesh “i tjetërsuar”. Nuk po mbaj frymë.

A ekzistojnë libra të ngjashëm të shkruar ndonjëherë tjetër në botë? Nuk mendoj. Siç thotë Einfeld, ajo jeton në një vend ku ende beson se “bashkëjetesa [me bashkëqytetarët jo hebrejë] është e mundur”.

Ky libër është një kontribut i madh për atë aspiratë.