Qytetet Kanadeze Nuk Janë Të Përgatitura Për Migrimin E Drejtuar Nga Klima — Ja Çfarë Mund Të Bëjnë

Këto verë, zjarret e egra kanë shkaktuar evakuime në mbarë Kanadanë dhe kohët e fundit detyruan mijëra njerëz të ikin nga shtëpitë e tyre në Newfoundland dhe Labrador.

Disa nga ndikimet më të mëdha po ndihen në Prairies. Në Manitoba, autoritetet kohët e fundit njoftuan urdhëra evakuimi për 15,000 njerëz, kryesisht në veriun e provincës. Shumë evakuar janë sjellë në qytete më të mëdha si Winnipeg, hoteli dhe banesat emergjente të tejmbushura.

Në Kanada, migrimi i shkaktuar nga klima shpesh imagjinohet si një kërcënim i largët që prek të tjerët në botë. Por këto evakuime parashikojnë një të ardhme ku zhvendosja e brendshme bëhet një tipar i rregullt i jetës kanadeze — dhe ku qytetet duhet të rishikojnë mënyrën se si planifikojnë për ndërprerje.

Ngjarje si evakuimi i 88,000 njerëzve nga Fort McMurray, Alta. në vitin 2016 dhe shkatërrimi i Lytton, B.C. në vitin 2021 tregojnë sa shpejt popullsitë rurale mund të zhvendosen.

Evakuimet në Manitoba janë ndër më të mëdhatë në kujtesën e fundit, dhe shumë komunitete të evakuuara janë të largëta dhe keq lidhur me infrastrukturën. Për ta, evakuimi mund të shpejt të bëhet një realitet vjetor.

Në Universitetin e Hong Kongut të Laboratori i kërkimit të Njësisë së Zhvillimit të Qarkut (DDU), ne zhvillojmë strategji arkitekturore dhe urbane për rajonet që po urbanizohen shpejt në Jugun Global, ku vendbanimet tashmë po përjetojnë ndikimet e ndryshimeve klimatike. Ne kemi parë se si migrimi pas katastrofave rimodelon qytetet. Këto ndryshime janë të parashikueshme në vende ku infrastruktura dhe qeverisja nuk kanë ndjekur ritmin e paqëndrueshmërisë klimatike.

Migrimi klimatike nga fshati në qytet

Gjatë gjithë Kanadasë, shërbimet dhe infrastruktura janë tashmë nën presion. Banimi po bëhet gjithnjë e më i pamundur për shkak të çmimeve të larta, përfshirë edhe në zonat rurale. Shumë rajone rurale, veçanërisht ato me popullsi të madhe indigjene, luftojnë për të hyrë në shërbimet bazë.

Megjithëse këto zona janë shtëpia e 18 për qind të popullsisë, ato shërbehen vetëm nga tetë për qind e mjekëve në Kanada. Më shumë se një e katërta e shkollave rurale raportojnë mbyllje ose bashkime për shkak të mungesës së financimit. Këto dobësi strukturore formojnë sfondin e një krize të ngadaltë — një që ngjarjet klimatike po e shpejtojnë.

Ndërkohë në botë, katastrofat zakonisht shkaktojnë migrim nga fshati në qytet dhe ndryshime të përhershme urbane. Në vende si Nepal dhe Filipinet — ku punon laboratori ynë — këto lëvizje shpesh janë të shpejta, jozyrtare dhe shumë jashtë shkallës së planifikimit tradicional.

Në Katmandu, tërmeti i vitit 2015 goditi një qytet tashmë të shënuar nga banimi jozyrtar dhe shërbime të brishta. Ai shpejtoi një transformim të rastësishëm urban, i karakterizuar nga shpërndarje e pakontrolluar, ndërtim jozyrtar i pasigurt dhe infrastrukturë e tejmbushur.

Në Filipine, rimëkëmbja nga tajfuni shpesh është e domosdoshme, me banorët që rindërtojnë informal. Kjo çon në rritje të favelave dhe rritje të ndjeshmërisë ndaj katastrofave të ardhshme.

Këto dinamikë krijojnë peizazhe të reja urbane. Në disa raste, qeveritë lokale po marrin drejtimin, për shembull, duke krijuar qendra evakuimi në Filipine.

Ndërkohë, kampamentet informale, zgjerimet e shtëpive dhe okupimet e tokës bëhen pjesë. Këto janë përgjigje që pasqyrojnë jo vetëm mbijetesën, por edhe qeverisjen: infrastrukturat provizore ndërtohen përmes nevojës, negociatës dhe kujdesit kolektiv.

Klimatizimi urban i Kanadasë

Kanada nuk është e përjashtuar nga këto dinamikë. Kur ndodh fatkeqësi, të evakuuarit shpesh kërkojnë strehim në qytete, ku infrastruktura më e mirë publike ofron një stabilitet të caktuar. Ndërsa ndryshimi i klimës shkakton zjarre më të mëdha, kjo tendencë do të rritet, me qendrat më të vogla urbane që do të thithin më shumë njerëz që ikin nga rajonet e stresuara nga klima.

Megjithatë, politika mbetet shumë pas. Nuk ka një kornizë kombëtare për zhvendosjen e shkaktuar nga klima. Politikat e emigracionit dhe të banesave të Kanadasë nuk kanë një kategori për migrimin e brendshëm klimatik. Reagimi ndaj fatkeqësive mbetet reaktiv, kryesisht i koordinuar nga bashkitë dhe provincat përmes mjeteve afatshkurtër si 211 ose strehime të përkohshme.

Planifikimi ndërjuridik është minimal. Planet e klimës të bashkive rrallë parashikojnë rritje të popullsisë ose presion të zgjeruar mbi banesat. Zhvendosja akoma trajtohet si një ngjarje e rastësishme, jo si një pjesë e qëndrueshme e jetës urbane në Kanada.

Kanada duhet të fillojë të mësojë nga vendet që tashmë po jetojnë këtë të ardhme.

Në Tajvan, qendrat qytetare shërbejnë edhe si strehime emergjente, të pajisura me energji rezervë, tanke uji dhe sisteme izolimi sizmik. Në Japoninë, parqet e parandalimit të fatkeqësive përfshijnë ndriçimin diellor, stacionet e gatimit dhe tualetet në hapësirat publike të gjelbra.

Dhe në Mongoli, laboratori ynë ka zhvilluar strategji të ndërtimeve të përshkallëzuara për rajonet e ger të Ulan Bajtarit — grumbullimin e rritjes, infrastrukturës dhe banesave për t’u përshtatur me modelet e shpejta, të pasigurta të vendosjes.

Këto shembuj pasqyrojnë një model urbanizmi ku përgjigjja emergjente dhe zhvillimi afatgjatë nuk janë të ndara, por pjesë e një procesi të vazhdueshëm, të negociuar.

Çfarë mund të bëjë Kanadaja

Gjeografia, qeverisja dhe format e qyteteve të Kanadasë kërkojnë një seri protokollesh dhe prototipesh të veta. Ndërsa mësimet nga vende të tjera mund të na udhëzojnë, ato nuk mund të kopjohen në tërësi.

Kjo do të thotë se është thelbësore të zhvillohet një kornizë kombëtare për migrimin e brendshëm klimatologjik që integron zhvendosjen klimatike në Strategjinë Kombëtare të Banimit.

Të gjitha nivelet e qeverisjes duhet të përqendrohen në zhvillimin e infrastrukturës së reziliencës shumë-funksionale, si qendra komunitare dhe shkolla të pajisura për përgjigje emergjente, dhe të avancojnë politikat e banimit adaptiv që mund të zgjerohen ose të kontraktohen me kërkesën.

Kanadaja dikur ndihmoi në formësimin e mendimit global mbi transformimin e zonave urbane. Konferenca e Habitatit të Kombeve të Bashkuara të vitit 1976 në Vancouver, e nxitur nga përpjekjet e arkitektëve dhe planifikuesve, kërkoi modele të reja të vendbanimeve dhe zhvillimit të bazuara në barazi, pjesëmarrje dhe ndërgjegjësim për kufijtë e planetit tonë.

Pothuajse 50 vjet më vonë, ajo trashëgimi e papërfunduar ka një urgjencë të re.

Sot, zhvendosja klimatike kërkon një ndryshim në mënyrën se si arkitektët angazhohen me mjedisin e ndërtuar — duke kaluar drejt veprimit të koordinuar me komunitetet, politikanët dhe fushat e lidhura, dhe duke përqafuar modele praktike që shkojnë përtej roli tradicional të ofruesit të shërbimeve — për të iniciuar aktivisht ndryshimin.

Arkitektët duhet të angazhohen jo vetëm me ndërtesat, por edhe me kornizat që qeverisin tokën, infrastrukturën dhe vetë migrimin. Kjo do të thotë sfidimi i neutralitetit profesional që shpesh lidh dizajnin me sistemet e nxjerrjes, dhe në vend të kësaj të mirëpresin praktika të afta të punojnë në të gjitha institucionet, juridiksionet dhe komunitetet.

Një samit kombëtar mund të shënojë fillimin e kësaj ndryshimi duke krijuar një forum për të diskutuar migrimin klimatologjik dhe për të dizajnuar mjetet, politikat dhe partneritetet që do të formësojnë rezultatet e tij.

Pyetja nuk është nëse lëvizja klimatike do të ndodhë, por nëse do të jemi të përgatitur ta përballojmë atë me qëllim, kujdes dhe parashikim.