Dy spacecraft fluturojnë në linjë të saktë për të imituar një hëne diellore, kapin një pamje mbresëlënëse dhe testojnë teknologji të re

Gjatë një eclipse diellor, astronomët që studiojnë heliofizikën janë në gjendje të studiojnë korona e Diellit – atmosferën e jashtme – në mënyra që nuk mund t’i bëjnë në asnjë kohë tjetër.

Pjesa më e ndritshme e Diellit është aq e ndritshme sa që bllokon dritën e dobët nga korona, kështu që ajo është e padukshme për shumicën e instrumenteve që përdorin astronomët. Përjashtimi është kur Hëna bllokon Diellin, duke krijuar një hije mbi Tokë gjatë një eclipse. Por si një astronom, e di që eclipse janë të rralla, zgjatin vetëm disa minuta, dhe janë të dukshme vetëm në rrugë të ngushta përgjatë Tokës. Pra, studiuesit duhet të punojnë shumë që të arrijnë të vendosin pajisjet e tyre në vendin e duhur për të kapur këto ngjarje të shkurtra dhe të rralla.

Në kërkimin e tyre për të mësuar më shumë rreth Diellit, shkencëtarët e Agjencisë Hapësinore Evropiane kanë ndërtuar dhe lansuar një sondë të re e cila është projektuar posaçërisht për krijimin e eclipseve artificiale.

Njihuni me Proba-3

Kjo sondë, e quajtur Proba-3, punon sikur një eclipse diellor i vërtetë. Një anije kozmike, e cila është rreth rrotullues kur shihet nga përpara, rrotullohet më afër Diellit, dhe detyra e saj është të bllokojë pjesët e ndritshme të Diellit, duke vepruar si Hëna do të vepronte në një eclipse të vërtetë. Ajo krijon një hije mbi një sondë të dytë që ka një kamerë të aftë për të fotografuar eclipse-in artificiale që rezulton.

Të dy anijet kozmike që fluturojnë në mënyrë të pavarur por në një mënyrë që njëri prej tyre hedh një hije mbi tjetrin është një detyrë sfiduese. Por misionet e ardhshme varen nga shkencëtarët që të kuptojnë se si të bëjnë këtë teknologji të koreografisë së saktë të funksionojë, dhe kështu Proba-3 është një provë.

Kjo teknologji po ndihmon të hapë rrugën për misione të ardhshme që mund të përfshijnë satelitë që lidhen me dhe deorbitojnë satelitë të vdekur ose teleskopë të fuqishëm me instrumente të vendosura larg pasqyrave të tyre kryesore.

Përfitimi anësor është se studiuesit praktikojnë duke bërë fotografi të rëndësishme shkencore të koronës së Diellit, duke u lejuar të mësojnë më shumë rreth Diellit në të njëjtën kohë.

Një sfidë e madhe

Të dy satelitët e lançuar në vitin 2024 dhe kanë hyrë në orbita që afrohen sa më afër Tokës, vetëm 372 milje (600 kilometra) – që është rreth 50% më larg nga Hëna se Stacioni Ndërkombëtar i Hapësirës – dhe arrijnë më shumë se 37,282 milje (60,000 km) në pikën më të largët, rreth një e gjashta e rrugës drejt Hënës.

Gjatë kësaj orbite, satelitët lëvizin me shpejtësi mes 5,400 milje në orë (8,690 kilometra në orë) dhe 79,200 mph (127,460 kph). Në shpejtësinë më të ulët, ata vazhdojnë të lëvizin mjaft shpejt për të shkuar nga Nju Jorku në Filadelfia brenda një minuti.

Ndërsa fluturojnë me atë shpejtësi, ata mund të kontrollojnë veten automatikisht, pa ndihmën e një njeriu, dhe fluturojnë 492 këmbë (150 metra) larg – një distancë më e gjatë se gjatësia e një stadiumi futbolli tipik – duke ruajtur gjithashtu pozicionet e tyre të sinkronizuara në rreth një milimetr.

Ata kishin nevojë të mbajnë atë model të saktë fluturimi për orë të tëra për të bërë një fotografi të koronas së Diellit, dhe e bënë atë në qershor 2025.

Misioni Proba-3 po ashtu studion motin hapësinor duke vëzhguar grimcat me energji të lartë që Dielli nxjerr në hapësirë, ndonjëherë në drejtim të Tokës. Mot i hapësirës shkakton aurorën, e njohur gjithashtu si dritat veriore, në Tokë.

Ndërsa aurora është e bukur, stuhitë diellore gjithashtu mund dëmtojnë satelitët në orbitë rreth Tokës. Shpresa është që Proba-3 do të ndihmojë shkencëtarët të vazhdojnë të mësojnë rreth Diellit dhe më mirë të parashikojnë ngjarjet e rrezikshme të motit hapësinor në kohë për të mbrojtur satelitët e ndjeshëm.