Çfarë do të ndodhte në Spanjë nëse nesër zhdukej migrimi?

Ndërsa disa media dhe diskurset politikë përshkruajnë migrimin si një kërcënim ose një “valë”, të dhënat tregojnë të kundërtën: Spanja nuk po përjeton një pushtim, por një lidhje të ndërlidhur funksionale me vendet e Jugut Global. Me fjalë të tjera, ajo që paraqitet si një problem është, në të vërtetë, një nevojë strukturore. Vendi ka nevojë për popullsi migratore për të mbështetur piramidën e tij demografike, ekonominë dhe sistemin e mirëqenies.

Kjo simbiozë migratore nuk është një metaforë. Ajo është një realitet demografik. Që nga viti 1950, popullsia botërore është trefishuar. Në rajone si Afrika e Poshtme ose Azia Jugore, rritja është e vazhdueshme dhe e qëndrueshme, duke ushtruar presion mbi burimet, punësimin dhe sistemet shoqërore. Ndërsa, Evropa dhe Amerika e Veriut përballen me fenomenin e kundërt: plakje e popullsisë, ulje të normave të fekonditetit dhe zvogëlim gradual të popullsisë aktive.

Në rastin e Spanjës, kontrasti është i qartë. Norma e fekonditetit që nga viti është nën 1,3 fëmijë për grua, shumë larg pragut të zëvendësimit gjeneracional (2,1). Pa flukse të vazhdueshme migratore, Spanja do të humbte miliona banorë në dekadat e ardhshme, me efekte direkte mbi sistemin fiskal, pensionet dhe punësimin. Sipas projeksioneve të INE dhe Kombet e Bashkuara, nëse fekonditeti aktual mbetet i pandryshuar pa migracion, popullsia mund të ulet deri në 30 milionë në vitin 2100, kundrejt 47 milionëve aktualë.

Në të gjitha këto skenarë duhet të kemi parasysh se foshnjat që lindin sot nuk do të fillojnë të kontribuojnë deri në vitin 2045. Domethënë, të bësh parashikime për një fertilitet prej tre fëmijësh për grua do të përbënte një përpjekje shtesë ekonomike për shtetin e mirëqenies për të paktën dy dekada, para se këto breza të reja të mund të mbështesin sistemin.

As nataliteti nuk është i mjaftueshëm, as migrimi nuk është i tepërt

Para këtij pamje, a mund të kompensojë nataliteti vetë deficitin demografik? Përgjigjja është negative. Ne kemi modeluar tre skenarë të politikës nataliste, dhe të gjithë kanë kufizime strukturore.

Në rastin më të mirë –me politika publike të qëndrueshme për 20 vjet– nuk do të kishte ndonjë ndikim real para vitit 2045. Në skenarë më intensivë (si rritja në tre ose katër fëmijë për grua në një legjislaturë), rezultatet janë të paefektshme, të papërballueshme financiarisht dhe të papranueshme shoqërisht. Nuk mund të kompensosh një problem strukturor me masa afatshkurtër ose me presion mbi trupat e grave.

Ndërkohë, migrimi ka efekte të menjëhershme. Arritja e personave të rinj në moshë pune ka ndihmuar në dekadat e fundit për të balancuar marrëdhënien midis kontribuuesve dhe pensionistëve. Një studim vlerëson se pa migracion, treguesi i qëndrueshmërisë demografike – i cili mat sa persona në moshë pune ka për çdo person mbi moshën 65 vjeç – do të ishte 30 % më i ulët, duke e përkeqësuar edhe më shumë presionin mbi sistemin e pensioneve. Kjo do të thotë se presioni mbi atë sistem pensionesh do të ishte shumë më i madh me më pak punëtorë që e mbështesin atë.

Duke qenë larg një kërcënimi, migrimi ka kontribuar për të mbajtur balancën midis kontribuuesve dhe pensionistëve, duke shtyrë një kolaps që, në të kundërt, tashmë do të ishte duke ndodhur.

Por, funksioni i migrimit nuk është vetëm ekonomik. Lëvizja njerëzore kryen një rol redistributiv në nivel global: transferon popullsinë aktive nga rajonet me presion demografik të tepruar në ato me mungesë fuqie punëtore dhe plakje. Kjo marrëdhënie e ndërlidhjes – edhe pse e pabarabartë – lejon të mbahet në funksion sektore të domosdoshme si kujdesi, bujqësia ose hotelieria. Të mohosh këtë realitet për arsye ideologjike nuk ndryshon faktet: vetëm e pengon menaxhimin e tij në mënyrë të qartë, me planifikim dhe drejtësi.

As mrekulli as kërcënim

Në të njëjtën kohë, plakja sjell sfida të tjera. Më pak punëtorë do të thotë më pak kontribuime, por gjithashtu më shumë shpenzime shëndetësore, më shumë varësi dhe më shumë persona të moshuar që jetojnë vetëm. Në Spanjë, shpresa e jetëgjatësisë është rritur dhe feminizimi i pleqërisë sjell pabarazi të reja: shumë gra të moshuara nuk kanë pension të vetin ose varen nga rrjetet familjare gjithnjë e më të brishta.

Projekciet tregojnë se pa një politikë migracioni të qëndrueshme, sistemi i mirëqenies social spanjoll do të përballet me një presion të papërballueshëm. Diskursët që refuzojnë migrimin i drejtohen mitit të vetë-mjaftueshmërisë kombëtare, por ky model kurrë nuk ka ekzistuar. Që nga vitet 2000, rritja e Spanjës është lidhur drejtpërdrejt me punën dhe kontributet e miliona njerëzve migrues.

Kjo nuk do të thotë që migrimi është një zgjidhje magjike. Ai gjithashtu kërkon planifikim, integrim dhe të drejta. Por ai është një komponent thelbësor i çdo strategjie demografike realistike. Në fakt, vendet si Kanadaja ose Gjermania tashmë zbatojnë politika aktive për të tërhequr dhe mbajtur popullsi të huaj të kualifikuar dhe jo të kualifikuar. Spanja, megjithatë, vazhdon të jetë e bllokuar në një narrativë emergjence, pasigurie dhe kontrolli.

Prandaj, duhet të ndalojmë së parë vetëm si porta hyrëse e migracionit drejt Evropës, dhe të fillojmë të kuptojmë pozicionin e saj si një mundësi strategjike: tërheqjen e talentit, korrigjimin e ekuilibrave dhe rinovimin e strukturës shoqërore. Të mbetemi të ngulitur në frikë dhe gënjeshtra emocionale jo vetëm që dëmton njerëzit migrues, por i mohon vendit një mjet të domosdoshëm për qëndrueshmërinë e tij.

Simbioza migratore midis Veriut dhe Jugut është një realitet i shekullit XXI. Ta mohosh atë nuk eliminon problemin, vetëm pengon gjetjen e zgjidhjeve efektive.