Sulmi i madh i Izraelit ndaj Iranit duket se ka tronditur udhëheqjen ushtarake të vendit dhe mund të ketë vonuar një goditje hakmarrëse të menjëhershme.
Por mbetet e paqartë nëse arriti objektivin e saj kryesor: shkatërrimin e programit bërthamor të Iranit, të cilin Izraeli pretendon se Teherani është në prag të armatosjes me armë bërthamore pavarësisht pretendimeve nga Irani se është vetëm për qëllime civile.
Kryeministri Benjamin Netanyahu dhe zyrtarë të tjerë izraelitë kanë akuzuar Iranin se kohët e fundit ka shpejtuar përpjekjet për pasurimin e uraniumit dhe armatosjen me armë në atë shkallë sa të mund të prodhojë një armë bërthamore brenda muajsh -- ose edhe ditësh.
Operacioni Rising Lion, siç e ka quajtur Izraeli sulmet, ka synuar komponentët kyç të infrastrukturës bërthamore të Iranit -- duke përfshirë edhe uzinën e pasurimit në Natanz -- si dhe instalimet ushtarake në dhe rreth Teheranit.
Fluturakat izraelite gjithashtu goditën uzinat e prodhimit të raketave dhe ndërtesat banimi që besohet se strehojnë zyrtarë të lartë ushtarakë dhe shkencëtarë bërthamorë. Midis atyre që raportohet se janë vrarë ishte Hossein Salami, komandant i Gardës Revolucionare Islamike (IRGC), megjithatë Irani nuk e ka konfirmuar vdekjen e tij.
Objektivi, thonë zyrtarët izraelitë, ishte të dëmtonte si aftësitë bërthamore të Iranit ashtu edhe aftësinë e tij për të hakmarrë duke përdorur arsenalin e tij të gjerë të raketave balistike -- një kërcënim që Izraeli e sheh si të dytin vetëm pas Iranit të armatosur me armë bërthamore.
“Netanyahu ka hapur një kapitull të ri në Lindjen e Mesme -- një epokë të luftës bërthamore izraelito-iraniane,” shkroi Eran Etzion, ish-nënpresident i Këshillit Kombëtar të Sigurisë së Izraelit, në X.
“Një luftë që qëllimi i saj i shprehur është të ndalojë programin bërthamor të Iranit, por që qëllimi i saj real duket se është të synojë themelet e regjimit iranian.”
Lojë me Rrezik të Lartë
Analistët e sigurisë e përshkruajnë operacionin si një lojë me rrezik të lartë -- një përpjekje për të shmangur atë që Izraeli sheh si një kërcënim ekzistencial, por një që rrezikon ndezjen e një lufte rajonale, prishjen e diplomacisë, dhe madje edhe shpejtimin e ambicieve bërthamore të Iranit.
Danny Citrinonwicz, një bashkëpunëtor i lartë në Institutin për Studimet e Sigurisë Kombëtare me bazë në Tel Aviv, tha se sulmi i shkaktoi një goditje të rëndësishme prestigjit të Iranit duke depërtuar në mbrojtjen ajrore dhe duke eliminuar komandantët e lartë.
Por, ai argumentoi, ndikimi i tij në programin bërthamor të Iranit ishte “ i kufizuar,” pasi objektivat kryesore -- duke përfshirë vendin e fortifikuar Fordow -- mbeten të paprekura.
“Kjo është vetëm faza fillestare e një fushate më të gjatë,” shkroi Citrinonwicz në X. “Izraeli duket se po mbajë disa karta për përshkallëzimin e mundshëm përpara.”
Cilat Janë Opsionet e Iranit?
Rrunda e gjashtë e bisedimeve bërthamore midis Iranit dhe Shteteve të Bashkuara, e cila ishte planifikuar për më 15 qershor, tani duket se nuk do të vazhdojë. Me diplomacinë që duket se ka rënë në harresë, çdo përgjigje iraniane rrezikon të thellojë një cikël të përshkallëzimit.
Reagimi i menjëhershëm i Iranit erdhi në formën e rreth 100 dronëve Shahed të nisur drejt Izraelit -- shumë prej të cilëve u interceptuan jashtë hapësirës ajrore izraelite.
Udhëheqësit iranianë kanë përsëritur gjithashtu paralajmërime se do të hakmerren ndaj forcave izraelite dhe amerikane në rajon. Edhe pse Uashingtoni ka mohuar përfshirjen në sulm, Irani mund të mbajë përgjegjësinë për të.
Nëse Teherani vazhdon me kërcënimin e tij për të synuar bazat ushtarake të SHBA-së, ai mund ta tërheqë Uashingtonin në një konflikt më të gjerë.
