Giantët e transmetimit kanë ndihmuar në sjelljen e dramave koreane në botë – por shumë humbasin në përkthim

Në më pak se një dekadë, dramat televizive koreane (K-dramat) janë shndërruar nga një industri rajonale në një fenomen global – pjesërisht si pasojë e rritjes së gjigantëve të transmetimit.

Por audiencat e huaja mund të mos kuptojnë se K-dramat që kanë parë në Netflix nuk përfaqësojnë saktë peizazhin më të gjerë të televizionit koreane, i cili është shumë më i gjerë dhe më i pasur se këto oferta të zgjedhura.

Në të njëjtën kohë, ekzistojnë shumë sfida në sjelljen e kësaj gamele të gjerë përmbajtjesh në pjesën tjetër të botës.

Rritja e hallyu

Media koreane u transformua gjatë viteve 1990. Fundi i dictaturës ushtarake çoi në lehtësimin gradual të censurës.

Media satelitore gjithashtu lejuan eksportin e K-dramave dhe filmave në pjesën tjetër të Lindjes së Azisë, dhe në pjesë të Azisë Juglindore. Disa nga K-dramat e para që u bënë të njohura jashtë vendit përfshinin What Is Love (1991–92) dhe Star in My Heart (1997). Ata filluan atë që më vonë do të njihej si vala koreane, ose hallyu.

Zgjerimi i hallyu vazhdoi me Winter Sonata (2003), e cila tërhoqi shikues në Japoninë, Malajzinë dhe Indonezi. Dae Jang Geum/Guri në Pallat (2005) rezonoi fuqishëm në rajonet ku flitet kinezisht, dhe në fund u eksportua në më shumë se 80 vende.

Një shpërthim ndodhi në vitin 2016. Netflix hyri në Korenë e Jugut dhe filloi investimin në prodhime koreane, duke filluar me Kingdom (2019–21) dhe Love Alarm (2019–21).

Në vitin 2021, hit global Squid Game u publikua në të njëjtën kohë në 190 vende.

Por Netflix vetëm prek sipërfaqen

Vitin e kaluar, vetëm 20% e lansimeve të K-drama të reja ishin të disponueshme në platformat perëndimore të transmetimit. Kjo do të thotë se diskutimet globale rreth K-drama bazohen në një grup të kufizuar të përmbajtjes së promovuar për shikues jashtë Koresë së Jugut.

Për më tepër, shikuesit e huaj zakonisht do ta vlerësojnë këtë përmbajtje bazuar në konceptet perëndimore të kulturës dhe narrativës. Ata mund të kenë, për shembull, preferenca perëndimore për zhanre dhe tema, ose mund të injorojnë kontekstet lokale specifike.

Kjo është pjesërisht arsyeja pse audiencat koreane dhe të huaja mund të përfundojnë me ide shumë të ndryshme për atë që është televizioni “korean”.

Zhanret

Kur një K-drama klasifikohet si sageuk (drama historik) por gjithashtu përfshin elemente të fantazisë, mitologjisë, romancës, melodramës, letërsisë kriminale dhe/ose komedisë, audiencat e huaja mund ta shohin atë si “të ngatërruar në zhanre”. Ose, mund ta lavdërojnë për “bashkimin e zhanreve”.

Por drama mund të mos ketë qenë krijuar me shumë vëmendje për zhanrin fare. Ndërtesa shumë e frymëzuar e botës së dramave para-Netflix si Arang and the Magistrate (2012) dhe Guardian: The Lonely and Great God (2016) përfshijnë në mënyrë të dukshme të gjitha zhanret e përmendura më sipër.

Ndërsa shikuesit e huaj mund të mendojnë se media vizuale fillon me zhanret e lehtë të identifikueshme, shumë K-drama nuk prodhohen mbi këtë parim.

Temat

Shikuesit perëndimorë (dhe shikues të tjerë që shikojnë përmes një lente perëndimore) mund të supozojnë se temat “liberale” si padrejtësia sistematike, të drejtat e grave dhe koluzioni në politikë janë futur në K-drama si rezultat i ndikimit perëndimor. Por kjo është një keqkuptim.

Shfaqja e këtyre temave mund të atribuohet ndaj ndryshimeve të ndryshme në shoqërinë koreane, duke përfshirë lehtësimin e censurës, modernizimin e shpejtë, dhe zbatimin e ekonomisë neoliberale nga Fondi Monetar Ndërkombëtar në vitin 1997.

Megjithëse pabarazitë gjinore ende ekzistojnë në Korenë e Jugut, pasiguria ekonomike dhe modernizimi kanë nxitur një dekonstruim të sistemeve të vlerave patriarkale. Dramat K-centrike për femra janë rreth viteve 2000, me pavarësinë e grave si një temë e përsëritur në dramat më të fundit.

Kontekstet lokale

Një pengesë kryesore për eksportimin e dramave K është specifika kulturore e disa elementeve, si vlerat Konfuciane, dinamikat hierarkike të familjes, kodet gjinore, dhe kodet e të folurit koreane.

Suksesi global i një drame K varet se sa mirë mund të përshtaten elementet kulturore të saj për kontekste dhe audienca të ndryshme.

Në disa raste, këta elementë mund të minimizohen, ose plotësisht të humbasin, nga shikuesit e huaj.

Për shembull, në Squid Game, fjalët e thëna nga kukullja vrasëse në lojën e parë janë nënshkruar si “drita jeshile, drita e kuqe”. Ato që kukulla thotë në fakt janë “mugunghwa-kkochi pieot-seumnida”, që është edhe emri i lojës në koreane.

Kjo përkthehet si “mugunghwa (Lulja e Saronit) ka lulëzuar”, ku mugunghwa është lule kombëtare e Koresë së Jugut.

Këto fjalë, në këtë kontekst, janë të destinuara të përndryshe të rivendosin Korenë e Jugut si një vend i pafundësisë dhe vdekjes. Por nënshkrimet e zhdukin këtë kuptim të dyfishtë.

Gjithashtu është e vështirë për nënshkrimet të reflektojnë sistemet e nuancuara të nderimit koreane të adresimit. Si rrjedhojë, shikuesit e huaj mbeten kryesisht të pavëmendshëm ndaj dinamikave të fuqisë që luajnë mes personazheve.

Të gjitha këto çojnë në një lloj “shkallëzimi kulturor”, duke zhvendosur fokusin e shikuesve të huaj tek temat e njohura universale.

Një studim rastesh për sukses global

Megjithatë, shikuesit e huaj mund të angazhohen ende me shumë elemente të veçanta kulturore në K-dramat, të cilat gjithashtu mund të shërbejnë si njohuri kulturore.

Seriali shumë i suksesshëm Extraordinary Attorney Woo (2022) eksploron sfidat personale dhe profesionale me të cilat përballet një avokat autist.

Drejtori Yoo In-sik përshkroi serialin si veçanërisht korean në të humorin dhe sistemin ligjor që paraqet, dhe tha se nuk e priste popullaritetin e gjerë të tij.

Pas suksesit në Korenë e Jugut, seriali u ble nga Netflix dhe hyrë shpejt në top 10 serialet më të njohura pa gjuhë angleze.

Aftësia globale mund të atribuojë këtë në portretizimin e ndjeshëm të protagonistit, temën e zgjidhjes së problemeve gjatë episodëve, dhe atë që Yoo përshkruan si një ton të mirë dhe të kujdesshëm. Shikuesit që rezonojnë me këto cilësi mund të mos kenë nevojë të angazhohen fare me elementet koreane.

Shumë K-drama që arrijnë sukses global gjithashtu përfshijnë elemente që zakonisht konsiderohen “Perëndimore”, si zombitë.

Ndërsa numri i përgjithshëm i prodhimeve me temë zombie është i ulët, seriale dhe filma si Kingdom (2019–21), All of Us Are Dead (2022), Alive (2020) dhe Train to Busan (2016) kanë ndihmuar në vendosjen e përmbajtjes koreane në hartë.

Një efekt potencial i popullaritetit të zombive mund të jetë zhvendosja e personazheve mitologjikë koreane, si shpirtrat e dhelpërave, ose gumiho, të cilët kanë pasur tradicionalisht një hapësirë të rëndësishme narative.

Prodhimi lokal në rrezik

Ndikimi i gjigantëve të transmetimit si Netflix po ndikon në sistemet lokale të prodhimit të Koresë së Jugut.

Një pasojë ka qenë një rritje e konsiderueshme në kostot e prodhimit, të cilat kompanitë lokale nuk mund t'i konkurrojnë.

Vizioni i hershëm i projekteve me kosto të ulët, me përfitim të lartë si Squid Game po zvogëlohet shpejt.

Ndërkohë, Netflix po eksploron vende të tjera, si Japonia, ku serialet mund të prodhohen për rreth gjysmën e çmimit të atyre në Korenë. Nëse kjo vazhdon, rritja e përmbajtjes koreane mund të ngadalësohet.