Njohja e Palestinës nga Franca nuk do të ndryshojë asgjë në terren
Emmanuel Macron sapo e bëri deklaratën zyrtare : në shtator, Franca do ta njohë Shtetin Palestinez. Çfarë përfshin kjo vendim, çfarë do të ndryshojë konkretisht dhe në nivel simbolik, si për Palestinezët ashtu edhe për imazhin e diplomacisë franceze? Intervistë me politologen Myriam Benraad, specialiste e Lindjes së Mesme.
A mund të ketë një efekt në imazhin e Francës në botën arabe deklarata zyrtare për njohjen e ardhshme të Palestinës?
Nuk kemi mjaft sondazhe dhe hulumtime të besueshme mbi zhvillimin e opinionit në vendet arabe në lidhje me Francën për të gjykuar; por kjo deklaratë mund të shërbejë si një kthesë simbolike në mënyrën se si Franca perceptohet nga popullsitë lokale. Sepse çështja palestineze, e dimë mirë, mbetet një pikë e përhershme dhe qendrore në këtë rajon. Dhe, gjatë viteve të fundit, imazhi kishte përhapur se Franca tregonte shumë mirëkuptim ndaj Izraelit në përballjen e tij me Palestinezët. Dhe gjithashtu, në fund të fundit, se Franca nuk ishte më veçse një aktor i dytë, madje e pafuqishme, se koha kur mund të ndikonte në disa konflikte në Lindjen e Mesme dhe të ndikonte në negociata ishte shumë kohë më parë.
A është kjo deklaratë në gjendje të ndikojë në mënyrë të ndërsjellë ose të ndryshme në situatën e Palestinezëve?
Në momentin e tanishëm, fatkeqësisht, nuk do të ndryshojë shumë. Banda e Gazës është një fushë e shkatërrimeve, e zhytur në një krizë humanitare shumë afatgjatë, për të cilën është vështirë të shihet fundi.
Il reste que depuis le début de cette crise, même si l’influence de la France est restreinte, Paris n’a cessé, à l’échelle de toutes les instances multilatérales, de kujtojë parimet e së drejtës ndërkombëtare, në veçanti humanitare, si dhe nevojën për një armëpushim dhe një zgjidhje politike. Franca ka marrë distancë nga hard power amerikan dhe izraelit për të përpjekur të luajë me soft power e saj dhe, kështu, të prezantohet si kali i një multilateralizmi të thellë të tronditur nga lufta në Gaza.
Franca bashkëkryeson me Arabinë Saudite konferencën mbi Palestinën që sapo u hap në OKB. Është një çift mjaft i papritur…
Afërsia me Rijadin shpjegohet mjaft thjeshtë në nivel politik. Arabia Saudite është një peshë rajonale, pjesëmarrëse në të gjitha diskutimet diplomatike, mbi të gjitha krizat.
Për çështjen palestineze, pozicioni i saj është që nga fillimi shumë ambivalent. Arabia Saudite mbetet në fakt një aleate strategjike e Shteteve të Bashkuara, të cilat janë vetë mbështetësit kryesorë të Izraelit; në të njëjtën kohë, ajo u bashkua me Ligën Arabe për denonimin e situatës në Gaza. Franca kërkon të luajë me ndikimin e saj tek saudët për t’i shtyrë ata të rrisin presionin ndaj aleatëve të tyre amerikanë dhe, përmes tyre, ndaj izraelitëve, në drejtim të deeskalimit të konfliktit.
Gjithashtu, Arabia Saudite me siguri do të ketë një rol kryesor në rindërtimin e Gazas : pritet shumë prej saj, madje edhe për shkak të fuqisë së saj financiare. Ky rindërtim nuk do të bëhet vetëm përmes Rijadit, por me mbështetjen e vendeve të tjera të rajonit. Më duket gjithashtu se koncepti i regionalizimit të zgjidhjes së krizave në Lindjen e Mesme nuk është mjaft i theksuar. Çështja palestineze është një çështje ndërkombëtare, sigurisht, por mbi të gjitha është një çështje rajonale, madje edhe arabe.
Jashtë financimit të rindërtimit, në vizionin francez ekziston një dimension politik. Në intervistën që ministri i punëve të jashtme Jean-Noël Barrot i dha të dielën e kaluar La Tribune, ai deklaron: «Shpresoj që për herë të parë, vendet arabe do të dënojnë Hamasin dhe do të thërrasin për armëpushje.»
Nga një pikëpamje diplomatike, të thuash se vendet arabe nuk dënojnë Hamasin më duket i papërshtatshëm. Në të vërtetë, shumë prej vendeve fqinjë të Izraelit, qoftë Jordania, Egjipti ose disa vende të Gjirit, kanë ndaluar frenat e Muslimanëve nga të cilat vjen Hamas, dhe, natyrshëm, gjithashtu Hamas si i tillë.
Të gjitha përpjekjet e Parisit dhe vendeve të tjera që angazhohen në kërkim të një zgjidhjeje për krizën aktuale a do të bëhen të pavlefshme nëse Izraeli, si disa nga ministrat e tij kanë lënë të kuptohet, vendos të aneksojë zyrtarisht Gazan dhe Bregun Perëndimor?
Duhet të kujtohet se para më 7 tetorit 2023, Izraeli kishte filluar një proces normalizimi të marrëdhënieve të tij me disa shtete të rajonit. Unë padyshim mendoj për marrëveshjet e Abrahamit të vitit 2020, por edhe për traktatet e paqes më të vjetra, dhe gjithmonë në fuqi, me Kajron dhe Ammanin. Për më tepër, negociata po zhvillohen shumë diskretisht me pushtetin e ri të Damaskut për të përpjekur të arrijnë një ulje të përshkallëzimit të konflikteve në Siri. Në Liban, Izraeli është i përfshirë në bisedime për të arritur një qetësi në jug të këtij vendi.
Izraeli nuk ka shpenzuar gjithë këtë energji për të rimodeluar Lindjen e Mesme në favor të tij për të humbur këto fitore; prandaj nuk besoj se elitët e tij politike dhe ushtarake do të bëjnë një aneksim përfundimtar të Gazës dhe Bregut Perëndimor. Nëse Izraeli do të shndërrohet në një fuqi pushtuese për një kohë në Gaza, kjo perspektivë më duket e pashmangshme. Megjithatë, shteti hebre do të kishte shumë interes që të kalonte shpejt shenjën e besimit.
Dhe këtë shenjë, kujt mund t’ia kalojë Izraeli?
Unë mendoj për një forcë rajonale.
Në Autoritetin Palestinez të Mahmoud Abbas?
Nuk ekziston më praktikisht Autoriteti Palestinez. Ajo që mbetet nga kjo entitet nuk është absolutisht në gjendje të merret me Rripin e Gazës, qoftë politikisht apo ekonomikisht, duke parë shkallën e shkatërrimeve. Përkundrazi, mund të imagjinohet, nën disa kushte, angazhime dhe garanci nga ana e shteteve arabe që do të marrin përsipër dhe, në fund, do të kontribuojnë në ripërpunimin e një qeverisjeje palestineze që do të ketë kufijtë e saj të përcaktuar më qartë.
Por, Franca njeh Autoritetin Palestinez si entitetin e vetëm që është në gjendje të menaxhojë Palestinën, duke përfshirë Gazan…
Kjo është pozicioni zyrtar i Parisit, në fakt. Por mjafton të shkosh në Cisjordaninë për të parë se Autoriteti Palestinez vepron aty vetëm përmes menaxhimit të çështjeve të përditshme. Nëse nesër ndodh një shpërthim i dhunës, është ushtria izraelite që do të zëvendësojë atë, siç është tashmë në një masë të madhe. E kemi vërejtur edhe gjatë përleshjeve të muajve të fundit.
Dhe pastaj, përtej njoftimeve, Izraeli nuk do të pranojë një Autoritet Palestinez të fuqishëm sepse ajo, në të kaluarën, gjithashtu ka marrë armët kundër tij. Para shfaqjes së terrorizmit islamik siç e kërkon Hamas, OLP-ja, për dekada me radhë, ka përdorur veprime terroriste në emër të çështjes palestineze, në një regjistër padyshim nacionalist. Izraelitët nuk kanë asnjë besim të vërtetë në Autoritetin Palestinez.
Së fundi, zhvillimi i fundit i shoqërisë dhe të klasës politike izraelite tregon qartë mungesën e tolerancës ndaj idesë së jetesës në kufi me një Shtet palestinez me të drejtë të plotë. Sipas një shumice të izraelianëve, kjo do të ishte rreziku i përballjes me një 7 Tetor të ri. Një kritikë më e strukturuar e luftës në Gaza po shfaqet aktualisht në Izrael, përfshirë edhe brenda ushtrisë, por trauma është ende shumë e pranishme. Prandaj reagimet të dhunshme që janë shprehur kundër vendimit të Emmanuel Macron, i akuzojnë për promovimin e një ripërtëritjeje të kërcënimit terrorrist palestinez.
Me fjalë të tjera, sa kohë Izraeli dhe, pas tij, Shtetet e Bashkuara, nuk do të jenë vetë në të vërtetë mbështetës të zgjidhjes me dy shtete, Palestina mund të njohët nga më shumë se tre të katërtat e vendeve të OKB-së, kjo nuk do të ndryshojë asgjë…
Në fakt. Deklarata e Emmanuel Macron nuk do të ndryshojë asgjë në terren. Rreth 150 vende janë tashmë njohur shtetin e Palestinës. Ky shtet, nga pikëpamja e së drejtës ndërkombëtare, ekziston për shkak të planit të ndarjes së Palestinës mandatar në vitin 1947. Megjithatë, në terren, ky shtet është i pamundur për shkak të arsyeve territoriale, demografike, politike dhe të sigurisë.
Pra, çfarë të ardhme për këta dy popuj?
Pas dështimit të marrëveshjeve të Oslo në prag të shekullit të ri, kemi parë të shfaqej një gjeneratë e re, si nga ana palestineze ashtu edhe nga ana izraelite, që konsideronte se opsioni i vetëm i qëndrueshëm ishte në fund ai i një Shteti të vetëm, ku palestinezët do të gëzonin të gjitha të drejtat e tyre si qytetarë.
Kjo ide e një Shteti izraelit kozmopolit, që përfshin hebrej, arabisht dhe minoritete të tjera, lidhej atëherë me projektin fillestar të një segmenti të sionizmit historik, kryesisht laik dhe të ndarë mes përkushtimit ndaj Evropës, një nacionalizmi hebre dhe këtyre idealeve kozmopolite. Deklarata e pavarësisë së Shtetit të Izraelit më 14 maj 1948 gjithashtu përcakton se ai « do të zhvillojë vendin në dobi të të gjithë banorëve të tij », « do të bazohet në parimet e lirisë, drejtësisë dhe paqes » dhe « do të sigurojë barazi të plotë të të drejtave shoqërore dhe politike për të gjithë qytetarët e tij, pa dallim besimi, race ose gjinie ».
Sot, logjika fetare mesianike ka marrë përsipër, një ligj mbi karakterin hebre të shtetit është miratuar në vitin 2018, dhe marrëdhëniet midis arabeve dhe hebrejve izraelitë janë përkeqësuar tmerrësisht që nga 7 tetori dhe fillimi i luftës në Gaza. Asnjëherë më parë nuk kemi qenë kaq larg një zgjidhjeje, me dy shtete ose në forma të tjera.
Për të lexuar gjithashtu: Rimendimi i horizonteve politike në Izrael/Palestinë
Megjithatë, ekzistojnë pista, si ajo e një konfederate të dy vendeve sovrane që do të jetonin në partneritet në një territor të njëjtë. Një such konçesion, teoria politike që ofron të menaxhojë ndarjet e thella etno-fetare brenda shoqërive përmes marrëveshjeve të ndarjes së pushtetit, do të kundërshtonte në këtë rast të dy zgjidhjet e shteteve të dyta, të cilat janë shkatërruar që prej dështimit të marrëveshjeve të Oslo-s, dhe zgjidhjen e një shteti unik në të cilin një minoritet i vogël vazhdon të besojë. Por edhe aty, a është ky skenar i mundshëm të materializohet ndonjëherë, duke pasur parasysh se dhuna është përhapur dhe është përkeqësuar kudo ndërmjet Izraelit dhe Palestinës ?
Lexo gjithashtu: Izrael-Palestinë: zgjidhja e shtetit unik
Në përgjithësi, për të qenë në gjendje të shohë një opsion politik të dalë në dritë, duhet që këto komunitete të pranojnë të bashkëjetojnë. Kam folur për ashpërsimin e shoqërisë izraelite; por çfarë ndodh me shoqërinë palestineze? Pas bombardimeve, dhjetëra mijëra të vdekur dhe urisë së përgjithshme, a do të mund të pranojë popullsia e Gazës këtë bashkëjetesë me Izraelin? A do të mund të qëndrojë në mes të rrënojave apo po shkojmë drejt një exodi të pashmangshëm, dhe me çfarë mjeteve ?
Në fakt, a është i mundur ky exod sot ?
Praktikisht jo, sepse vetëm rruga e daljes, drejt Egjiptit, është e mbyllur, Kajro nuk dëshiron të rrezikojë që dy milionë gazianë të vendosen në territorin e saj. Për të justifikuar refuzimin për t’i lejuar të hyjnë masivisht, regjimet e rajonit pohojnë se Izraeli po kërkon të shkaktojë një Nakba të re, dhe që sapo palestinezët e Gazës të vendosen në Egjipt, dhe ata të Cisjordanes në Jordani, rruga e kthimit do të mbyllet përfundimisht.
Për këto regjime, është jashtë diskutimit që palestinezët të largohen nga toka e tyre amë. Kjo fjalë e fundit mjafton për të justifikuar mbajtjen e mbylljes së kufijve para opinionit publik, sigurisht të zemëruar nga fatkeqësitë që Izraeli i shkakton palestinezëve, por që nuk duan në asnjë mënyrë që Netanjahu të fitojë dhe që gazanët të detyrohen të braktisin tokat e tyre.
Në prill, Emmanuel Macron kishte thënë se dëshironte që në këmbim të njohjes së Palestinës, Izraeli të njihet nga shtetet arabe. A është ky llogari i destinuar të dështojë?
Në këtë fazë, më duket po. Këto shtete mund të injorojnë opinionet e tyre publike, por deri në një pikë të caktuar. Asnjë regjim arab sot nuk dëshiron të rrezikojë të shkaktojë një shpërthim të zemërimit dhe një kryengritje të krahasueshme me ato të vitit 2011; dhe nuk është e pamundur që njohja e Izraelit të shkaktojë reagime të egra. Lufta në Gaza, për gati dy vjet, pa përmendur atë që e ka paraprirë, ka shkaktuar, për breza të tërë, në Izrael si dhe në botën arabe, nëse jo një urrejtje të pakapërcyeshme, të paktën një mosbesim të fuqishëm dhe të qëndrueshëm. Do të jetë e nevojshme shumë më tepër se masa simbolike si njohja e Palestinës për të kapërcyer madhësinë e pasojave.
Fjalët e mbledhura nga Grégory Rayko
Informacion mbi burimin dhe përkthimin
Ky artikull është përkthyer automatikisht në shqip duke përdorur teknologjinë e avancuar të inteligjencës artificiale.
Burimi origjinal: theconversation.com