Hulumtim në «microcamps», hap në rrugën migratore midis Calais dhe Mbretërisë së Bashkuar

Gjatë bregdetit të Nord-Pas-de-Calais, një lloj i ri i kampingjeve po shfaqet që prej rreth një viti: këto « mikrokampe » janë një përgjigje ndaj rritjes së kalimeve drejt Mbretërisë së Bashkuar, kushtet e vështira të jetesës në kampet më të mëdha jo zyrtare, por edhe ndaj masave policore gjithnjë e më agresive kundër migrantëve, në kampet si dhe gjatë përpjekjeve të tyre për të kaluar Kanalin e La Manshit.

Në kuadër të një projekti kërkimor mbi kufijtë, kam kaluar dy vitet e fundit duke vëzhguar kushtet e jetesës në kampet e refugjatëve jo zyrtarë të shpërndara përgjatë Bregut të Opalit (Nord-Pas-de-Calais). Këto vende janë vendet e tubimit për ata dhe ato që po përgatiten të përpiqen të kalojnë Kanalin e La Manshit drejt Mbretërisë së Bashkuar.

Qeveria britanike kohët e fundit ka miratuar një projekt marrëveshjeje për deportimin e migrantëve drejt Francës, me qëllim që të pengojë përpjekjet për kalim. Janë gjithashtu vendosur sanksione financiare kundër trafikantëve: ato ndjekin nga afër një rritje të fondeve të dedikuara për mbikëqyrjen e kufijve britanikë. Forcat e rendit që janë përgjegjëse për këtë do të zbatojnë në kuadër të misionit të tyre taktika të nxjerra nga lufta kundër terrorizmit, me qëllim të shënjestruar nga autoritetet për të « shuar bandat ».

Por, sipas vëzhgimeve të mia, këto politika duket se nuk i pengojnë largimet. Përkundrazi, sa më shumë rritet represioni policor, aq më shumë rrjetet e trafikantëve marrin rrezik për të shmangur pengesat që u vënë në rrugë aktivitetit të tyre.

Puna ime të terrenit u mbështet kryesisht në vullnetarizëm brenda organizatës Salam, një organizatë që shpërndan vakte të ngrohta dhe rroba në kampet kryesore jo zyrtare të Calais dhe Dunkirk. Gjithashtu kam bashkëpunuar me organizata të tjera, si Alors on aide, e cila merret me « mikrokampet » në jug të Calais, dhe Opal’Exil, përgjegjëse për patrullimet bregdetare.

Këto vitet e fundit, rrjetet e trafikantëve kanë ndryshuar metodat e tyre për t’u shmangur nga vëzhgimi policor. Ndërsa më parë ata rritnin direkt anijet në plazhet midis Calais dhe Dunkirk, tani kryesisht përdorin « varka-taksi ». Këto anije nisën më shumë nga veri ose nga jugu i mëtejshëm, ngado nga qyteti bregdetar i Touquet-it, rreth 70 kilometra larg Calais. Pastaj ato vijnë për të marrë grupe njerëzish të shpërngulur tashmë në ujë, të shpërndara përgjatë bregdetit, për të shmangur çdo ndërhyrje nga forcat e rendit.

Për të përfituar nga ky sistem i ri, dhe për të shumëfishuar kalimet, janë krijuar « mikrokampet ». Këto janë vendpushime të vogla të përkohshme më të afërta me detin, të vendosura përgjatë bregdetit midis Hardelot dhe Calais. Këto « mikrokampet » shërbejnë si pika ndalese midis kampimeve të mëdha jozyrtare, ku jetojnë të ikurit, dhe vendeve të nisjes në bregdet, ku vijnë jahtet-taksi për t’i marrë. Ato gjithashtu lejojnë përpjekjen për të kaluar përsëri pa pasur nevojë të kthehen në kampet e mëdha, ku kushtet e jetesës janë më të vështira.

Kampet e mëdha jozyrtare, si ato të Loon-Plage (Veri) ose të Calais, janë qendra kryesore e aktiviteteve të trafikantëve. Ato përballen me dëbime të paktën një herë në javë – çdo 24 orë në Calais – në bazë të politikës së autoriteteve franceze të quajtur « zero pikë vendosjeje ». Kjo doktrinë, që pengon të ikurit të vendosen në mënyrë të qëndrueshme, është vendosur pas shpërbërjes së kampit të quajtur « jungle e Calais », në tetor 2016.

Në kampe, kushte shumë të vështira të jetesës

Operacionet e forcave të rendit që synojnë të zbatojnë këtë politikë të « zero pikë vendosjeje » shkaktojnë dëbime të shpeshta, kufizime të aksesit në ndihmë humanitare, si dhe shkatërrimin e rregullt të vendeve të jetesës. Në Loon-Plage, unë mund të konstatoj se pika e vetme e hyrjes në ujë për banorët ishte një puset për kafshët.

Sipas udhëzimeve zyrtare të Komisionit të Lartë të Kombeve të Bashkuara për Refugjatët (UNHCR), personat që jetojnë në këto kampe, pavarësisht nga niveli i tyre i informalitetit, duhet të kenë akses në ujë, infrastrukturë higjienike dhe një strehë.

Organizata joqeveritare Human Rights Observers gjithashtu ka dokumentuar raste të shpeshta të dhunës policore, si dhe konfiskimin sistematik të sendeve personale dhe çadave në kampet.

Përtej operacioneve të rregullta të dëbimit që synojnë kampet e mëdha informale, « mikrokampet » tani janë subjekt i ndërhyrjeve policore gjithnjë e më të egra. Dëshmitarët rrëfejnë përdorimin e gazit lotsjellës, prerjen e xhupave të shpëtimit dhe çadrazave, duke ndihmuar në bërë kushtet e jetesës të papërballueshme. Dhuna dhe shkrepjet e armëve midis rrjeteve të trafikantëve janë gjithashtu raportuar në kampin e Loon-Plage.

Faktet e vëzhguara në terren dëshmojnë për këtë situatë. Gjatë një misioni me shoqatën "Atëherë ne ndihmojmë" dhe fotografin Laurent Prum, kemi takuar në një « mikrokamp » në kufirin e pyllit të Écault (Pas-de-Calais) rreth 50 persona, përfshirë shtatë fëmijë (të moshës nga 12 muaj deri në 17 vjeç). Menjëherë kemi vërejtur një tension midis grupit dhe rojeve të gardës që po monitoronin vendin.

Shumica e këtyre personave kishin kaluar disa vite në Gjermani, para se kërkesa e tyre për azil të refuzohej. Më kanë shpjeguar se ishin detyruar të ktheheshin në Francë për shkak të frikës nga masat e dëbimit që po zbatojnë aktualisht qeveria gjermane.

Disa prej tyre më kanë besuar se kjo ishte përpjekja e tyre e pestë dhe e fundit për të kaluar Kanalin e La Manshit. Për të përshpejtuar më shumë operacionet e tyre, rrjetet e trafikantëve tani imponojnë një kufi në numrin e kalimeve që një person mund të bëjë para se të duhet të paguajë përsëri. Me rrjetet më të mëdha të trafikantëve, ish-eksilët mund të përpiqeshin të shkonin sa herë që dëshironin më parë.

Mbrëmë, ky grup na rrëfeu se ishte dëbuar nga një kamp tjetër që kishin krijuar në pyll. Në vendin e përshkruar, kemi gjetur disa kartona të gazit lotsjellës të zbrazura – gjë që konfirmon disa rrëfime sipas të cilave policia franceze përdor atë gjatë ndërhyrjeve kundër kampet e informale.

Ky grup donte donte të qëndronte në këtë kamping që po zinte, sepse një strehë e rrënuar u lejonte atyre dhe fëmijëve të tyre të mbroheshin nga shiu. Uniformat e policisë i kanë dëbuar përfundimisht, duke i detyruar kështu të kalonin natën jashtë, nën shi. Më pas, pronari i fushës së zënë ka hedhur pleh për të parandaluar grupin të kthehej.

Një i ri sudanez na tregoi video të përleshjes midis të ikurve dhe policisë, gjatë së cilës pesë persona u arrestuan. Pamjet dëshmojnë një moment të dhunshëm: fëmijët shihen të trembur dhe gaz lotsjellës, i cili përdoret kundër grupit nga policia, është i dukshëm. Një nënë palestineze u arrestua dhe u vendos në paraburgim gjatë kësaj ndërhyrje, duke e detyruar të linte pas dy vajzat e saj të reja. Gjatë bisedave tona, burri i saj më pyeti:

« Pse e arrestuan atë kur ata e shihnin mirë që kishte dy fëmijë me vete? »

Shoqata "Atëherë ne ndihmojmë" ka mobilizuar disa prej anëtarëve të saj për të sjellë veshje, batanije dhe ushqim për grupin, dhe ka marrë nën mbrojtje të rejtë gruan palestineze pas paraburgimit, pa u akuzuar për ndonjë vepër.

Varka të dëmtuara nga policia ndërsa janë ende në ujë

Ndërsa kushtet e jetesës në kampe dhe kapaciteti i ulët i pritjes për kërkuesit e azilit e bëjnë qëndrimin në Francë të vështirë për migrantët, policia rrit veprimet kundër varkave që përpiqen të kalojnë, duke i penguar ato të largohen nga territori.

Më 4 korrik, gjatë një patrullimi bregdetar për të ndihmuar migrantët pas dështimit të një përpjekjeje për kalim, arritëm në plazhin e Équihen (Pas-de-Calais) rreth orës 7 të mëngjesit për të parë se policia franceze kishte shpërndarë një varkë në ujë.

Qeveria britanike ka lavdëruar forcat e rendit franceze për këtë ndërhyrje, e kryer para kamerave të mediave ndërkombëtare. Mbretëria e Bashkuar dhe Franca gjithashtu diskutuan për mundësinë e lejuar për rojet bregdetare franceze të ndalojnë anijet-taksi deri në 300 metra nga bregu.

Kjo do të përfaqësonte një ndryshim të rëndësishëm në krahasim me rregulloren aktuale, e cila ndalon forcat e rendit franceze të ndërhyjnë në det, përveç në rast të ndihmës së pasagjerëve. Madje edhe policia kufitare franceze ka dyshime mbi bazën ligjore të këtij masash të re potenciale dhe mbi pasojat e saj praktike në det, duke marrë parasysh rrezikun e shtuar të aksidenteve që ajo do të shkaktonte.

Të bllokuar mes operacioneve policore në plazhe dhe evakuimeve të vazhdueshme të kampeve informale, të dëbuarit në të vërtetë nuk kanë tjetër zgjedhje veçse të përpiqen të kalojnë Kanalin e La Manshit me çdo kusht. Në vitin 2024, në kufirin francez-britanik kanë vdekur 89 refugjatë – një rekord i trishtë. Janë regjistruar tashmë 14 vdekje në det në 2025.

Masat e fundit të njoftuara nga Franca dhe Britania për të intensifikuar kontrollin në kufi nuk do t’i pengojnë, sipas mendimit tim, refugjatët që ndodhen në bregdetin francez të përpiqen të kalojnë të rrezikshmen Kanalin e La Manshit. Përkundrazi, ato do të nxisin rrjetet e trafikantëve të adoptosh taktikash edhe më të rrezikshme, duke vënë në rrezik më shumë jetë njerëzish dhe duke shkelur të drejtat e migrantëve gjatë rrugës.

Çdo marrëveshje që synon t’i dëbojë ata nga territori britanik, t’u kufizojë aksesin në azil ose t’i detyrojë të kthehen në anën tjetër të Kanalit të La Manshit, vetëm do ta përkeqësojë dhunën që ata tashmë kanë përjetuar dhe që përpiqen të shmangin duke kërkuar strehim në Mbretërinë e Bashkuar.