Rritja e ‘Rojali’ deri te ‘Roh halus’: Trend i përkohshëm apo ngadalësim i shitjeve me pakicë?

● Deri tani, rimëkëmbja e fuqisë blerëse të shoqërisë ende kërkon kohë dhe përpjekje të vazhdueshme.

● Qendra tregtare si qendra tregtare janë një nga objektet që janë prekur nga kjo dinamikë.

● Edhe pse qendrat tregtare mbeten të gjalla, vizitorët që quhen ‘Rohana’ dhe ‘Rojali’ nuk bëjnë blerje të rëndësishme.

---

Këto kohë, ka shumë diskutime rreth sjelljes së shoqërisë që pëlqen të shkon në qendra tregtare, por shpesh herë nuk blejnë. Qendrat tregtare janë akoma të mbushura, por më shumë i vizitojnë ata që quhen ‘Rojali’ (grup i rrallë blerësish) dhe ‘Rohana’ (grup vetëm për të pyetur).

Ky fenomen tregon se tregtia me pakicë në Indonezi nuk është në gjendje të mirë. Praktikat e shoqërisë që janë formuar pas pandemisë Covid-19, së bashku me dinamikën e kushteve ekonomike globale, po ndryshojnë sjelljen e konsumatorëve duke u bërë më shumë të orientuar drejt digjitalit dhe më selektiv në blerje.

Shikoni vetëm rënien e disa tregtarëve të mëdhenj kombëtarë kohët e fundit. Giant për shembull, mbylli të gjitha dyqanet e saj që prej korrikut 2021.

Matahari, një nga gjigantët e tregtisë në kohën e tij, gjithashtu nuk është përjashtim nga presioni dhe përfundoi me mbylljen e disa dyqaneve së fundmi. Edhe pse ka 155 dyqane në Indonesi, Matahari po përballet me sfidat e uljes së numrit të vizitorëve dhe rënies së fuqisë blerëse të shoqërisë së mesme.

Nga strolling te scrolling

Konsumatorët tani preferojnë më shumë scrolling në ekranin e telefonit sesa strolling (mbajtja e shportës së blerjeve) në qendrën tregtare.

Sepse, vetëm nga ekrani i telefonit, ata mund të krahasojnë çmimet, të shikojnë rishikimet dhe të kërkojnë zbritje në kohë reale. Kjo lehtësi nuk mund të arrihet me mënyrën e vjetër të blerjes.

Niveli i pronësisë së telefonit celular në Indonezi aktualisht arrin 125%, duke tejkaluar popullsinë totale të banorëve, dhe mesatarisht një person online 7 orë 22 minuta në ditë. Të gjitha këto situata bëjnë që shitjet online të jenë shumë të suksesshme, ndërsa dyqanet offline janë të prekur.

Megjithatë, qendrat tregtare—që ndoshta janë akoma të gjalla—nuk nuk pasqyrojnë më fuqinë blerëse. Përveç ‘Rojali’ dhe ‘Rohana’, shfaqet gjithashtu ‘Roh i hollë’ (grup vetëm prek produktet). Të gjitha këto tregojnë një gjë: vizitat nuk nënkuptojnë gjithmonë transaksione.

Ky fenomen është në përputhje me shënimet e Asamblesë së Pronarëve të Shitjes në Indonezi (APRINDO) që regjistroi një rritje të ulët të shitjes me pakicë në Indonezi duke arritur rreth 4,8% në vitin 2024 krahasuar me vitin e mëparshëm që ishte 5,3%.

Kjo gjendje është shkaktuar nga dobësimi i fuqisë blerëse të shoqërisë, gjë që çon në deflacion. Kjo situatë u përkeqësua edhe më shumë nga valë të shumta të largimeve nga puna që nga fillimi i vitit 2025.

Presioni i jashtëm dhe gjendja e brendshme e dobësuar

Nga ana e jashtme, shitja me pakicë tradicionale është nën presion nga platformat digjitale që ofrojnë komoditet, çmime konkurruese dhe lehtësi në pagesë.

Shopee dhe Tokopedia, për shembull, nuk zotërojnë vetëm e-commerce, por krijojnë gjithashtu një ekosistem shërbimesh (logjistikë, pagesa, promovime, live shopping) duke bërë që përvoja e blerjes online të jetë më tërheqëse.

Parashikohet që të ardhurat totale nga e-commerce në Indonezi do të arrijnë rreth US$77 miliardë (Rp1.250 trilionë) deri në vitin 2029 me gjithsej 100 milionë përdorues.

Megjithatë, problemi i shitjes me pakicë nuk përfundon këtu. Dështimet që godasin shumë lojtarë të vjetër janë shkaktuar nga vonesa në adaptim.

Ata ende mbështeten modelet e vjetra: dyqane fizike të mëdha, zbritje sezonale, pa digjitalizim të rëndësishëm. Kur konsumatorët ndryshojnë, këto modele bëhen të vjetruara.

Kjo përkeqësohet me koston e lartë operacionale—që nga qiraja e qendrave tregtare, paga e punonjësve, deri te inflacioni i produkteve bazë—që në fund e zvogëlon marzhin e fitimit.

Madje, kur zhvillohen zbritje masive, konsumatorët vazhdojnë të jenë të kujdesshëm. Ata mbajnë veten, shtyjnë blerjen, ose blejnë online në vende më të lira.

Megjithatë, kjo nuk do të thotë se shko online është zgjidhja për t’ia dalë nga kjo situatë. Aktorët e e-commerce dhe marketplace duhet gjithashtu të ofrojnë shërbim optimal me konkurrencë që nuk është më pak e ashpër se ndërtimi i qendrave tregtare tradicionale.

Mjafton të shikoni JD.ID—platforma e-commerce nga Kina me tagline “pasti origjinal”. Marketplace kjo ndaloi operimet më 31 mars 2023 në mes të dominimit të Shopee, Tokopedia, dhe Blibli që janë më agresive në promovim dhe teknologji.

Jo vetëm humbje dhe fitim

Nuk janë vetëm kompanitë që ndikohen kur një dyqan në qendër tregtare mbyllet. Qindra deri në mijëra punonjës mund të humbasin vendin e punës.

SME-të që janë furnizues të shitjeve me pakicë të mëdha gjithashtu preken për shkak të uljes së madhe të porosive. Qendrat moderne të blerjeve si qendrat tregtare dhe tregjet tradicionale si Tanah Abang tani janë të zbrazëta nga vizitorët.

Vendet që dikur ishin qendra e ngjarjeve tani janë kthyer në vende të zbrazëta pa shumë blerje.

Nëse ky trend vazhdon, ndikimi mund të jetë sistemik. Jo vetëm ndryshime teknologjike, por edhe ndryshime në vlera, zakone, dhe strukturën ekonomike të konsumatorëve.

Një situatë e ngjashme ndodh edhe në vende të tjera si Japonia dhe Koreja e Jugut. Por, ata përgjigjen duke bërë transformime. Aty, dyqanet fizike nuk janë thjesht vende shitjeje, por hapësira për përvojë: ka fitting room virtuale, checkout pa pagesë në kasë, deri te demonstrime produktesh interaktive.

Si është me Indonezinë? Disa lojtarë tashmë kanë filluar të transformohen. Për shembull, Matahari po përpiqet të ndërtojë një strategji omnichannel, Hypermart gjithashtu po fillon të organizojë flash sale online, duke integruar sistemin e besnikërisë midis dyqaneve fizike dhe dixhitale.

Por të gjitha këto janë ende hapa të parë. Shitja me pakicë duhet të jetë më serioze në tre aspekte:

• Omnichannel në të vërtetë, nuk është vetëm një llogari rrjete sociale.

• Eksperienca e shopping-ut e bazuar në teknologji, që bën që konsumatorët të vijnë jo vetëm për të blerë, por për të përjetuar eksperiencën e blerjes.

• Bashkëpunimi me SME-të dhe startup-et lokale, për të ofruar produkte më relevante, fleksibile dhe të rrënjosura në nevojat e konsumatorit.

Shitja me pakicë e Indonezisë është duke qëndruar në një pikë kritike. Nga një anë, presioni dixhital po rritet gjithnjë e më shumë. Nga ana tjetër, konsumatorët janë akoma aty — vetëm mënyra e tyre po ndryshon.

Nëse aktorët e shitjes me pakicë mund të përshtatin strategjinë, të inovojnë në teknologji, dhe të afrojë veten me kulturën e blerjes së konsumatorit lokal, shpresa ende mbetet e hapur.

---

Lexo gjithashtu: Drita e verdhë e ekonomisë: Presionet e rënda nga jashtë dhe brenda

---

Çelësi kryesor është të kuptosh se shitja me pakicë nuk është vetëm për shitblerje, por për ndërtimin e marrëdhënieve, ofrimin e përvojës, dhe përgjigjen ndaj nevojave me kohën dhe mënyrën e duhur.

Sepse, në mes të fenomenit të grumbullimit të ‘rojali’ dhe ‘shpirti i lehtë’, ata që mund të krijojnë arsyen kryesore për të blerë përsëri, do të bëhen fituesit e vërtetë.

---