Uji i rëndësishëm i ujit, por pse e injorojmë shpesh?

● Çështja e ujit të pastër nuk është ende një prioritet kryesor në arsimin, media dhe politikat publike.

● Arsimi mbi ujin në Indonezi ende dominohet nga aspektet teknike dhe teorike.

● Kriza e ujit kërkon një qasje ndërsektoriale dhe ndërkurrikulare në mënyrë që menaxhimi i ujit të jetë më i drejtë dhe i qëndrueshëm.

Uji është nevoja bazë e njeriut, por fatkeqësisht ende rrallë bëhet temë serioze në biseda të ndryshme në hapësirat e arsimit, medias ose politikave publike.

Ne flasim më shpesh për naftë, energjia elektrike, ose internetin, sesa kriza e ujit të pastër që po kërcënon shumë rajone.

Në shkollë, diskutimet mbi ujin gjithashtu shpesh ndalen në formën e formulave kimike (H₂O) ose ciklit hidrologjik—që rrjedh nga qielli në tokë dhe rikthehet prapë.

Kita rrallë diskutojmë çështjet e ujit që janë më të thella, si shpërndarja ujit të pijshëm që nuk është i barabartë, kanalizime të bllokuara nga mbeturinat, deri te lumenjtë që ndryshojnë në vende për mbeturina.

Të gjitha këto, njëra prej tyre ndodh edhe për shkak të mungesës së edukatës dhe kuptimit të komunitetit për menaxhimin e ujit.

Jo shkencë popullore

Ende ka shumë shkolla ose universitete në Indonezi që e trajtojnë çështjen e ujit—qoftë për burimet, menaxhimin, ose sistemin e shpërndarjes—si një temë kryesore në arsimin e tyre.

Programet e studimit që trajtojnë veçanërisht ujin, si Inxhinieria dhe Menaxhimi i Burimeve të Ujit (ITB), Inxhinieria e Burimeve të Ujit (UGM), Rekayen e Burimeve të Ujit (Unhan RI), dhe Rekayen e Menaxhimit të Ujit të Integruar (ITERA), numri i tyre është ende shumë i kufizuar në krahasim me degën e Inxhinierisë Civile që është gjithmonë prezent në pothuajse të gjitha universitetet në Indonezi.

Kurrikula e arsimit të lartë gjithashtu ka tendencë të përqendrohet në aspektin teknik strukturor, ndërsa qasjet integruese që lidhin ujin me dimensionet shoqërore, ekonomike, kulturore, deri te mjedisi jetësor nuk janë shumë të zhvilluara.

Si një shembull, në kurrikulën e përgjithshme Inxhinieria Civile në Universitetin Diponegoro, ose Inxhinieria Civile në Universitetin Brawijaya për shembull, uji zakonisht diskutohet vetëm në kontekstin teknik si inxhinieria hidraulike dhe hidrologjia, jo si pjesë e sistemit të jetës ose menaxhimit të mjedisit më të gjerë.

Kurrikula më pak e plotë

Pjesa më e madhe e nxënësve në Indonesi zakonisht njohin ujin nga mësimet e Shkencave të Natyrës (IPA) në shkollat fillore dhe të mesme.

Megjithëse mësimet e IPA përfshijnë shumë tema, diskutimet mbi ujin shpesh janë të kufizuara në aspektin fizik dhe kimik, si cikli i ujit ose vetitë e ujit, pa eksploruar më thellë çështje të tilla si menaxhimi i ujit, qasja në ujë të pastër, ose ndikimi mjedisor i përdorimit të ujit.

Të dhënat nga anketa PISA 2018 tregojnë se shifra e shkencës së nxënësve të Indonesisë është në vendin e 70 nga 78 vende, me një mesatare prej 396. Kjo pasqyron sfidat në kuptimin e koncepteve shkencore, duke përfshirë ato që lidhen me ujin.

Përveç kësaj, edhe pse shumë nxënës (90%) zgjedhin degën e Shkencave të Natyrës në shkollën e mesme të lartë, qasja në mësimdhënie ende është e fokusuar kryesisht te aspektet teorike dhe mungon lidhja e materialit me kontekstin e jetës së përditshme, përfshirë çështjet e ujit që janë thelbësore.

Kjo gjendje tregon nevojën për integrimin e çështjeve më të gjera të ujit në kurrikulën arsimore, në mënyrë që nxënësit të kuptojnë jo vetëm aspektet shkencore, por edhe të jenë të vetëdijshëm për rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm të ujit në jetën e tyre.

Mësimi global dhe lokal

Në disa vende, arsimi mbi ujin është integruar plotësisht në kurrikulë dhe është bërë pjesë e rëndësishme e ndërtimit të ndërgjegjes mjedisore të qytetarëve të saj.

Në Australi, për shembull, programet si Waterwatch Australia lejojnë nxënësit nga nivele të ndryshme të mësojnë për ujin jo vetëm nga ana shkencore, por edhe nga perspektiva shoqërore, ekologjike, deri te politika. Nxënësit ftohen të kuptojnë rëndësinë e konservimit, shpërndarjes së drejtë të ujit, si dhe ndikimin e tij në ekosistem dhe ndryshimet klimatike.

Finlanda gjithashtu zbatojnë një qasje të ngjashme përmes mësimit bazuar në fenomen, ku uji studiohet në mënyrë ndërdisiplinare—nga shkenca, gjeografia, ekonomia, deri te etika—duke i lejuar nxënësit të kuptojnë lidhjen midis ujit dhe jetës dhe shoqërisë në mënyrë holistike.

Holanda, me histori të gjatë në çështjet e kontrollit të ujit, e bën këtë çështje pjesë të identitetit kombëtar dhe arsimit që në moshë të vogël. Ata mësojnë inxhinierinë e ujit, përshtatjen klimatike, si dhe përfshirjen e komunitetit në politikat e menaxhimit të ujit përmes kurrikulës, muzeumeve dhe programeve të praktikës.

Ndërkohë, në Indonezi, njohuritë lokale mbi ujin—si sistemi tradicional i ujitjes, puset e mbushura, ose kultura e bashkëpunimit për ndërtimin e kanaleve të ujit—fillojnë të harrohen. Por kjo është ajo që formon rezistencën e komunitetit ndaj ndryshimeve klimatike, për shembull sistemi i ujitjes subak në Bali që lejon shpërndarjen e drejtë dhe të qëndrueshme të ujit midis fermerëve, si dhe përshtatjen ndaj ndryshimeve klimatike përmes menaxhimit kolektiv të ujit dhe bazuar në komunitet.

Pse është e rëndësishme të mësojmë për ujin?

Kriza e ujit nuk është një kërcënim i së ardhmes—ajo tashmë po ndodh tani. Bappenas parashikon që Indonezia do të përballet me mungesë të rëndë uji deri në vitin 2045, nëse nuk bëhen ndryshime në mënyrën se si menaxhojmë burimet ujore.

Në disa qytete, konfliktet mes banorëve për shkak të luftës për ujë kanë filluar të shfaqen. Në fshatra, fermerët fillojnë të kenë vështirësi në gjetjen e ujit për irigacion, kryesisht në sezonin e thatësirës që po zgjat gjithnjë e më shumë. Në Qarkun Mojokerto për shembull, gjatë sezonit të thatësirës së këtij viti, tre fshatra përjetuan thatësirë të rëndë që ndikoi të paktën në 8,320 njerëz.

Ky fakt konfirmon se problemi i ujit të pastër nuk është më vetëm një diskutim mjedisor, por një krizë reale që prek jetën e përditshme të miliona njerëzve, kryesisht në zonat rurale me infrastrukturë të kufizuar ujore.

Kjo do të thotë se duhet ta bëjmë ujin një çështje ndërsektoriale dhe ndërkurrikulare. Jo vetëm në fakultetet e inxhinierisë, por edhe në shkollat fillore, në klasat e ekonomisë, të drejtësisë, dhe madje edhe në art. Sepse, çdo vendim për zhvillimin, konsumin, dhe madje edhe për dizajnin e qyteteve ndikon në ciklin e ujit.

Në nivelin fillestar, ne mund të fillojmë duke mësuar të dallojmë ujin e shiut dhe ujin e mbeturinave, të kursejmë ujë në shtëpi, ose të rivendosim sistemet tradicionale të ujitjes.

Pastaj në nivelin tjetër, ne mund të shtyjmë që shkollat dhe universitetet të përfshijnë edukimin për ujin në kurrikulën e detyrueshme dhe gjithashtu ta bëjnë ujin një temë të rregullt bisedash, jo vetëm si përgjigje kur vjen një katastrofë.