Burri i lideres së opozitës bjelloruse lirohet nga burgu

Syarhey Tsikhanouski ishte një nga 14 të burgosurit politikë të liruar nga regjimi

Origjinalisht publikuar në Global Voices

Konferenca për shtyp e Syarhey Tsikhanouski. Pamje nga videoja në YouTube nga kanali TV Rain YouTube. Përdorim i drejtë.

Më 21 qershor 2025, Syarhey Tsikhanouski, figura e shquar e opozitës bjelloruse dhe aspiranti për president në vitin 2020, u lirua papritur nga burgu, pesë vjet pasi u burgos nga regjimi i Alyaksandr Lukashenka. Tsikhanovsky është burri i lideres aktuale të opozitës bjelloruse Sviatlana Tsikhanouskaya, e cila u fut në garë për të zëvendësuar atë pasi u arrestua, dhe sipas vëzhguesve të zgjedhjeve, fitoi zgjedhjet presidenciale të 2020. Protesta masive ndodhën kur ajo nuk u shpall fituese, dhe regjimi forcoi represionet. Që prej ajo jeton në Lituani dhe drejton një zyre alternative të opozitës.

Në një deklaratë në X, ministri i jashtëm lituanez tha 14 të burgosur politikë janë liruar dhe po marrin kujdes në Lituani. Si Sipas Zerkalo, ndër ata të liruar janë pesë të burgosur politikë bjellorusë dhe një i burgosur politik me dy shtetësi. Media opozitare ka ofruar listën e mëposhtme:

Syarhey Tsikhanouski: Ish kandidat presidencial në zgjedhjet e vitit 2020 dhe krijues i kanalit YouTube A Country for Life. Ai u ndalua më 29 maj 2020, në Grodno gjatë një picketi për mbledhjen e nënshkrimeve për nominimin e Sviatlana Tsikhanouskaya. Në dhjetor 2021, Tsikhanovski u dënuar me 18 vjet në një kolonë të sigurisë së lartë. Që nga 9 marsi 2023, ai ishte mbajtur pa kontakt.

Natallia Dulina: Ish asistente profesore në Departamentin e Gjuhës Italiane në Universitetin Shtetëror të Minskut (MSLU). Ajo u ndalua në tetor 2022 për pjesëmarrje në protesta. Nën nenin 342 të Kodit Penal (organizimi dhe përgatitja e veprimeve që shkelin rëndë rendin publik, ose pjesëmarrje aktive në to) dhe nenin 361-4 (ndihma për aktivitet ekstremist), ajo u dënuar me tre vjet e gjysmë burg.

Ihar Karney: Ish gazetari i Radio Svaboda dhe bloger. Ai u akuzua për “pjesëmarrje në një grup ekstremist” nën Nenin 3 të Neni 361-1 të Kodit Penal. Ai mori një dënim prej tre vjetësh dhe dhjetë muaj burg.

Halina Krasnyanskaya: Aktiviste e diasporës bjelloruse në Suedi; mban shtetësi suedeze. U ndalua në pranverën e 2023 gjatë një vizite në Bjellorusi, Ajo u akuzua nën Nenën 361-3 (pjesëmarrje ose përgatitje për pjesëmarrje nga një qytetar bjellorus në armiqësi në territorin e një shteti të huaj pa autorizim shtetëror) dhe u dënuar me pesë vjet burg.

Kiryl Balakhonau: Një nga pesë anëtarët e grupit të mbyllur të bisedës Union of the Belarusian National Shield, të cilët u raportuan nga Ministria e Brendshme në fillim të nëntorit 2022. Në atë kohë 19 vjeç, Balakhonau u akuzua për krijimin e një organizate ekstremiste dhe ndihmën për aktivitete ekstremiste. Ai u dënuar me tre vjet e gjysmë burg.

Akihiro Haevski-Hanada: Aktivist i lëvizjes anarkiste. Ai u ndalua më 12 gusht 2020 dhe u akuzua nën 13 nene, duke përfshirë organizimin e trazirave masive, krijimin e një organizate ekstremiste, dhe përgatitjen për të marrë pjesë në trazira masive. Ai u dënuar me 15 vjet dhe nëntë muaj burg.

Sergei Sheleg: Drejtues i kompanisë farmaceutike i dënuar me tetë e gjysmë vjet burg, pasi u gjet fajtor për financimin e aktiviteteve ekstremiste. Ai gjithashtu u shtua në listën zyrtare të “terroristëve.”

Liberimi i Tsikhanousky, sipas këshilltarit të lartë të Sviatlana Tsikhanouskaya, Franak Viačorka, ishte rezultat i angazhimit diplomatik të gjerë dhe afatgjatë të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara. Viačorka konfirmoi që zyra e Tsikhanouskaya kishte mbajtur dialog të rregullt me Departamentin e Shtetit të SHBA-së, zyrtarë të ambasadës, dhe agjenci të tjera të SHBA-së, shpesh duke mbajtur komunikime disa herë në javë.

“Kjo ka qenë një proces i vazhdueshëm,” shpjegoi Viačorka në një interview me Zerkalo:

Liberimi i të burgosurve politikë është diçka që vazhdimisht e avokojmë. Amerikanët e morën këtë përgjegjësi diplomatikisht, dhe vepruan sepse ne dhe të tjerë në lëvizjen demokratike u shtynë për këtë.

Megjithatë, vendimi përfundimtar për atë që do të lirohej mbetej te Minsk. Emrat nuk u konfirmuan deri në momentin e fundit. “Ne shpresonim që të liroheshin 10 deri në 20 të burgosur politikë, por lista përfundimtare nuk ishte e sigurt deri në fund,” tha Viačorka. “Regjimi ndryshon rregullat në minutën e fundit. Këtë herë, ata u fokusuan tek ata me dy shtetësi ose lidhje me median ndërkombëtare.”

Të burgosurit politikë u falën nga Lukashenka në kërkesë të presidentit të Shteteve të Bashkuara. “Vendimi për të liruar Tsikhanouski u mor nga presidenti vetëm për arsye humane, me qëllim të ribashkimit të familjes,” tha sekretarja e shtypit të Lukashenkës, Natallia Eismont, raportet e Belsat.

Pavarësisht lirimit të profilit të lartë, processi përmbante shumë pasiguri deri në fund. Viačorka pranoi se mundësia e lirimit të Tsikhanouski dukej aq e pamundur sa që “deri dje ose para dje, ne madje nuk e diskutonim atë.”

“Po prisnimë të tjerë,” shtoi ai. “U isha i sigurt Ihar Losik do të lirohej — madje erdha duke veshur një këmishë me portretin e tij. Por ai nuk ishte në listë.”

Viačorka vuri re në dukje se ndërsa zyra gjithmonë avokon për lirimin e të të gjithë të burgosurve politikë, vendimet përfundimtare janë të diktuara nga regjimi. “Ne mund të propozojmë emra, por në fund, ata zgjedhin. Dhe shpesh, ata zgjedhin ata me dukje ndërkombëtare ose lidhje të huaja.”

Tsikhanouski, dikur një youtuber i njohur që përdorte platformën e tij për të zbuluar korrupsionin dhe për të amplifikuar zërat e qytetarëve, mund të rifillojë gjithashtu punën e tij mediatike. “Ne kemi nevojë për zëra të fuqishëm kombëtarë, dhe Syarhey ishte një nga më të fuqishmit,” tha Viačorka. “Mendoj se ai do të vazhdojë atë që po bënte më parë — ndoshta edhe më mirë.”

Belsat raportoi se Tsikhanouski vetë pranoi gjatë konferencës për shtyp:

Ka shumë plane. Por unë nuk kam ndërmend të përfshihem në aktivitetet e zyrës së [Sviatlana Tsikhanouskaya]. Liderja e opozitës është Sviatlana Tsikhanouskaya — nuk kam ndërmend të bëj ndonjë pretendim.

Pavarësisht kësaj lirimi të nivelit të lartë, mbetet e paqartë nëse reformat më të gjera ose koncesionet janë në horizont. Delegacioni i SHBA-së ka mbetur i heshtur për shkallën e plotë të negociatave me Lukashenko. “Ne dimë vetëm atë që ka të bëjë me të burgosurit politikë,” tha Viačorka. “Ne nuk kemi dëgjuar për rezultatet e tjera ose nëse çështje si Ukraina u diskutuan.”

Megjithatë, për forcat demokratike, lirimi përfaqëson një fitore simbolike dhe një kujtesë e fortë se shumë të tjerë mbeten të burgosur padrejtësisht. “Duhet të vazhdojmë të luftojmë,” tha Tsikhanouski. “Nëse keni pritur një shenjë — kjo është ajo.”